Welkom In Het Antropoceen Podcasts

Met de ontwikkeling van de atoombom wilde Robert Oppenheimer de wereldgeschiedenis veranderen. Dat lukte. Daarna wilde hij een nucleaire wapenwedloop voorkomen. Dat lukte niet. Nog altijd gelden kernwapens als de meest afgrijselijke wapens die de mens ooit heeft gemaakt. Misschien juist daarom is de oorlogsdreiging sinds 1945 spectaculair afgenomen…

Een groep jongeren uit Europa is internationaal volop in het nieuws vanwege hun dringende oproep aan Greenpeace om de strijd tegen kernenergie op te geven. Met de steun van RePlanet willen deze jongeren aan de zijde staan van de Europese Commissie in een rechtszaak die Greenpeace heeft aangespannen vanwege een besluit om kernenergie te accepteren a…

In bepaalde kringen klinkt een steeds luidere roep om ‘degrowth’: een planmatige krimp van de economie, zodat we een einde maken aan vervuilende industrieën en veilig binnen de planetaire grenzen blijven. Economische groei zou zijn overgewaardeerd. Voor een goed leven hebben we die groei helemaal niet nodig, stellen de pleitbezorgers van degrowth. …

Bart Coenen werkte bij Groen!, de milieupartij van Vlaanderen, en de Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren toen hij zich steeds meer stoorde aan de koppigheid in de ideologische milieubeweging. Hij wendde zich af en gaf mede vorm aan de jonge stroming van pragmatische ecomodernisten. Heilige huisjes over een leven in harmonie met de natuur …

Het verlangen naar telkens meer spullen, meer geld, meer succes, meer macht, meer roem: het richt onze planeet ten onder en vergroot de maatschappelijke ongelijkheid. Niet voor niets is hebzucht al vroeg herkend als een hoofdzonde. Politiek filosoof Remko van Broekhoven schuift aan voor zijn beschouwing op hebzucht. Zit hebzucht ingebakken in de me…

Tientallen jaren nam de armoede in de wereld af – en daarmee de honger ook. We hadden het vaak niet door, want het nieuws gaat meestal over rampen en crises. Maar terwijl de wereldbevolking groeide met miljarden, waren er steeds minder mensen met chronische honger. Helaas, die trend stagneert. De Covid-pandemie en de energiecrisis slaan diepe wonde…

Even leek het zo goed te gaan met het klimaatbeleid. Het aandeel van hernieuwbare energie bleef stijgen, de prijs van windmolens en zonnepanelen bleef dalen. Maar dan stort Poetin de wereld in een energiecrisis. De afhankelijkheid van fossiele brandstoffen uit Rusland blijkt een groot probleem. Urgente vragen dringen zich op. Wie is er verantwoorde…

Is het toeval dat de milieubeweging opkwam toen het geloof in God wegkwijnde? Verklaart dit waarom we de natuur zijn gaan vereren, of zien we sindsdien juist de mens als goddelijk? Is er in onze hedonistische cultuur sprake van een spirituele leegte die moet worden gevuld met een omvattend idee over het behoud van de aarde? Over deze en andere vrag…

Mark Boode schrijft boeken voor tieners. Hij liet zich al eens inspireren door een ecomodernistisch getinte techno-utopie. Onlangs verscheen zijn nieuwste jeugdroman, ‘Winnen van de wereld’, over een scholier die betrokken raakt bij de klimaatbeweging en een uitdagende actie organiseert. Al jarenlang kent Mark de klimaatjongeren van dichtbij. Hij i…

Jarenlang stond de Vlaamse journalist Sofie Mulders sceptisch tegenover veganisten. Zo extreem, zo radicaal… Maar van de ene op de andere dag besloot ze zelf een plantaardige levensstijl te volgen. Ze bezocht veehouderijen en slachthuizen. Wat ze aantrof, was niet fraai. Sofie schreef er een boek over: ‘Waarom ik 40 jaar biefstuk en kaas at, en toe…

