Dit fotoboek legt een prachtig cultureel erfgoed van Japan vast: de rokerige jazzbar

De Correspondent

Als je ooit verdwaald raakt in een nietszeggende buurt in Osaka, en het eerste, beste ondergrondse metrostation in vlucht om je weg terug te vinden, kan het zomaar zijn dat je precies daar, verborgen naast de kaartautomaat, de toegangspoortjes en de openbare toiletten, een van je favoriete kroegen ooit ontdekt.

Dat geluk overkwam mij afgelopen november tijdens een reis door Japan, waar ik door het lot het donkerbruine en piepkleine Sub Jazz Cafe in mijn schoot geworpen kreeg. Een prachtige, in mijn herinneringen mythische plek die nauwelijks groter is dan een huiskamer, waar mensen (jong en stokoud) in stilte naar jazz luisteren, terwijl de eigenaar goedgevulde glazen whisky schenkt en zo nu en dan uit zijn joekel van een platenkast een volgende parel trekt. De tijd lijkt hier stil te staan, al enkele decennia.

Helaas sterven dit soort jazzbars, ook wel jazz kissa genoemd, uit in Japan. In de jaren rondom de Tweede Wereldoorlog kwamen muziekliefhebbers hierheen, dorstig naar nieuwe muziek uit verre landen – zulke platen waren destijds voor de gewone man niet te betalen en in deze bars lagen er stapels van. Toen de jazz kissa in de jaren zeventig piekte, waren er naar verluidt zo’n zeshonderd.

Rond die tijd, net voordat Haruki Murakami zichzelf zou profileren als een van de literaire wonderen uit Japan, runde hij een jazz kissa met zijn vrouw. Zoals elke zichzelf respecterende eigenaar van zo’n etablissement deed hij daar de afwas, stond hij achter de bar, boekte hij muzikanten, veegde hij de vloer en draaide hij tussendoor muziek uit zijn collectie van drieduizend platen.

Een halve eeuw later bezit jazz niet meer de populariteit die hij ooit genoot, maar zijn aanzien heeft het genre nooit verloren. Dat wordt duidelijk als je door het fotoboek Tokyo Jazz Joints bladert. De Noord-Ierse fotograaf Philip Arneill stopte een paar jaar van zijn leven in het vastleggen van jazzbars in Tokio, en later ook in andere steden als Fukuoka en Yamagata.

Met de juiste jazz in je oren brengen zijn foto’s je zeer dicht bij de rokerige, intieme en bovenal nostalgische sfeer waar deze iconische plekken van barsten. Zo neemt Arneill je mee naar een afgelegen bar genaamd Coltrane Coltrane in het zuiden van Japan, waar de gelijknamige muzikant enorm is afgebeeld op de pui. Op een andere foto zie je een oude man in Sapporo, zielsalleen in de ruimte, volledig in zijn eigen wereld, met zijn ogen dicht, genietend van louter vibes.

Philip Arneill: ‘Tokyo Jazz Joints’ (168 pagina’s, te koop bij uitgever Kehrer Verlag)

---

Op De Correspondent praten de auteur, experts en ervaringsdeskundigen samen verder over dit artikel. Log in om mee te praten. (Alleen voor leden).
Nog geen lid? Steun onze missie om jouw nieuws van context te voorzien en sluit je hier aan.
Wil je eerst kennismaken met onze verhalen? Schrijf je dan in voor de proefmail en ontvang elke zaterdag een artikel in je mailbox.