En ineens was daar het gevoel, het is klaar, het is rond, het is gedaan, het is mooi geweest. Op naar nieuwe avonturen en ik neem je mee in wat dat precies inhoudt. Wie weet tot ziens in een nieuw moment. Winny Bos doet alleen nog maar waar ze blij van wordt, energie van krijgt en plezier geeft. Dat realiseert ze in de rollen van levenseindedoula, …

Bijna 25 jaar geleden kreeg Wim zijn vrouw, Christel de diagnose MS. Een onzekere toekomst werd werkelijkheid, want hoe het ziekteproces van MS verloopt weet niemand. Al die ziektejaren konden ze, met alle mogelijke aanpassingen en voorzieningen, in hun huis blijven wonen. De laatste jaren waren intens. Christel koos voor euthanasie en het proces h…

Wilsverklaring, testament, levenstestament, de afwikkelingen van je nalatenschap. Allemaal onderdelen van het leven waar je het liefst niet direct bij stilstaat. Toch worden deze onderwerpen op een zeker moment voor iedereen relevant. Bijvoorbeeld bij een levensveranderende gebeurtenis zoals trouwen, geboorte of een onverwacht overlijden. Arjan Han…

Rimke verloor na ruim negen maanden zwangerschap haar zoontje Sigur. Tijdens de bevalling trad zuurstoftekort op en Sigur mocht maar zestien dagen leven. Rimke schreef het boek Sigur voor even en altijd. Ze betrekt in haar schrijven familieleden, die evenzo naar Sigur zijn komst hadden uitkeken. Met warme woorden verhaalt Rimke een intens verhaal. …

Laura leert Jelmer kennen. Ze raken tot over hun oren verliefd en na twee maanden verongelukt hij tijdens een vakantie met vrienden. Het leven van Laura stond al op zijn kop. Het bedrijf van haar ouders ging failliet, haar vader was in behandeling voor kanker en tot overmaat van ramp kreeg haar moeder een herseninfarct. Haar leven raakt overvol met…

Wanneer je halverwege de 40 ontdekt dat je één van een meerling bent en dat er zelfs embryonaal materiaal in jou is achtergebleven, in een dermoïdcyste, dan is dat een donderslag bij heldere hemel. Wat doet dit weten met je, wat maakt dit los, verklaart dit waarom je leven is gelopen of zet het je leven totaal op zijn kop? Marion deed op haar manie…

Cremeren neemt toe en daarmee de wens wat te doen met de as. Vele Nederlanders zijn waterliefhebbers. Hoe mooi is het dan dat wanneer je overleden bent, je weer verbonden kunt worden met jouw geliefde water. Asverstrooien middels een urnbootje, een asbuis of een biologisch afbreekbare urn vanaf het schip de Bolivar is een mogelijkheid. Jolande Drop…

Voor zij in de laatste levensfase bestaat op Curaçao hospice Arco Cavent. Vanuit nieuwsgierigheid naar de stervenscultuur van Curaçao spreek ik oprichtster Rianne van Gestel. Is deze anders dan die van Nederland, waarom is er zo'n grote populatie ouderen en hoe ziet de toekomst van de hospice eruit. Verder hoor je Bea Moedt. Zij is één van de mense…

Bernadette haar schoonvader overleed plots. Ter verwerking maakte ze haar eerste grafplank. Bedoeld om tijdelijk dienst te doen als grafmonument tot haar schoonmoeder een definitieve grafsteen zou uitzoeken. Na vier jaar vroeg haar schoonmoeder de grafplank op te knappen. Zo ontstond het idee om hier wat mee te doen. Bernadette de Bougainville maak…

Hester, de vrouw van Ton, krijgt op haar 50e de diagnose Alzheimer te horen. Het zette hun leven op z´n kop. Zo stopte Ton met zijn werk, ging voor Hester zorgen en moest dat na verloop van tijd overlaten aan anderen. Samen maakten ze er nog wat van en genoten van de momenten samen. Eenmaal het einde in zicht haalde Ton Hester naar huis om hier te …

