S4 - P5: Bonte Was

Bonte Was Podcast - Hét wasprogramma over mediamissers én opstekers

In deze bonusaflevering praten we nog even door met onze gast van de vorige keer. Chee-Han Kartosen-Wong is namelijk niet alleen een te gekke filmeditor maar samen met haar man Reza Kartosen-Wong probeert ze ook op andere manieren het medialandschap diverser en inclusiever te maken, bijvoorbeeld door kinderboeken te schrijven. Ze vertelde ons er alles over in Bonte Was Podcast Extra Spoelen!
Meer over Chee-hans werk lees je hier: https://www.bongkarmetwongkar.nl/.

Wil je adverteren in deze podcast? Neem dan contact op via [e-mail].

Transcript Bonte Was seizoen 4 aflevering 5:

One'sy

Dit is Bonte Was Podcast - Extra spoelen!

Zoë

Jaja, nog steeds uw favoriete wasprogramma over mediamissers en -opstekers.

One'sy

In de vorige aflevering hadden we een heel mooi gesprek met onze gast Chee-Han (spreek uit Tie-Han) Kartosen-Wong over haar werk als filmeditor. Maar ze doet veel meer en daar willen we het ook graag met haar over hebben. Vandaar dus deze korte bonusepisode.

Zoë

Ja, want ze is ook kinderboekenschrijfster en nog veel meer. Chee-Han, samen met jouw partner Reza Kartosen-Wong heb jij in 2018 de sociale onderneming Bongkar met Wongkar opgericht. Wat is dat?

Chee-Han

Ja, we proberen met onze projecten het medialandschap diverser en inclusiever te maken, dus dat is eigenlijk onze core business. En dat doen we onder andere door het schrijven van kinderboeken, want het kinderboekenlandschap is nog steeds heel erg eentonig en dat kan niet. Dus in 2019 hebben we ons eerste kinderboek geschreven, Waar is mijn noedelsoep?!?

One'sy

Natuurlijk allebei bij ons thuis.

Chee-Han

Yes!

One'sy

Zekerrr! Ik ben ook nog op de launch toen geweest. Het was heel erg leuk!

Chee-Han

Ja, Klopt! Voor Gebakken rijst met van alles en nog wat!!! kon het niet, dat is ons tweede boek, vanwege corona.

Zoë

Corona. Ja. Kan je iets meer vertellen over Waar is mijn noedelsoep?!? En waarom dat zo belangrijk voor jullie was om dat te doen?

Chee-Han

Ja. Dus even kijken, toen Sam-Ming mijn oudste zoon, die nu acht en een half is, geboren werd, had ik altijd het idee gehad: oké, voor hem wil ik meer kinderboeken geven waarin hij zichzelf kan herkennen, want dat heb ik nooit gehad, Reza heeft dat ook nooit gehad. We hebben altijd Jip en Janneke en dat soort boeken gelezen. Dus ik zou het tof vinden om dan, in ieder geval voor mijn zoontje, iets te kopen waarin het personage iemand is met Aziatische roots. Dus ik op zoektocht kon natuurlijk helemaal niks vinden en ik was eigenlijk best wel flabbergasted van, hoe kan dat nou? Er is echt helemaal niks. Alles was heel erg wit. Dus toen dacht ik en zeiden we tegen elkaar, Reza en ik, van: nou, wat er niet is, moeten we dus blijkbaar gaan maken, want we willen niet weer een generatie kindjes hebben die gewoon niet zichzelf kunnen herkennen en zich dus uiteindelijk niet echt welkom voelen in deze maatschappij. Nou, zo gezegd, zo gedaan, soort van. Wij hebben toen dus Waar is mijn noedelsoep?!? geschreven en bedacht, en dat gaat eigenlijk over onze oudste zoon Sam-Ming en het is het eerste kinderboek met een Aziatisch-Nederlands hoofdpersonage.

Zoë

Ongelooflijk, hè...

Chee-Han

In honderd jaar dat wij... Want als je even niet kijkt naar de Indonesische geschiedenis, de eerste Chinese gezinnen die kwamen in 1900-1910. Meer dan honderd jaar en er was geen boek over en voor ons.

One'sy

Waren er helemaal geen boeken of waren het boeken...?

Chee-Han

Stereotiepe boeken. Heel stereotyperend en geschreven vanuit een wit perspectief.

One'sy

Noem eens iets. Wat was er dan stereotiep?

Chee-Han

Hoe heet het ook al weer? Er is een boek en dat heet Kroepoek en saté of zo.

One'sy

Heel lekker, maar...

