))
Hoe meer je weet, hoe meer je ziet. In deze podcast vertellen conservatoren, experts en kunstenaars bijzondere verhalen over kunstwerken van het Rijksmuseum en hun makers. Als voorproefje of ter herinnering, achteraf. Maar deze podcast is zo gemaakt dat hij ook los van een museumbezoek te beluisteren is.
Besmet! is een zesdelige podcastserie over epidemieën vroeger en nu van Rijksmuseum Boerhaave. De serie maakt onderdeel uit van de tentoonstelling Besmet! die te zien is tot en met augustus 2022. Meer informatie vind je op de website van Rijksmuseum Boerhaave. De Podcast Besmet! is geproduceerd door Studio Lijn 14.
Iris van Santen is projectleider bij het Rijksmuseum. Als tijdens het werken aan een tentoonstelling over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd haar eigen familiegeschiedenis plotseling in beeld komt wordt ze overvallen door een verdriet dat ze niet begrijpt. Verdriet dat zich nestelt in haar buik en dezelfde rugpijn veroorzaakt als die waar haar Nederlands-Molukse vader al jaren last van heeft. Samen met haar vriendin Marjolijn van Heemstra volgt Iris het spoor van haar lichamelijke klac ...
I
In het Rijksmuseum
1
BONUS! Mieren, spinnen & een neushoorn
24:34
24:34
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
24:34
Van krioelende kleine beestjes tot een neushoorn uit India die een superster werd in Europa. En van spinnen in de hoofdrol tot 700 mieren die over de muur kruipen. Én: waarom worden de laatste maanden de spinraggen niet meer weggehaald in het museum? Assistent-conservator Julia Kantelberg gaat in gesprek met Janine Abbring over de hedendaagse kunst…
I
In het Rijksmuseum
1
Raymanns Favorieten: de vierkante man
16:54
16:54
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
16:54
Kleurrijke vlakken en zwarte contouren vullen het schilderij De Vierkante Man van Karel Appel. Appel schilderde het in 1951, tijdens de hoogtijdagen van de naoorlogse kunstbeweging Cobra. Wat was hun gedachtengoed? Wie waren hun inspiratiebronnen? Presentator Jörgen Raymann spreekt hierover met conservator Ludo van Halem. Bekijk het schilderij hier…
I
In het Rijksmuseum
1
BONUS! De collectie Oppenheimer
55:50
55:50
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
55:50
In 2021 kocht het Rijksmuseum Meissen porselein uit de collectie Oppenheimer. Een bijzondere aankoop, want de stukken waren eerder al in het Rijksmuseum aanwezig en in 2019 gerestitueerd aan de erven van het echtpaar Franz en Margarethe Oppenheimer. Onder het nazi-regime werden zij gedwongen te vluchten en verkochten zij hun indrukwekkende verzamel…
I
In het Rijksmuseum
1
Raymanns Favorieten: de diamant van Banjarmasin
19:42
19:42
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
19:42
In het Rijksmuseum vind je ook objecten die je niet zo snel verwacht. Zoals een schitterende, losse diamant van ruim 36 karaat. Maar niet alles wat schittert is mooi. Deze diamant is namelijk oorlogsbuit. Presentator Jörgen Raymann spreekt hierover met hoofd Geschiedenis Valika Smeulders en vraagt haar hoe het Rijksmuseum omgaat met objecten die da…
I
In het Rijksmuseum
1
Raymanns Favorieten: uit het keurslijf
29:21
29:21
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
29:21
Marie Jeannette de Lange was voorzitter van de Vereeniging voor Verbetering van Vrouwenkleding. Deze vereniging verschafte vrouwen aan het einde van de 19de eeuw letterlijk én figuurlijk meer bewegingsvrijheid. Het portret van Marie Jeannette, geschilderd door Jan Toorop, belichaamt de onvermoeibare zucht van vrouwen naar gelijke rechten. Presentat…
I
In het Rijksmuseum
1
Raymanns Favorieten: Het Sint-Nicolaasfeest
24:44
24:44
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
24:44
Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan. Hij brengt ons Sint-Nicolaas, ik zie hem… niet staan? Het Sint-Nicolaasfeest van Jan Steen verbeeldt het sinterklaasfeest van vroeger. Maar waarom ontbreken Sinterklaas en Zwarte Piet op dit schilderij? En wat is de oorsprong van deze ogenschijnlijk oer-Hollandse traditie? Presentator Jörgen Raymann …
I
In het Rijksmuseum
1
Raymanns Favorieten: macht op zee
26:34
26:34
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
26:34
Op 22 juni 1667 bereikt de Tweede Nederlands-Engelse oorlog een kantelpunt. Hollandse oorlogsschepen bestormen de rivier de Medway en brengen daar de Engelse vloot tot zinken. Het vlaggenschip de Royal Charles wordt als trofee meegesleept naar Nederland. De spiegelversiering hangt nu in het Rijksmuseum, als herinnering aan een roemrijke geschiedeni…