Als kernafval wordt hergebruikt als splijtstof in geavanceerde kernreactoren, kan het honderden jaren aan CO2-vrije elektriciteit produceren. Omdat er nog zoveel onbenutte energie in zit, kan kernafval van grote waarde zijn als energiebron in een circulaire economie. Dat is een van de bevindingen uit ‘What a waste’, een rapport waarin RePlanet plei…

Vanaf 3 april is de documentaire Paved Paradise te zien in de bioscoop. Daarin gaan microbioloog Hidde Boersma en regisseur Karsten de Vreugd op ontdekkingsreis naar dé oorzaak van de afnemende biodiversiteit: landgebruik. Landbouw neemt ontzettend veel ruimte in, of we dat nu ‘intensief’ doen (met o.a. kunstmest en chemische gewasbescherming) of ‘…

De overgang naar een CO2-vrije samenleving roept de nodige weerstand op. Als de schone stroom moet komen van windmolens, liggen omwonenden dwars omdat ze vinden dat hun omgeving wordt verpest. Moet de schone stroom komen uit een kerncentrale, zul je zien dat actievoerders angst en twijfel gaan zaaien. Oftewel: de energietransitie is leuk, zolang di…

Hamburgers, kippenvleugels, kaas en yoghurt: we zijn eraan gewend geraakt, we vinden het normaal, denken dat het natuurlijk is, of nodig voor onze gezondheid. Maar hoe lang is dit systeem nog houdbaar? Roanne van Voorst is antropoloog en voorziet een toekomst waarin het taboe zal zijn om nog dierlijke producten te consumeren. Over deze culturele om…

De poolkappen smelten. De zeespiegel stijgt. Het water komt. In 2100 kan de zeespiegel in Nederland al een meter zijn gestegen. Wat nu? Worden we overrompeld? Wordt het onbetaalbaar om de voeten droog te houden? Moeten we verhuizen naar hoger gelegen gebieden? Volgens Ties Rijcken, die publiceert en adviseert over waterveiligheid en waternatuur, ku…

Een revolutie is gaande in onze voedselproductie. Nieuwe technieken om gewassen te kweken en verbouwen hebben zich aangediend. Dankzij deze technieken kunnen we meer produceren op minder landbouwgrond met een lagere impact op het milieu. Maar: de Europese Unie zit ermee in de maag. Moeten we de technieken toestaan en meegaan in de ontwikkeling, of …

Al ruim twintig jaar wordt in België gewerkt aan het realiseren van MYRRHA, een nieuwe kernreactor. Deze zal energie maken van bestaand kernafval. Hierdoor neemt de hoeveelheid hoogradioactief afval sterk af en hoeft er minder uranium te worden gemijnd. Ook zullen er in de reactor medische radio-isotopen worden geproduceerd die dienen voor diagnose…

De mens staat niet naast of boven de natuur, maar is er onderdeel van. En sinds kort is de mens een geologische kracht geworden die meeschrijft aan het verhaal van de aarde. Sterker, de toekomst van de planeet ligt in onze handen. Dat is de boodschap van Manuel Sintubin, hoogleraar geodynamica aan de KU Leuven. In zijn onlangs verschenen boek Wij, …

Geïnspireerd door onze campagne voor een radicale omwenteling in voedselproductie om ruimte te maken voor natuur, hield Nilüfer Gündoğan onlangs een gloedvol betoog in de Tweede Kamer. Ze bepleitte het terugdringen van veeteelt en gaf haar steun aan de ontwikkeling van precisiefermentatie: een veelbelovende techniek op basis van micro-organismen wa…

Nu al zijn de effecten van klimaatverandering merkbaar. We zullen er nog meer van merken. Hoe communiceren we daarover? Sommige voorspellingen berusten op complexe computermodellen en onzekere aannames. Wat moeten we aanvangen met de droge kennis van klimaatwetenschappers? Hoe maken we een juiste vertaalslag? Mag daar een activistisch sausje overhe…