Hebben grootouders het recht om van hun overleden zoon nakomelingen te willen. In Israël gebeurd dat in 2002 voor het eerst. Tami maakte hierover de documentaire In his Image, waardoor ongemakkelijke vragen opkomen. Je je afvraagt hoe maakbaar is het leven en hoe groot is de liefde en het verdriet van gemis en het verlangen van... Met Tami ga ik in…

We mogen anders leren leven waarin we spreken van verlies overleven in plaats van rouw verwerken. De sociale contacten stellen we voorop de technologie. Kinderen gaan we vertellen dat alles een keer dood gaat en dood dood is. Spreken we van de zilveren generatie in plaats van vergrijzing. Vraagt onze gezondheidszorg om een andere benadering en bren…

Wat zou je anders doen als je nog maar drie jaar te leven had? Waarom zou je daar eigenlijk mee wachten? Trodessa haar moeder stierf toen ze vierentwintig was, zesendertig toen ze de diagnose kanker ontving en achtendertig toen ze door een hersenvliesontsteking in coma lag. Genoeg om doodsbang te worden, toch!. Maar nee. Ze raakte haar angst voor d…

W-auw' is een (voor)lees- en doeboek voor kinderen van wie het leven veranderd is door verlies bij scheiden en overlijden. Afke ontwikkelde dit boek tijdens haar studie aan de Kunstacademie alweer zo'n 20 jaar geleden. Toen was ‘dood en rouw’ nog niet zo’n thema waar aandacht voor was, nu, bijna 20 jaar later wél. Afke wil graag aandacht en verbind…

Als kind leerde Jelte dat de dood iets is waar je niet over praat. Nu hij volwassen is, weet hij dat het omgekeerde waar is: praten over de dood is nodig, nee is noodzakelijk. Het heeft voor zijn gezin veel betekend dat zijn babybroertje Peter is erkend en werd geregistreerd in de Basisregistratie Personen. Daar ging een indrukwekkende zoektocht aa…

Cora kreeg vorig jaar baarmoederkanker waarvan ze middels een operatie is hersteld. In hetzelfde jaar verloor ze haar moeder. Dertien jaar geleden kreeg haar man Wim een ernstig hersenstaminfarct waarbij hij voor de hemelpoort werd weggesleept. Het leven daarna werd voor hen beiden een uitdaging in het behouden van de eigen regie in de wereld van ‘…

Waar laten mensen het middel X als ze dat in huis hebben. Bert fotografeerde voor de tentoonstelling Scherpstellen op het einde, die dit jaar in Museum Hilversum werd vertoond, een aantal mensen die het middel X in hun bezit hebben. Hij portretteerde en interviewde een aantal mensen die zichtbaarheid willen geven aan het hoe en waarom . Bert Verhoe…

Je wensen digitaal vastleggen en vanuit daar ook je uitvaart digitaal realiseren zonder dat een uitvaartondernemer bij je aan tafel zit. Jij wil dat en je vraagt je af hoe je dat kan doen. Het platform OnMyMind maakt dit mogelijk. Zoals in de reisbranche de consument het heft in eigen hand heeft genomen om een vakantie te boeken zo wil Inez dat Ned…

Hiske haar leven staat op zijn kop als ze in 2015 na een voldragen zwangerschap haar zoon Hugo verliest. Intens verdriet maakt het los, maar het brengt haar ook een nieuw begin. Door het verlies ontdekte Hiske wat ze nu werkelijk wilde in het leven. Ze zette een coachingspraktijk op en ging ouders die hetzelfde meemaakten begeleiden. Vervolgens ont…

All we have is now, is het levensmotto van Chantalle haar zus Karlijn, die op haar 26e de diagnose borstkanker ontvangt. Karlijn deelt haar proces op Instagram en haar website. Alles gaat ze aan. Ze neemt haar ziek zijn zoals het komt, gaat reizen, maakt een profiel aan op Tinder en vindt de liefde van haar leven waarmee ze nog trouwt. Chantalle cr…

