820. W przestrzeni publicznej, czyli gdzie i u kogo? - prof. Mirosław Duchowski

Wszechnica.org.pl - Historia

Wykład prof. dr. hab. Mirosława Duchowskiego. Muzeum Narodowe w Warszawie, 8 października 2015 r. https://wszechnica.org.pl/wyklad/w-przestrzeni-publicznej-czyli-gdzie-i-u-kogo/ Przestrzeń publiczna jest podstawową wartością dzisiejszej architektury. Wyznacznikiem tego, jaka ma być – mówił prof. Mirosław Duchowski, malarz i projektant przestrzeni publicznych, kierownik Ośrodka Badań Przestrzeni Publicznej, wykładowca warszawskiej ASP i Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. Wykład profesora poświęcony temu zagadnieniu towarzyszył wystawie „Trasa Muzeum – Zalew Zegrzyński. Estrada Sztuki Nowoczesnej” w Muzeum Narodowym w Warszawie. Przestrzeń publiczna funkcjonuje w opozycji do przestrzeni prywatnej, mówił prelegent. Przestrzeń prywatna to nasze miejsce zamieszkania. Możemy ją zamknąć i wyznaczyć zasady jej naruszania. Przestrzeń publiczna jest dostępna dla wszystkich. Jest miejscem współpracy, ale też sporów, wynikających z naturalnego konfliktu interesów. Przestrzeń publiczna jest ściśle powiązana z miastem, jako skupiskiem ludzkim i przestrzenią urbanistyczną. Ma charakter w pełni demokratyczny. Artysta funkcjonuje w niej na równi z innymi ludźmi. Umieszczając w niej sztukę, musi prosić społeczeństwo o akceptację. Odróżnia to przestrzeń publiczną od galerii, gdzie artysta jest władcą. W przestrzeni publicznej społeczeństwo ma prawo zażądać usunięcia dzieła sztuki, nawet jeśli reprezentuje wysoką wartość artystyczną. Jak przypomniał profesor, stało się tak w Nowym Jorku z rzeźbą Richarda Serra, którą uznano za depresyjną. Dzieło sztuki w przestrzeni publicznej funkcjonuje na innych zasadach niż w galerii. Tam widzowie posiadają narzędzia pozwalające na odczytanie intencji artysty. W przestrzeni publicznej dzieło sztuki pełni natomiast rolę znaku orientacyjnego, niepowiązanego w powszechnej świadomości z jego pierwotnym sensem. Ludzie mogą umawiać się pod jakimś pomnikiem, nie mając wiedzy o jego treści i twórcy. Prelegent przywołał badania, według których jedynie 2 proc. warszawiaków znało intencje Joanny Rejkowskiej, która umieściła palmę na środkuronda de Gaulle’a. Organizacja przestrzeni publicznej podnosi wartość marketingową metropolii. Sztuka w przestrzeni publicznej ma zaś do odegrania istotną rolę. Podnosi jej wartość, stwarza relacje społeczne, buduje niezbędne napięcia, podkreślał profesor. Prelegent przywołał dwie pozycje bibliograficzne, które przemodelowały modernistyczne myślenie o przestrzeni publicznej. Jan Gell, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Kopenhadze, w książce „Życie między budynkami” (1971) zwrócił uwagę, że architektura powinna odpowiadać na potrzeby społeczne. Jej twórcy powinni więc prowadzić dialog ze społeczeństwem, aby zrozumieć jego potrzeby. Wielcy moderniści jak Le Corbusier czy Frank Lloyd Right również stawiali sobie za cel maksymalną funkcjonalność, ale usiłowali do niej dojsć na podstawie matematycznych wyliczeń (Le Corbusier oparł się na założeniu, że wzorcowy człowiek ma 1,80 m wzrostu!). Jak zauważyła inna autorka, amerykanka Jane Jacobs („Śmierć i życie wielkich miast Ameryki”, 1961), człowiek nie był dla nich interesujący. Na koniec swojego wykładu prelegent przypomniał historię High Line na Manhattanie. Dziewiętnastowieczna estakada linii kolejowej miała zostać rozebrana decyzją władz miasta. Aktywiści społeczni zwrócili jednak uwagę, że jest ona ostoją dzikiej roślinności i ptactwa. Udało im się przeforsować zmianę decyzji o rozbiórce, dzięki czemu bez jakiejkolwiek ingerencji w strukturę miasta udało się uzyskać dodatkowe 160 hektarów przestrzeni zielonej, którą oddano do użytku mieszkańcom. Znajdź nas: https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/ https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/ https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka https://wszechnica.org.pl/ #muzeumnarodowe #sztuka #kultura #trasamz