S3 - P7: Bonte Was Eindejaarsspecial 2022

Bonte Was Podcast - Hét wasprogramma over mediamissers én opstekers

In deze Bonte Was Eindejaarsspecial blikken we terug op de meest indrukwekkende mediamissers- en opstekers van 2022 zoals de Op1 talkshow vanuit Ter Apel, Oekraïne en het apenpokkenvirus. Maar eerst duiken we in de berichtgeving over een actueel onderwerp: het WK voetbal. We bespreken hoe in de berichtgeving over rellen na wedstrijden een automatische link wordt gelegd met afkomst, er gesproken wordt over de eerste vrouwelijke scheidsrechter op het toernooi en de westerse blik op Afrikaanse en Aziatische voetbalteams. Hot topic van vorige maand was het (seksueel) wangedrag en misbruik in de mediawereld. We doen in deze aflevering nog een aanvulling hierop die we toen zijn vergeten.
Uiteraard hebben we ook een hoop tips en interessante linkjes. Hieronder een selectie daarvan:
**Opiniestuk van politiek econoom Mohammed El Baroudi over het verschil in berichtgeving over relschoppers: https://www.trouw.nl/opinie/alleen-hooligans-van-marokkaanse-afkomst-zorgen-voor-ophef~bc3b6ea4/

**Hoe zit het met grensoverschrijdend gedrag op mediaredacties: https://www.groene.nl/artikel/mooi-dat-jurkje
**Documentaire 1 over de Decembermoorden in Suriname – ‘Het is geen verleden’ van documentairemaakster Ida Does: https://www.2doc.nl/documentaires/2022/12/het-is-geen-verleden.html

**Documentaire 2 over de Decembermoorden in Suriname – ‘Beste meneer Bouterse’ van filmmaker Ananta Khemradj: https://www.2doc.nl/documentaires/2022/12/beste-meneer-bouterse.html

**Reza Kartosen-Wong, mediawetenschapper en journalist, schreef een opiniestuk over Kick Out Zwarte Piet in Het Parool en een stuk over modelminderheden in Trouw:

https://www.parool.nl/columns-opinie/opinie-we-moeten-ons-laten-inspireren-door-kick-out-zwarte-piet~b41d79bd/

https://www.trouw.nl/tijdgeest/ook-als-nederlands-aziatische-modelminderheid-heb-ik-last-van-racisme-en-machtsmisbruik~b1364ed17/

Wil je adverteren in deze podcast? Neem dan contact op via [email protected].

Lees hier de transcriptie van deze aflevering:

One'sy

Dit is Bonte Was Podcast.

Zoë

Uw favoriete wasprogramma over mediamissers en -opstekers.

One'sy

Ik ben One'sy Muller.

Zoë

En ik ben Zoë Papaikonomou en dit is onze eindejaarsspecial! (vuurwerk geluidjes)

One'sy

We bespreken de hoogte- en dieptepunten van 2022 in medialand.

Zoë

Maar we beginnen natuurlijk even met de meest recente mediamissers en -opstekers. Ja, het zou leuk zijn als dat een keer niet zou hoeven.

One'sy

Nee, dat we alleen hoeven terug te blikken.

Zoë

Ja, of alleen opstekers te melden. Maar neen.

One'sy

Nee, zo'n feest is het niet.

Zoë

We gaan toch weer terugkomen op het WK. Dat is nog steeds gaande op dit moment. En we hebben vorige aflevering al iets gezegd over hoe we wel kijken en niet kijken naar het WK, over Qatar, over mensenrechtenschendingen, hypocrisie wanneer we het daar wel en niet over hebben. Maar zoals de luisteraar misschien ook gevolgd heeft, doet Marokko het ontzettend goed op het WK. En dat is onwijs leuk! Maar het is natuurlijk wel weer interessant om te zien wat er dan gebeurt in de berichtgeving daarover. Helaas zijn er na de winstpartijen van Marokko hier en daar in steden rellen en vernielingen uitgebroken. Dat is natuurlijk ontzettend naar en vervelend. Dat gebeurt vaker met allerlei belangrijke voetbalwedstrijden. Of ze nou winnen of verliezen, maakt niet uit. Als Ajacied heb ik me helaas ook moeten meemaken dat er dan toch altijd wat gespuis overblijft die het nodig vindt om dingen stuk te maken. Nou, dat is vervelend, belachelijk en daar moet je tegen optreden. Alleen wat gebeurt er op dit soort momenten altijd weer.

One'sy

Dan komen de racisten weer onder een steen vandaan gekropen!

Zoë

Ja, was het maar zo'n feest dat we daarover leuk en vrolijk konden zijn. Dan gaat het natuurlijk weer over dat het veel Marokkaanse Nederlanders zijn die de straat op gaan. En ja, ik weet niet of jij heel goed heb gecheckt wie allemaal is gaan rellen, maar daar worden ook weer allerlei aannames over gedaan. Daar moet dan ineens wat over gezegd worden. Dat moet aan afkomst gekoppeld worden.

One'sy

Het moet weer geduid worden. Er moet weer afstand van genomen worden.

Zoë

Nou, dat ook. En met alle respect, ik begrijp dat mensen denken: oh, ik ga er toch maar weer iets over zeggen. Maar je hoeft echt geen excuses aan te bieden, hoor. Iedereen keurt dit natuurlijk af, maar het zegt weer iets over hoe wij in dit land kijken naar mensen die ook een niet-Nederlandse afkomst hebben, in dit geval een Marokkaanse afkomst. Daar wordt weer eens extra wat aan gevonden. We kunnen daar een eindeloze serie van voorbeelden over geven, maar we moesten ons toch ook wat beperken. Dus ik wil 'em aanzwengelen met wat dit jaar NOS Studio WK 2 heet. Het praatprogramma van de NOS na elke voetbalwedstrijd. Daar zitten steeds verschillende voetbalanalisten. Een van de vaste analisten is Rafael van der Vaart, een andere is Ibrahim Afellay. Dit zijn twee voormalig profvoetballers. Ik hoop dat ik dat nu goed zeg, of nee Afellay is volgens mij ook gestopt inmiddels. Anders sorry, Afellay.

One'sy

Ik kan je niet helpen, want ik weet het echt niet.

Zoë

Je zit me ook heel vragend aan te kijken. (lacht) Het zou wel heel leuk zijn als Ibrahim Afellay naar deze podcast zou luisteren, maar dat is even een raar zijpaadje. Maar goed, die zaten in de studio met een aantal andere mensen aan tafel en die rellen werd besproken nadat Marokko de achtste finale won tegen Spanje, geloof ik. En wat doet Rafael van der Vaart? Die zegt dat het belachelijk is; daar ben ik het natuurlijk mee eens. En dan zegt hij: Ibi, spreek je volk toe of spreek het volk toe. Ibrahim Afellay zegt dan braaf: moet je op zo'n moment daar iets over zeggen?

One'sy

Je kan Rafael confronteren met zijn onzinnige uitspraak.

Zoë

Zeker, maar daar zat ik ook over na te denken op weg naar de studio. Wat is het fijn om weer in de studio te zitten. Dat moment had hij natuurlijk kunnen pakken, maar ook dan krijg je weer veel shit overheen. Je wordt zo voor het blok gezet. Rafael zegt geloof ik dus nog wel: Het is een beetje lullig. En ik zeg: nee, het is een beetje racistisch. Dat is waar dit over gaat en ook die presentator die doet niets. Die presentator lult alleen maar mee en dan denk ik: grijp in man! Zeg gewoon tegen Rafael van der Vaart: wat is dat nou voor rare vraag? Waarom stel je die aan Ibrahim Afellay? Pak hem maar aan, weet je wel. Dat mag best wel eens even.

One'sy

Ik kan wel bedenken waarom hij dat niet doet. Hij had misschien die vraag zelf wel aan Afellay willen stellen.

Zoë

Ja, hij heeft het niet door.

One'sy

We hebben het nu over Studio WK voetbal of hoe het ook heet. Maar dit gebeurde natuurlijk ook in allerlei andere media waarin Marokkaanse Nederlanders ineens weer Marokkanen werden genoemd. Als we het toch even bij studio WK houden, ik zag ook een interessante tweet voorbijkomen van 'onze koningin' Seada Nourhussen die eigenlijk altijd rake tweets eruit gooit. Zij zat namelijk te kijken en zag dat er een poging tot sociologische duiding werd gedaan door aan de Marokkaans-Nederlandse correspondent te vragen hoe feestende Marokkanen in Marokko kijken naar de rellende Marokkaanse Nederlanders. En toen zei die correspondent: Ja, zee snappen de vraag niet. Ze zeggen: dat zijn toch Nederlanders? Daar zit je dus met je bek vol tanden. En Rafael van der Vaart, daar was hij weer, zegt dan: krijgt Nederland nou de schuld?

Zoë

O, nee!

One'sy

Waarop de presentator zegt: nou ja, ze zijn wel hier geboren en getogen. En toen zei, volgens mij Rafael: maar ze gingen de straat op vanwege Marokko. Jeetje jongens. They can never win. Dat is in ieder geval één ding. Ze mogen dus niet voor Marokko zijn, maar ze mogen ook niet voor Nederland zijn want "jullie zijn Marokkanen". Het is dus nooit goed. Dit was natuurlijk een zeer treffend antwoord van die correspondent, want wat hebben Marokkanen in Marokko hier nou weer mee te maken?