Amber studeert Psychologie en haalt in 2012 haar diploma. Na jaren van paardrijden in de topsport, raakt haar paard geblesseerd en moet ze hem na 18 jaar trouwe vriendschap laten gaan. Op haar 21e overlijdt haar moeder, verliest ze haar thuis en maakt mee dat ze door de crisis geen baan vindt in de richting van haar studie. Ze verdient haar brood i…

We zijn een ziel die op reis is in deze aardse wereld om ervaringen op te doen en levenslessen te leren. Wat gaat daar aan vooraf en hoe is om in een mensenlichaam geboren te worden. Hoe ervaart een ziel het leven op aarde en zo ook weer de terugkeer naar huis bij het sterven. Je zielenreis laat je mogelijk opnieuw ontdekken wie je werkelijk bent e…

Ze is blij met een instantie als het Expertisecentrum Euthanasie (voorheen de Levenseinde Kliniek) maar het moet nog vrijer wat haar betreft: “Als iemand – om wat voor reden dan ook – het leven op deze aarde niet prettig vindt, moet hij er uit kunnen stappen. Op een zelf verkozen, menselijke, liefdevolle en pijnloze manier.” Mylène de la Haye is ex…

Van rouwbloemwerk creëert Miriam inkt en pigmenten en maakt daarmee een schilderij op verzoek van de nabestaanden. Middels een fotoserie deelt ze haar werkproces en zo krijgen de met liefde uitgekozen bloemen zichtbaarheid voor aan de muur. Miriam is schilder en ontwerper. Ze vertaalt graag persoonlijke verhalen naar beeld en kleur op doek. Voor me…

Eénenveertig jaar geleden beviel Hilly van haar tweede zoon en maakte een bijna doodervaring mee. Drie maanden nadien is ze haar mond gaan openen ondanks de weerstand uit haar omgeving. Per direct werd ze een ander mens en dat had de nodige consequenties. Trouw is ze zichzelf altijd gebleven en is blijven lezen over alles wat hierover te lezen is, …

‘Mijn lijf is geen auto waar je zo nu en dan eens een nieuw onderdeel in stopt’ zegt Floor Haak in de film Dertien Dagen. In zijn ogen verliest de mens en zeker ook de medische wetenschap de natuur uit het oog. Voor Floor dan ook geen medische ingrepen, als het lichaam op raakt en hij zijn zelfredzaamheid dreigt te verlezen, is het tijd om dood te …

Toen Nynke haar moeder ziek werd was het voor haar duidelijk, ik wil regie over mijn levenseinde. Ze ging in gesprek met haar huisarts en zorgde ervoor dat de mogelijkheid voor euthanasie geregistreerd werd. Tot het werkelijke moment daar was verlegde ze meerdere malen haar grenzen. Zelfs op de dag van euthanasie kwam er nog een onverwachte draai. …

Judith haar moeder kreeg alvleesklierkanker en de eerste vraag die bij Judith opkwam was: 'Mam, heb je nagedacht over de tijd die je nog hebt". Het gesprek hierover ontstaat niet en ondanks dat Judith op afstand woont overlijdt ze in haar aanwezigheid. Jaren later gebeurd hetzelfde bij haar schoonmoeder. Judith Hompe deelt persoonlijk vanuit wat ze…

Vera verloor op haar 18e haar vader naar later bleek hun laatste vakantie in Spanje. Onverwacht verlies waarvan haar moeder, zusje en Vera zelf een andere ervaring hebben dan haar broer en zus, die nog in Nederland waren. Dit verlies heeft haar geïnspireerd om tijdens haar studie onderzoek te doen naar rouw voor jong volwassenen. Het resultaat word…

Iemand is niet van jou, maar van zichzelf en daarom kan je hem of haar niet kwijtraken of verliezen, vindt Cat. Natuurlijk kun je iemand wel missen. Je hebt mazzel als je met elkaar mag oplopen op je levenspad en leerzame momenten met elkaar mag hebben. Cat heeft veel gekoesterde mensen zien vertrekken, maar is vooral dankbaar dat ze hen kent en vo…

