30. Gert Biesta over wereldgericht onderwijs en subjectificatie n.a.v. zijn meest recente boek

Onderwijs leiden met hart en ziel

Te gast is Gert Biesta en we spreken naar aanleiding van zijn boek World centered education. In dit vlot leesbare boek scherpt Gert zijn visie aan op subjectificatie, wereld gericht onderwijs, de school in relatie tot de samenleving en het leraarschap. We spreken over de kernnotie van dat boek, subjectificatie, en begonnen met een schoolvoorbeeld daarvan uit het boek. Gert vertelt hoe ene Homer Lane een moeilijk opvoedbare leerling confronteert met zijn eigen vrijheid te handelen als een zelf. Subjectificatie gaat dus over vrijheid. Geen ongebreidelde vrijheid, maar existentiële vrijheid om reactie vanuit jouw zelf te geven op een appel uit de wereld, zowel uit de sociale als de natuurlijke wereld. Subjectificatie is per definitie wereldgericht. Hierna ging Gert in op veelvoorkomende misvattingen over dit begrip, zoals eigenaarschap, subjectiviteit, identiteits- of persoonlijkheidsvorming. Subjectificatie is niet het worden van jezelf, maar van een zelf, niet wie je bent maar hoe je bent. Ten slotte bespreken we nog drie thema’s: De Parks-Eichmanparadox, waarmee Gert twee paradigma’s bespreekt die allebei nodig zijn: onderwijs is cultivatie en existentie; en die laatste maakt subjectificatie mogelijk. De verhouding tussen school en samenleving aan de hand van twee geschiedenissen: voorbereiden op de samenleving en als vrije tijd; en die laatste maakt subjectificatie mogelijk. Het leraarschap als een drievoudig geschenk: van het wijzen op de wereld, van de dubbele waarheidsgeving en van zichzelf als leerling, subjectificatie dus. De drie thema’s verduidelijken dat subjectificatie kan gebeuren terwijl je als leraar bezig bent met andere dingen, zoals onderwijzen, cultiveren en voorbereiden op de samenleving, dus tijdens activiteiten van kwalificatie en socialisatie. Gert wijst erop in het begin van de podcast. Tips van Gert om meer te leren over subjectificatie zijn de boeken van Janusz Korsac en Homer Lane, het boek Summerhill van A.S. Neill en de film Jojo rabbit. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies.