377 - Golda Meïr, Israël, triomf en tragiek

Betrouwbare Bronnen

Opnieuw zijn Israël en het Midden-Oosten brandhaard van geweld, terreur en oorlogsdreiging. Iedere Westerse leider reist erheen. Van Biden en Von der Leyen tot Rutte, Scholz en Macron. Om de conflicten te dempen en erger te voorkomen. Het is niet voor het eerst en de wortels zitten diep.

Het leven van een historische sleutelfiguur is actueler dan ooit. En daarmee leerzaam voor vandaag. Leven en werk van Golda Meïr is nota bene juist nu onderwerp van een interessante film. Jaap Jansen en PG Kroeger belichten haar belevenissen, hun verrassende actualiteit, hun tragedies en de hoop die eruit spreekt.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar [e-mail] en wij nemen contact met u op

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

Het begint in 1898 in Kyiv. In het Tsarenrijk tussen pogroms, armoede en onderdrukking. Golda Mabovitsj groeide op in angst en honger en ontsnapte naar dat andere beloofde land, naar Milwaukee, Wisconsin in de Verenigde Staten. Ze groeide op als gretige scholier, linkse vrouw en vermaard fondsenwerver. Die karaktereigenschappen bleken na haar emigratie in 1921 naar Brits Palestina cruciaal voor een ongebruikelijke loopbaan tot aan de politieke top.

"Ik ben zelf decennia een Palestijn geweest", zei ze later spottend. Haar relaties met het koloniaal bewind waren vaak schurend. Maar ze werd wel de toponderhandelaar, fondsenwerver par excellence en in het diepste geheim politiek partner van haar buurman, koning Abdoellah van Jordanië.

Zelf vond zij haar jaren als minister van Arbeid in de jonge staat Israël haar gouden tijd. Haar schoenen werden in die tijd een nationaal symbool. Golda zelf was een begrip, wereldwijd. Haar populariteit in linkse kring - zeker in Nederland ook! - zou de leiders van het huidige Israël verbijsteren. Jaap en PG vertellen over haar band met PvdA-leider Joop den Uyl en de geheimen erachter.

Ze was de 70 al voorbij toen zij premier werd in 1969. PG analyseert waarom juist toen de kans van een Land for Peace deal niet gepakt werd. En hoe de nieuwe president van Egypte, Anwar Sadat, een heel andere strategie koos. En ook die strategie zou juist nu weer uitermate actueel kunnen blijken.

Opgegroeid in Milwaukee had Golda Meïr een natuurlijke, maar vaak ook confronterende band met Amerika. Dan blijkt uit haar gesprekken met Henry Kissinger, maar ook uit de herinneringen van Joe Biden, toen jong senator. Dat werd essentieel voor het overleven van de Jom Kippoer oorlog, nu precies 50 jaar geleden. Veel gebeurtenissen toen lijken op wat we nu weer meemaken.

Israël kwam tot een harde, feitelijke evaluatie van de missers en hybris voorafgaand aan dat geweld. Meïr stapte op voor een nieuwe generatie leiders. Sadat durfde nu wel de gok aan en kwam met een eigen Land for Peace deal. Op 21 november 1977 sprak hij erover met ‘that old lady’. In Jeruzalem, nota bene.

Op 80-jarige leeftijd overleed ze. Ze maakte nog net mee dat de akkoorden van Camp David gesloten werden. "Golda Meir was een der onzen. Wij rouwen om het verlies van een goede vriendin", zei Den Uyl in Tel Aviv op de herdenkingsbijeenkomst. Haar levenslessen hebben nog niets verloren van hun actualiteit en relevantie voor de wereld van nu.

***

Verder lezen

Golda Meïr - Mijn leven

Henry Kissinger - The Complete Memoirs

Max van Weezel - De PvdA, Israël en de Palestijnen (S&D, 2017)

Anet Bleich - Joop den Uyl (uitgeverij Balans)

***

Verder kijken

Trailer: Golda (2023)

Joe Biden speaks in Israel (18 oktober 2023)

***

Verder luisteren

350 - 100 jaar Henry Kissinger

287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekraïne

354 - Eenzaamheid, machtsstrijd en repressie in het Russische rijk van Poetin, Stalin en tsaar Nicolaas II

253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:48:34 – Deel 2

01:37:13 – Einde

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.