Het water heeft voor sommigen betekenis en hoe mooi is het als je nog een laatste wens hebt en deze vervulling krijgt. Stichting Vaarwens verzorgt op verzoek een dagtocht. Vanuit de haven in Amsterdam Noord wordt er vertrokken. Vanuit alle windstreken in NL komen mensen hier naartoe. De vrijwilligers en sponsoren maken het mogelijk om dit het gehel…

Tastbare herinneringen van mens en dier middels aangeleverde foto's. Vormgegeven als knuffel voor zij die achterblijven. Het concept lag er voor een huwelijksaanzoek of andere speciale gelegenheden. Door een vraag ontstond de creatie van knuffels voor zij die hier niet meer zijn. Troost, herkenning en de nabijheid van zij die gemist worden is zo mo…

Wil begon zijn carrière bij de Mariniers. Door omstandigheden moest hij dit gedag zeggen en werd campingbeheerder. Hier kreeg hij veel van doen met reanimaties, bijna verdrinkingen en andere levensbedreigende situaties. Waarom overkwam hem dat, vroeg hij zich wel eens af. Jaren later blijkt dat er hierdoor PTSS is ontstaan en Wil komt thuis te zitt…

Geef Marie-Jeanne een naaimachine en stoffen en ze weet wel raad. Soms moet het even rijpen om haar creatieve brein wakker te maken. Dat gaat zeker op met de stoffen die ze ontvangt van nabestaanden. Deze mogen een andere vorm krijgen om degene die er niet meer zijn levend te houden. Naar eigen inzicht en/of op verzoek maakt ze nieuwe vormen als he…

Verbondenheid met de dood was Radboud niet vreemd. Het waarom kwam naar boven toen hij zijn familieverhaal ontdekte. In de uitvaartwereld kent men hem om zijn bijzondere grafkisten zoals de Petronella, de Eenvoud en het Wiegkistje. Al is grafkisten maken mooi werk hij combineert dat graag met zijn oude werk. Komend uit de hulpverlening realiseert h…

Voor Joke is er meer tussen hemel en aarde. Zo is ze opgegroeid en ze weet dit al van jongs af aan. Doordat ze ervaren heeft, dat we zowel voor dit leven hebben geleefd als dat we ook na dit leven verder gaan, leeft ze haar leven vol passie en vertrouwen. Niets gebeurt voor niets, je bent hier niet voor niets gekomen en we zijn onderdeel van een gr…

Jolentha en Koos vormen samen het akoetisch duo Komfort & Joy. Ze spelen bijna altijd zonder geluidsversterking en al komen ze uit het Westland. Ze zijn boeken in geheel Nederland. Al jaren spelen ze samen en zijn goed op elkaar ingespeeld, hebben een uitgebreid repertoire en zijn altijd verzoeknummers. Wat hun naam verklapt is dat zij houden van a…

Judith verliest op haar 24e haar moeder. Van haar vader had ze een aantal jaren eerder afscheid genomen als gevolg van de scheiding. Samen met haar oudere zus staan ze er alleen voor om alles te regelen. Judith wordt zelfstandig ondernemer en noemt zich ook wel creatieve duizendpoot. Ze maakt haar eigen papier en door een buurman kwam ze op het ide…

Een film wilde Margo maken over het ongeluk waardoor ze haar zus verloor als tiener. Ze maakte contact met de vriendinnen van haar zus, ging in gesprek met haar moeder en andere zus over de tijd van toen en zocht de chauffeur op die het ongeluk veroorzaakte. Opnieuw contact maken met het verlies brengt een verrassend ander perspectief op het ongelu…

Janine verliest op 9 jarige leeftijd plotseling haar neef. Haar ouders betrekken Janine bij dit overlijden met uitzondering van het persoonlijk afscheid. Daarvan dachten haar ouders dat zij te jong was voor de aanblik van haar verongelukte neef. In de jaren daarna krijgt het gezin met vele verliezen te maken. Steeds weer kiezen haar ouders er voor …