I
In het Rijksmuseum
1
Raymanns Favorieten: de welvoorziene keuken
16:16
16:16
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
16:16
Druiven, bramen, citroenen en artisjokken. Aan de balk hangt een kalkoen, fazant en een houtsnip. Een overdaad aan lekkernijen is te zien op het 16de-eeuwse schilderij De welvoorziene keuken van Joachim Beuckelaer. Je kunt wel begrijpen waarom Jörgen hiervan smult. Maar voor wie was dit feestmaal eigenlijk bedoeld? Kon iedereen zich toen deze luxe …
I
In het Rijksmuseum
1
BONUS! Modern Japans Lak
30:48
30:48
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
30:48
In deze bonusaflevering: modern Japans lakwerk, in het bijzonder de schrijfdoos “Het geluid der dingen”. Janine Abbring praat erover met Jan Dees, lakspecialist, verzamelaar en arts in ruste, en Menno Fitski, hoofd Aziatische kunst van het Rijksmuseum. Modern Japans lak. Een fascinerende kunstvorm die je typisch Japans zou kunnen noemen. In een pro…
BONUS! Barbara Hepworth in de Rijksmuseumtuinen In de ban van het Britse landschap De beelden van Barbara Hepworth brengen de natuur weer dichtbij de mens. Ze hebben holtes en gaten, waarin licht verplaatst en het landschap zich openbaart. Op welke andere manieren zien we de natuur terugkomen in haar beelden? Wat vertellen ze over onze huidige rela…
I
In het Rijksmuseum
1
BONUS! Rembrandts Vaandeldrager
32:54
32:54
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
32:54
Rembrandt was 30 jaar toen hij in 1636 een schilderij van een vaandeldrager maakte. In 2021 werd dat schilderij voor 175 miljoen aangekocht door de Staat der Nederlanden, met steun van de leden van de Vereniging Rembrandt, de VriendenLoterij en het Rijksmuseum Fonds. Vanaf 2023 zal het schilderij permanent te zien zijn in het Rijksmuseum. Host Jani…
Iris heeft het gevoel steeds beter te begrijpen waarom en hoe de geschiedenis in haar opstond. Maar er is één ding dat ze nog niet begrijpt: Die angst die ze voelde toen ze maanden geleden bij een lichaamscoach was en die ze zonder erbij na te denken verbond met haar oma en haar vader. Alsof het een herinnering van hen was die op de een of andere m…
A
Als geschiedenis in je opstaat
1
#2, Wat een lichaam weet
31:55
31:55
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
31:55
Iris besluit het spoor van haar fysieke klachten te volgen. Bij een familie-opsteller probeert ze dichter bij haar opa Hans te komen. Marjolijn blijft na de sessie achter met vragen. Als een trauma generaties lang doorwerkt, is elk mens dan een wandelend vat vol oud verdriet? Schrijver Maurits de Bruijn vertelt hoe het trauma van zijn Joodse moeder…
A
Als geschiedenis in je opstaat
1
#1, Ik herken en herbeleef
30:40
30:40
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
30:40
Als tijdens het werken aan een tentoonstelling over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd Iris haar eigen familiegeschiedenis plotseling in beeld komt wordt ze overvallen door een verdriet dat ze niet begrijpt. Verdriet dat zich nestelt in haar buik en dezelfde rugpijn veroorzaakt als die waar haar Nederlands-Molukse vader al jaren last van heef…
I
In het Rijksmuseum
1
18de eeuw: bloemschilder Henriëtte Knip
23:37
23:37
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
23:37
Ze werd onderscheiden met zilveren medailles van de academies in Parijs en Amsterdam en voor haar werk werden zowel in Nederland als Frankrijk hoge bedragen neergeteld. Met haar bloemstillevens verdiende ze genoeg geld om haarzelf en haar familie te onderhouden. En haar werk is prachtig. En toch kent bijna niemand meer Henriëtte Geertruida Knip. Te…
Iris van Santen is projectleider bij het Rijksmuseum. Als tijdens het werken aan een tentoonstelling over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd haar eigen familiegeschiedenis plotseling in beeld komt wordt ze overvallen door een verdriet dat ze niet begrijpt. Verdriet dat zich nestelt in haar buik en dezelfde rugpijn veroorzaakt als die waar haa…
I
In het Rijksmuseum
1
18de eeuw: de standaardmeter
21:48
21:48
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
21:48
De voet, de el, de duim, de morgen. Vóór het metrieke systeem werd ingevoerd had ieder land en daarin iedere regio een eigen manier om dingen te meten. Aan het eind van de 18de eeuw kwam er in Frankrijk een behoefte om in heel Europa één meetsysteem te hanteren: dat was toch veel eenvoudiger? Hoe men tot de meter kwam en waarom een meter een meter …