Chee-Han

En dan zag je dus een Aziatisch kindje met heel stereotiep haar en een drakenpakje aan. Want zo loopt mijn zoon elke dag rond, in een drakenpak, en die eet alleen saté en kroepoek. Wat niet eens Chinees is!

Zoë

Oh my god! O, zo werd het ook eruit gedaan, alsof het Chinees was.

Chee-Han

Jaaa...

Zoë

O, jeetje.

Chee-Han

Met ook nog een heel stereotiep lettertype.

One'sy

O, met zogenaamd Aziatische letters, kalligrafie. Oh boy...

Chee-Han

Ja, inderdaad. Je hebt ook nog veel andere boeken waar het ging over Chinese kinderen, maar dan zag je een kindje met een gele huid.

Zoë

Nou ja, ik moet ook meteen denken aan al die strips die er zijn. Kuifje, Suske en Wiske en zo.

Chee-Han

Suske en Wiske. (op hetzelfde moment als Zoë)

Zoë

Dat is toch ook niet echt heel prettig, hoe eigenlijk alles wat niet Hollands en Belgisch is...

Chee-Han

... wordt afgebeeld. Ja, het is heel schrijnend, maar soms betrap ik nog steeds kinderboeken waarin Aziatische kinderen echt als Big Bird worden getekend, net zo geel als Big Bird. En dan denk ik: wauw, ik wist niet dat ik zo geel was.

Zoë

Ja, het is toch wonderlijk, hè.

Chee-Han

Bijna fluoriserend.

One'sy

Aiaiai...

Zoë

Even een kleine advocaat van de duivel, want onlangs raadde ik jullie boek al iemand aan en die zei wel van: maar vaak als er dan iets komt, dan moet het ook over eten gaan.

Chee-Han

Mmhm. Eten verbindt.

Zoë

Ja, ik dacht zelf: ik doe even een kritische vraag.

Iedereen

Iedereen lacht.

One'sy

Kijk ons eens!

Chee-Han

Nee, dat is ook eigenlijk één van onze doelstellingen. We wilden heel graag iets met eten doen omdat we weten hoe belangrijk eten is. Iedereen vindt er wat van. Iedereen heeft ook eten nodig en de mooiste gesprekken komen ook onder eten. Als je op een date gaat, wat voor mij heel lang geleden is, dan neem je waarschijnlijk die persoon mee uit eten en dan kom je gewoon meer over elkaar te weten of je doet een koffietje, whatever. Dus er moest zeker iets inkomen met eten en de diversiteit in onze kinderboeken moest als iets normaal gezien worden.

One'sy

Maar hebben jullie daar wel over nagedacht van, oeh dan gaan mensen inderdaad denken... neem nu zwarte mensen en muziek, bijvoorbeeld. Dat ik denk: o ja, misschien moet ik dan niet een boek over muziek maken of radio-dj zijn als zwarte vrouw. (lacht) Maar ja, het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Nee, maar dat, hebben jullie daar wel over nagedacht?

Chee-Han

Ja, daar hebben we zeker ook over nagedacht, ook over waarom het noedelsoep moet zijn. Kijk, het is een verhaal over mijn kind en het is gebaseerd op Sam-Ming en Sam-Ming houdt echt van noedelsoep, dus dat is niet zozeer fictie, voor hem is dat gewoon wat het is. Dus dat vonden we gewoon heel erg leuk om dat erin te verwerken en er zijn gewoon heel weinig, of eigenlijk geen, prentenboeken met Aziatische kinderen of met eten überhaupt.

Zoë

Het is ook echt heel prachtig gedaan, hoor.

Chee-Han

Er zijn überhaupt ook gewoon heel weinig boeken waar het gaat over eten gewoon in een verhaal. Meestal is het dan een kookboek voor kinderen of zo, dus het is altijd op een bepaald soort educatief niveau. En we wilden er gewoon een leuk avontuurlijk verhaal van maken, dus waar bepaalde aspecten gewoon een gegeven zijn in onze boeken.

One'sy

Ja, het is een jaar of vijf geleden dat jullie jullie bedrijf hebben opgericht. Maar hoe werd daarop gereageerd destijds? Dat jullie de mediawereld of het medialandschap inclusiever en diverser wilden maken?