Het boek 'Begeleiding na een afgebroken zwangerschappen of abortus' is zowel voor de professional als voor de vrouw die het overkomt. We noemen cijfers en hebben het over het belang van bespreekbaar maken, de wetswijziging die in het vooruitzicht ligt en de media aandacht. Miriam van Kreij is trainer, auteur, docent, spreker en opleider, gespeciali…

Anita heeft eierstokkanker en is uitbehandeld in het reguliere circuit. Zij is, zoals ze zelf zegt, stervende. Ze blogt bijna dagelijks over haar ervaringen in dat proces. Dat brengt bijzondere contacten met anderen teweeg. Het ziek zijn is natuurlijk verdriet en pijnlijk, maar meer dan dat ervaart ze hoe het haar leven verrijkt en doet ontwaken. A…

Marianque was een vaderskindje en werd geboren als een ongewenst kind voor haar moeder. Moeder was een pittige en directe vrouw waar velen bang voor waren. Ondanks haar opstelling was het terugkijkend een liefhebbende, ondersteunende moeder met een goede wil die vele mogelijkheden creëerde. Tijdens het sterven is ze met haar in het reine gekomen. M…

Hoe onze pandemie zichtbaar heeft gemaakt dat onze gezondheidszorg gericht is dat iedereen maar zo lang mogelijk gezond moet blijven en/of leven. Waar blijft dan de dood die onherroepelijk in ons leven verschijnt. We kunnen de dood wel uit onze zorg halen, het is onmogelijk om die uit ons mensen weg te nemen. Deze werkwijze zorgt voor een disbalans…

Wanneer creativiteit altijd al aanwezig is geweest maar de tijd ontbreekt blijven wensen soms liggen. Het plotselinge overlijden van Suzanne haar vader zorgde voor een keerpunt in haar leven waarbij ze alles op alles zet om eigenheid te geven aan zijn uitvaart. Na een intensieve rouwperiode besloot Suzanne vooral te gaan doen waar ze blij van wordt…

In een jaar tijd verliest Jantine zeven dierbare lieve mensen en stopt vanwege Corona haar werk in het theater. Het eerste afscheid van haar oude buurman is tijdens de eerste lockdown en wordt met strenge regels en een zeer beperkt aantal mensen uitgevoerd. Afscheid nemen werd voor erin en achter eruit en de kist moest achterblijven in de aula bij …

Diana is verpleegkunde gaan studeren om in contact te zijn met de mens. In haar werk blijkt dat het aanleggen van een infuus of welke medische handeling dan ook meer is waar het werk over gaat. Voor alles staat een tijdsduur. Het is de laatste levensfase en de palliatieve zorg waar Diana naartoe wordt getrokken. Ze komt erachter dat onze gezondheid…

Annita is van oorsprong consumentenwetenschapper, maar verlegde ruim 10 jaar geleden haar koers naar een leven als grafisch ontwerper. Zij ging studeren aan ArtEZ in Arnhem en kreeg daar in het eerste jaar de opdracht iets te maken voor de veiling ‘Kunst tegen kanker’. Haar vader was aan kanker overleden . Zeven jaar daarna verloor zij kort na elka…

Bob was met zijn ouders en zussen op weg naar een vakantie in Roemenië. De reis verliep door Tsjechoslowakije en daar ging het mis. Het regende en een tegemoetkomende vrachtwagen, waarvan de chauffeur onder invloed was, raakt hun auto. Lisa, Bob's 15 jarige zus, komt hierbij om. De wereld staat op zijn kop. Van hun auto is niets meer over. Ze werde…

Hij was een sportieve gezonde man, die midden in het leven staat. In oktober 2018 vertelt een vriend dat hij binnenkort het ziekenhuis ingaat en er waarschijnlijk niet meer uitkomt. Hij zegt ook dat ze gaan samenwerken op een manier waar ze zich nog niets bij kan voorstellen. Een aantal maanden later belt haar vader dat hij met spoed naar het zieke…