Als we onze eiwitten en vetten niet meer halen uit vee, maar uit micro-organismen kunnen we een groot deel van de landbouwgrond in de wereld teruggeven aan de natuur. Daarmee vergroten we de biodiversiteit, ontzien we het klimaat en voorkomen we dierenleed. Dat is de boodschap van Reboot Food, de nieuwe campagne van RePlanet. Mede dankzij de medewe…

Nu de gastheer van deze podcast een boek heeft geschreven, moet híj maar eens plaatsnemen als gast. Aldus krijgt Marco Visscher deze keer de vragen voorgeschoteld. Met gelegenheidspresentator Ralf Bodelier praat Marco over zijn boek Waarom we niet bang hoeven te zijn voor kernenergie: De emoties & de feiten, dat onlangs verscheen. In het gesprek ve…

Hoe kon stikstof uitgroeien tot zo’n hoofdpijndossier en zulke maatschappelijke onlusten? Daarover gaan we in gesprek met Rudy Rabbinge, professor emeritus Duurzame ontwikkeling en voedselzekerheid aan Wageningen, oud-politicus en nu voorzitter van RePlanet Nederland. Met de commissie Stikstofproblematiek stelde hij jaren geleden een plan van aanpa…

Wie science-fictionboeken van lang geleden of voorspellingen van experts terugleest, wordt vaak verrast. Soms zijn ze verbluffend nauwkeurig, soms zitten ze er grandioos naast. Minstens zo fascinerend is de introductie van een nieuwe technologie. Die kan de ene keer rekenen op bewondering, de andere keer op afkeuring. Fanta Voogd, journalist met ee…

Energieprijzen schieten omhoog, energietekorten doemen op. Stroomuitval is deze winter niet ondenkbaar. Hoe gaat de politiek hiermee om? Daarover gaat Marco Visscher in gesprek met Joris van Dorp, energieadviseur van RePlanet en co-auteur van het rapport Switch Off Putin. In deze aflevering gaat het over hoe het zover kon komen, wat de politiek era…

In deze speciale uitzending van de podcast brengen we u een boekfragment uit Waarom we niet bang hoeven te zijn voor kernenergie: De emoties & de feiten. Onze eigen Marco Visscher is de auteur van het boek, dat binnenkort verschijnt. Marco leest het hoofdstuk voor over het ontstaan van het verzet tegen kernenergie. Waarom waren Duitse wijnboeren de…

De aarde warmt op, energie wordt duurder en wereldwijd neemt extreme armoede weer toe. De uitdagingen zijn groot, zo weten Jan Deschoolmeester en Thomas Rotthier. Onze respons moet dat dus ook zijn. Dat betekent volgens hen: niet terug naar kleinschaligheid en het mantra van ‘minder, minder, minder’. Wat nodig is, is ambitie. Juist door een stevige…

Veel mensen beweren dat de aarde niet zoveel mensen kan dragen. Zij menen dat we eindelijk iets moeten doen aan de ‘overbevolking’ wanneer we het milieu willen beschermen. Want de mens, stellen zij, is een kanker die Moeder Aarde ziek maakt, een plaag die moet worden bestreden. Intussen stevenen we deze eeuw af op een wereldbevolking van 10 miljard…

Binnen de groene beweging hebben ecomodernisten het debat verrijkt met een scherpe blik op de rol van wetenschap en technologie bij het oplossen van problemen rondom milieu en klimaat. Nu hebben ecomodernisten in Europa zich verenigd in een nieuwe organisatie, RePlanet. RePlanet combineert een rol in de intellectuele voorhoede met acties op straat.…

Bij polariserende beleidsthema's als klimaat en landbouw ligt polarisatie voortdurend op de loer. Daardoor staat de maatschappelijke steun voor politieke beslissingen voortdurend onder druk. Een manier om dit probleem te omzeilen is directe zeggenschap van burgers. Het burgerberaad is een bewezen manier om bruggen te slaan. In Studio Ecomodernisme …

Over hoe we voedsel produceren, bestaan twee denkrichtingen. De ene kijkt hoe wetenschap en technologie de voedselproductie en het milieu ondersteunen, de andere kijkt hoe we de traditionele wetten van de natuur het beste benutten. Het is een ideeënstrijd die volop actueel is, met politieke belangstelling voor circulaire, regeneratieve landbouw en …