Chee-Han

Nou, eigenlijk heel positief en vooral met ons boek. We hadden het toen opgericht omdat het eigenlijk gewoon makkelijker was voor het maken van ons boek samen met ROSE Stories. We zijn ook partners voor onze boeken; wat best wel ongebruikelijk is. Dus toen we dat hadden gekoppeld en bij de lancering van ons boek kregen we ook veel media-aandacht, want er was eigenlijk geen ander bedrijf met een Aziatisch koppel ook, of eigenlijk een Nederlands koppel met Aziatische roots, en die dus ook heel erg focust op Aziatische representatie. Want sinds BLM en zo zie je natuurlijk veel representaties van zwarte mensen.

One'sy

Soms te veel.

Zoë

O, One'sy is weer weg.

Iedereen

Iedereen lacht.

Chee-Han

Je ziet wel bepaalde minderheidsgroepen in de samenleving die dus nu echt een stem hebben, maar voor de Aziatische groepen was dat gewoon heel weinig, terwijl ik en Reza er al zolang mee bezig zijn. Dus we waren eigenlijk, voordat ons bedrijf bestond, waren we er al heel erg mee bezig. Alleen in 2018 met het maken van ons boek dachten we: nou, we kunnen net zo goed officieel gaan als Bongkar met Wongkar. En het grappige is Wongkar is onze naam Kartosen-Wong, maar dan andersom, Wongkar. En bongkar betekent in het Indonesisch eigenlijk rioting, in opschudding brengen. Daar valt eigenlijk alles onder wat wij aan het doen, dus al onze lezingen, talks, wat Reza schrijft, zijn meningen, onze meningen; dat alles valt onder ons bedrijf. Zodoende hebben we bijvoorbeeld ook Ik zie wat jij niet ziet, een bewustwordingsvideo gemaakt, en dat gaat heel erg over anti-Aziatisch racisme, dus dat is ook vanuit ons bedrijf gemaakt en die is uiteindelijk ook viral gegaan. Dus ja, we zijn heel hard bezig.

Zoë

Komt er nog weer een nieuw kinderboek aan trouwens? Want je hebt natuurlijk Gebakken rijst ook nog gehad daarna.

Chee-Han

Ja, we zijn op dit moment in gesprek over een derde kinderboek met onze uitgeverij en onze illustrator en we hopen die volgend jaar uit te brengen. Dus dat is heel spannend. Dat wordt dan het laatste boek in een serie; dat is de bedoeling, dus we moeten even kijken hoe dat gaat. Maar we zijn ook bezig met andere verhalen en we hopen eigenlijk een animatieserie en een film te kunnen maken. Niet gebaseerd op het boek, maar een film over een van onze andere verhalen die we hebben geschreven. Het verhaal voor De schoen van tien miljoen. Dat is een verhalenbundel, ook uitgegeven door ROSE Stories en dat is een verhalenbundel die meer eigen bewustwording aanmoedigt over armoede, gezinnen die in armoede leven...

Zoë

O, mooi.

Chee-Han

Die dit dus meer in het licht willen brengen, dus dat is wel heel erg nice. En ja, daarvoor hadden we een verhaal geschreven, dus we hopen daar nog iets mee te doen in de filmwereld.

One'sy

Chee-Han, als mensen meer willen weten over alles wat jij doet, waar kunnen ze je vinden?

Chee-Han

Op Instagram onder mijn naam Chee-Han Kartosen-Wong en ...

One'sy

Sorry, nu ga ik toch eventjes wit doen, maar dat moet je toch even spellen, je naam.

Zoë

Je voornaam misschien wel, ja.

Chee-Han

(lacht) Dus Chee-Han Kartosen-Wong en dat is C, H, dubbele E, H, A, N. En dan Kartosen-Wong: K, A, R, T, O, S, E, N, W, O, N, G. Boom!

One'sy

Helemaal niet zo ingewikkeld.

Zoë

Bam!

Chee-Han

(lacht)

One'sy

Nee, dank je wel, Chee Han, dat je ook nog eventjes met ons hebt verder gepraat over het belang van Aziatische representatie in Nederland.

Chee-Han

Ja, dank je wel.

Zoë

Dit was Bonte Was Podcast - Extra spoelen. Meer Chee-Han? Luister dan ook naar onze vorige aflevering waarin we het met haar hebben over diversiteit en inclusie in de reclamewereld.

One'sy

Abonneer je via je favoriete podcastapp en laat als dat kan ook een recensie achter, want dat maakt het voor anderen makkelijker om Bonte Was Podcast te vinden.

Zoë

Heb je ook voorbeelden van missers of opstekers in de media? Volg ons dan op Instagram of Twitter via @bontewaspodcast en geef ze daar aan ons door.

One'sy

En word vriend van onze podcast door eenmalig of vaker te doneren via www.vriendvandeshow.nl/bontewaspodcast. Toedels!

Zoë

Daag.