In het Rijksmuseum hangen heel veel portretten: zelfportretten, familieportretten, kunstenaarsportretten, groepsportretten en nog meer. Er is echter één familieportret waarbij de vrouw des huizes zich liet afbeelden zoals je zelden ziet. Ze laat zich afbeelden terwijl haar ze haar kind de borst geeft. Presentator Janine Abbring spreekt hierover met…
In 2021 was de tentoonstelling Slavernij te zien in het Rijksmuseum. Een tentoonstelling waarin het slavernijverleden in voormalig Nederlandse koloniale gebieden centraal stond, en de weerslag van dat verleden op het Nederland van toen en nu. Presentator Jörgen Raymann gaat in gesprek met Hoofd Geschiedenis en conservator van de tentoonstelling Val…
I
In het Rijksmuseum
1
18de eeuw: Vrouw met kind op de arm
28:27
28:27
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
28:27
Ze kijkt wat afwezig langs je heen: een vrouw met een kind op haar arm. Een middeleeuws Mariabeeld? Daar lijkt het beetje op, maar ze staat in de vitrine tussen spullen uit Kanton, in een van de zalen gewijd aan de 18de eeuw. Wie is deze vrouw, wat weten we over haar en haar kind? En over dit beeldje? Lydia Randt, conservator in opleiding, ging op …
I
In het Rijksmuseum
1
18de eeuw: prentmaker Maria Catharina Prestel
28:09
28:09
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
28:09
Tegenwoordig is het heel makkelijk om een kopietje uit de printer te halen, maar als je vroeger een reproductie nodig had dan werd die met de hand gemaakt. De innovaties die in de 18de eeuw door Maria Catharine Prestel en haar man werden doorgevoerd in kleurenprenten, vormen nog steeds de basis voor dat kleurenkopietje uit de printer. Presentator J…
I
In het Rijksmuseum
1
18de eeuw: ambassadeur Cornelis Calkoen in Istanbul
24:09
24:09
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
24:09
In een kleine hoekzaal hangen 62 schilderijen waarop we het dagelijks leven in Istanbul zien, maar ook het hofleven van de sultan: dansende derwisjen, geestelijk leiders, een gezicht op de Bosporus en de audiëntie van de Nederlandse ambassadeur Cornelis Calkoen bij de sultan. Via de schilderijen leren we het Istanbul in de 18de eeuw kennen, deze am…
I
In het Rijksmuseum
1
18de eeuw: de Beuningkamer
23:01
23:01
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
23:01
Een complete kamer uit een Amsterdams grachtenpand waar je je even in de 18de eeuw waant: de Beuningkamer. Een overrompelend openhaard-stuk van marmer, hout en met een schilderij erop. Spiegels, een bewerkt plafond vol symboliek en bewerkte dubbele houten deuren. Conservator 18de-eeuwse schilderkunst Josephina de Fouw vertelt aan Janine Abbring ove…
I
In het Rijksmuseum
1
18de eeuw: glazen Betje Wolff en Aagje Deken
21:00
21:00
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
21:00
Ze hadden misschien wel de meest intense vriendschap uit de Nederlandse literatuur (of was het meer dan dat?): Betje Wolff en Aagje Deken. Ze woonden samen, schreven samen en waren onafscheidelijk tot aan hun dood. Hun portretten werden op glazen gegraveerd, wat bijna nooit gebeurde bij vrouwen. Het glas met het portret van Aagje Deken was al in he…
Van machthebbers tot middenklasse; steeds meer mensen lieten in de 15de en 16de eeuw een portret van zichzelf maken. Ieder onderdeel werd geregisseerd: gezichtsuitdrukking, symboliek, houding, achtergrond en kleding. Waar voor de een schoonheid het belangrijkste was, wilde de ander gezag uitstralen. Maar bovenal zegt ieder portret ons: Vergeet me n…
I
In het Rijksmuseum
1
BONUS! Ellsworth Kelly in de Rijksmuseumtuinen
26:44
26:44
Later Afspelen
Later Afspelen
Lijsten
Vind ik leuk
Leuk
26:44
Twee grote, scherp gesneden vlakken, eentje blauw, de ander geel. Een soort rechtopstaand, gevouwen schilderij. Het is het beeld Yellow Blue van Ellsworth Kelly, deze zomer voor het eerst in Nederland te zien in de tuin van het Rijksmuseum. Wat maakt het zo fascinerend? Mag je een beeld als Yellow Blue zo maar overschilderen? En welke band had Amer…
Cupido, Amor, l’Amour Menaçant. Drie namen voor een van de favoriete marmeren beelden op de afdeling 18de eeuw van het Rijksmuseum. Het is een herkenbaar beeld voor menig bezoeker: de ondeugende blik van het jongetje met de pijlenkoker in zijn linkerhand, die op het punt staat iemand stiekem met liefde te raken. Presentator Jörgen Raymann spreekt o…