#11 - Joris Van Dorp by RePlanet Nederland & Ecomodernisme.beDoor RePlanet Nederland & Ecomodernisme.be

Nu de CO2-uitstoot niet snel genoeg afneemt om de klimaatcrisis af te weren, klinkt steeds vaker de roep om “negatieve emissies”, ofwel: het actief verwijderen en vastleggen van CO2 uit de atmosfeer. Dat kan bijvoorbeeld door CO2 uit de lucht te zuigen, of door een mineraal als olivijn toe te voegen aan een materiaal als beton. Maar hoe werkt dat d…

Effectief altruïsten proberen op een rationele manier zoveel mogelijk goeds te doen voor de wereld. In Studio Ecomodernisme praten we met Stijn Bruers, de voorzitter en mede-oprichter van Effectief Altruïsme België, over dierlijk lijden, kweekvlees en open grenzen.Door RePlanet Nederland & Ecomodernisme.be

Wat verstaan we onder natuur? Wat is nog natuurlijk? In onze moderne wereld hebben we behoefte aan een diepere band met de natuur, een band die stilaan verdwijnt. Wat betekent dit voor hoe we omgaan met de natuur en met onszelf? In Studio Ecomodernisme een gesprek over maakbaarheid met Thomas van Slobbe, ecoloog en auteur van "Natuurvervaging".…

Een nieuwe, revolutionaire gentechniek, Crispr-cas, kan grote verbeteringen brengen in landbouw en geneeskunde. De grondleggers van de techniek kregen er in 2020 een Nobelprijs voor. Maar Europa legt de techniek mogelijk aan banden, uit voorzorg vanwege onvoorspelbare risico's voor het milieu. Dirk Inzé, hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan d…

Er is veel aandacht in de media voor duurzaamheid en klimaat. Helaas maken veel journalisten denkfouten als ze over die thema's berichten, stelt media-onderzoeker Mirjam Vossen. Waar moeten we op letten? Studio Ecomodernisme gaat in gesprek met Vossen over de framing van vooruitgang, milieu, kernenergie, kweekvlees - en meer.…

In zijn boek "Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat" hekelt filosoof Maarten Boudry het ecologisch doemdenken. Is de vooruitgang beter gebaat bij optimisten die openstaan voor alle oplossingen? Of is er toch een belangrijke rol voor de waakzame blik uit de groene beweging? In Studio Ecomodernisme een gesprek over een mooie toekomst, de route e…

Wat zijn de morele vraagstukken rondom de keuze of kernenergie onderdeel moet zijn van onze toekomst? Daarover praten we met techniekfilosoof Behnam Taebi, hoogleraar Energie en Klimaatethiek aan de Technische Universiteit Delft. Over de controversiële wortels van de technologie in de militaire toepassing, over het risico op ongelukken, over het af…

Tobias Leenaert was medeoprichter en directeur van EVA, een van de grootste organisaties voor vegetarisme. Over de hele wereld geeft hij adviezen om te werken aan een wereld zonder vleesconsumptie en dierlijke producten. Zijn aanpak is pragmatisch en zijn lessen bieden inspiratie aan iedereen die wil werken aan een betere wereld. In Studio Ecomoder…

De wetenschap bracht ons een gezonder, langer leven en meer kennis over onszelf en de wereld. Kunnen we erop vertrouwen dat de wetenschap ons de weg wijst om de uitdagingen van de 21ste eeuw aan te gaan? Of verwachten we er misschien teveel van? Rosanne Hertzberger, wetenschapper en opiniemaker, geeft haar visie in Studio Ecomodernisme. Ook praten …

In het debat over de aanpak van klimaatverandering is de boodschap van Gerard Govers duidelijk: we moeten álles doen. Over de sturende rol van de overheid schreef Govers, geograaf en vicerector aan de KU Leuven, onlangs een hoofdstuk in het boek "Meer: Hoe overvloed de wereld juist duurzamer en welvarender maakt". In de allereerste aflevering van S…