Zoë

Voor mensen die zich hier nog verder in willen verdiepen of die denken: ik begrijp het toch niet helemaal. Mohammed El Baroudi, een politiek econoom, heeft een geweldig goed stuk voor Trouw geschreven. Een opiniestuk waarin hij uitlegt hoe racistisch dit is en hoe pijnlijk dit is. Hoe je continu nog mensen gaat aanspreken op een soort gedeelde afkomst. Zoals ik net al zei, ik ben Ajacied. Niemand gaat aan mij of aan jou als Amsterdammer vragen om je verontschuldigingen aan te bieden of iets dergelijks als Ajax-hooligans de boel kort en klein slaan. Daar gaat het om. Dat in dit geval ineens afkomst wel weer erbij gepakt wordt. Lees vooral ook dat stuk van Mohammed El Baroudi die legt dat heel goed uit. En ook weer echt een legendarische tweet van Seada, want dit is dus precies waar het over gaat. Het laat de absurditeit zien.

One'sy

En het is ook mooi dat nou gewoon wordt blootgelegd in een talkshow. Zo kan iedereen dat zien en die hele gedachtegang kan dus gevolgd worden door iedereen die aan het kijken is: o ja, misschien is dit inderdaad een rare vraag. Tenminste ik hoop dat ze dat dan denken. Maar goed, het zal wel niet zo zijn.

Zoë

Nou, we blijven gewoon toch beduidend slecht in staat in Nederland om het begrip van wie Nederlander is te verbreden. En dat is natuurlijk gewoon een heel pijnlijk gegeven.

One'sy

Ik moet toch nog eventjes uh verder gaan met... ik noem het maar even de WK poep. (lachen) Dat is er niet een van mij, maar ik vond het wel mooi want hij is toch wel een beetje besmet door mijn kijk op de media. Mijn vriend zat vol verbazing te kijken naar hoe er werd gesproken over de winst van Senegal. Ik weet niet tegen wie ze speelden, maar daar waren de commentatoren of de mensen in de studio blijkbaar superverbaasd over en hij zei: maar hoezo? Zij zijn de winnaar van de Afrika Cup, dus ze zijn gewoon heel goed en dat geldt echt voor een heleboel landen. Er zijn nu best wel verrassende landen die dan door zijn gegaan of die hebben gewonnen van andere partijen van wie we hadden verwacht dat die zouden winnen. En dan wordt daar toch op een bepaalde manier over gesproken. Overigens is dit nog een onderwerp dat we ook een keertje gaan aansnijden in Bonte Was, de sportjournalistiek en hoe er wordt geschreven over spelers van kleur ten opzichte van witte spelers. Ik vond dit dus ook weer zo treffend dat je dan helemaal verbaasd bent over dat Senegal een wedstrijd wint. Wat zegt dat over jouw kijk op zijn Senegal?

Zoë

Ah, het is navelstaarderig, maar toch weer dat westerse suprematistisch denken. Ik hoop dat ik dat nu goed uitspreek. Zich dat niet kunnen voorstellen en het is ook gewoon slechte journalistiek dat je daarvan allemaal niet op de hoogte bent. Ik heb het echt bij veel verschillende wedstrijden gehoord. Mijn partner en ik die leggen daar ook wel eens een wedje om van, wanneer zal er nu weer een foute uitspraak worden gedaan, op welke manier dan ook. Ik heb het bij Japan en Zuid-Korea gehoord, alle Afrikaanse landen, noem maar op. Ze zijn gewoon niet in staat om daar op een normale manier commentaar op te leveren, omdat het geen Europees land is. Of in dit geval wordt er nog wel eens een uitzondering gemaakt voor een Zuid-Amerikaans land, omdat zij het traditioneel goed doen in voetbal. Dat is ook een reden waarom ik vaak Belgische commentaar of Britse commentaar luister. Hadden we nog meer WK poep?

One'sy

Er is zeker nog meer seksistische WK poep.

Zoë

O, ja. Natuurlijk.

One'sy

Er was voor het eerst een vrouwelijke scheidsrechter en I kid you not bij Op1 was de vraag die werd gesteld in de tease: eerste vrouwelijke scheidsrechter. Goed of niet? We vragen het aan een oude witte man.

Zoë

O nee, dat was bij het AD.

One'sy

En ook bij het AD inderdaad. "FIFA stelt voor het eerst vrouwelijke scheidsrechter aan bij WK-duel voor mannen" en dan is de vraag: goed of niet? Sorry? Ik ga ook niet eens uitleggen waarom dit seksistisch is, maar ik zat echt te schreeuwen tegen de tv.

Zoë

Ze doen dit met o