Beste Instituut voor de Nederlandse Taal podcasts (2024)

1
Superbrabants jonguh! Nepdialect of nieuwe stijl? 40:01

16d ago40:01

40:01

Dialecten dreigen te verdwijnen, maar in Brabant is iets bijzonders aan de hand: daar spreken jongeren een nieuwe vorm van dialect, waarin sommige eigenschappen worden uitvergroot. Taalkundige Kristel Doreleijers doet onderzoek naar taalgebruik en identiteit, en verdiepte zich in het nieuwe, Brabantse hyperdialect. En dan vooral in het lidwoordgebr…

1
Oproep voor seizoen 3 0:32

2M ago0:32

0:32

Waar komt pindakaas vandaan? is een serie over de verrassende herkomst van alledaagse woorden. Voor seizoen 3 zijn we op zoek naar woorden waarvan jij graag wil weten waar ze vandaan komen. Heb je een tip? Mail dan naar laura.vaneerten@ivdnt.org. Luister ook eens naar Over taal gesproken, de podcast die we samen met Onze Taal maken.…

1
Het taaljaar 2023 met Kees van der Zwan 51:56

4M ago51:56

51:56

In deze aflevering kijken we terug op het afgelopen taaljaar: wat waren de ontwikkelingen, wie zijn ons ontvallen, en wat waren de woorden van dit jaar? Onze deskundige gast daarbij is Kees van der Zwan, tot voor kort hoofdredacteur van het taaltijdschrift Onze Taal. En behalve naar het voorbije jaar, kijken we ook naar de afgelopen dértig jaar — d…

1
Nederlands studeren in Italië - 60 jaar neerlandistiek in Triëst 45:06

4M ago45:06

45:06

Triëst is een van de vijf Italiaanse steden waar je Nederlands kunt studeren. De opleiding, die vooral tolken en vertalers aflevert, bestaat zestig jaar — en dat was reden om te spreken met drie mensen die er meer van weten: Paola Gentile, hoofd van de opleiding, Frieda Steurs, die nauw betrokken was bij een uitwisselingsproject tussen de universit…

1
Waterige compromissen — en andere taal van de politiek 33:13

5M ago33:13

33:13

Hoe zetten politici taal in om hun publiek te overtuigen? In de aanloop naar de komende verkiezingen praten we erover met deskundige Robbert Wigt, auteur van een boek over de debatvaardigheden van Mark Rutte. Een gesprek over hoe je als politicus het debat naar je hand kunt zetten, over het belang van een goeie grap op zijn tijd, over wat Rutte zo'…

1
Hoe vangen we geur in woorden? Een gesprek met Caro Verbeek 41:19

6M ago41:19

41:19

Waarom is het zo lastig om geuren goed te omschrijven? Hadden we vroeger meer woorden voor geur? Kun je met meer geurwoorden beter over geur praten? En hoe belangrijk is het om over geur te (kunnen) praten? We spreken erover met kunst- en geurhistorica Caro Verbeek. Een odoresk gesprek over geurwoorden, geurindelingen en geurhistorie, over de Malei…

1
Grammatica en gevoel. Een gesprek met Ronny Boogaart 41:38

7M ago41:38

41:38

Hoe druk je een gevoel uit in taal? Dat kan met je intonatie ('Zie ik daar nou een béér?) of met je woordkeus ('Shit!'), maar het kan ook door een bepaalde zinsconstructie te gebruiken, zoals 'Wat zit je nou te lachen ...?' of 'Al dat gezeur!' Het opvallende is dat dat soort zinnen soms ongrammaticaal lijken - ze zijn niet 'af' -, maar toch begrijp…

1
Swipen voor een kwarrel: de taal van online dating 31:00

9M ago31:00

31:00

Sinds we online daten (sinds bijna dertig jaar alweer) is het Nederlands verrijkt met woorden als swipen, ghosten, gaslighten, wokefishen, benchen, doordaten, prela, ignorela, appaire, bambiseks, poema, fuckboy, beer, sugardaddy en nog vele, vele andere. We spreken erover met Milou Andree, poema en samensteller van het Datingwoordenboekje van het I…

1
Smous en het n-woord: taalhistoricus Ewoud Sanders over het schrappen van beledigende woorden 39:39

10M ago39:39

39:39

Moet je het n-woord en woorden als smous uit het woordenboek schrappen? En uit historische uitgaven? En uit ons dagelijks taalgebruik? We praten erover met taalhistoricus Ewoud Sanders, die onlangs het boek Het n-woord publiceerde, over de geschiedenis van deze beladen term. En we spreken met Peggy Bouva, die in de podcast 'De plantage van onze voo…

1
Meertaligheid — goed voor je brein en goed voor de samenleving 35:20

12M ago35:20

35:20

Op school, op werk, op straat en soms ook thuis: ons leven wordt steeds meertaliger. Wat zijn daarvan de gevolgen? Raken we in de war van al die talen, of is het juist goed voor ons? Goed voor ons brein, goed voor de economie, goed voor de samenleving? We spreken erover met taalkundige Anne-Mieke Thieme, die momenteel onderzoek doet naar taalgebrui…

1
ChatGPT: een hallucinerende babbelaar 45:32

1y ago45:32

45:32

Opeens was het er, en nu al niet meer weg te denken: ChatGPT, een geavanceerde chatbot die alles lijkt te kunnen als het om schrijven en vertalen gaat. In deze aflevering spreken we drie deskundigen over wat ChatGPT allemaal kan, wat het (nog) niet kan, en wat het nog gaat kunnen. En we vroegen hen wat de gevaren zijn van zo'n geavanceerde 'halluci…

1
Wat zegt je naam over jou? 36:58

1y ago36:58

36:58

Wat zegt je naam over jou? Eigenlijk niet zo veel, maar des te meer over je ouders — aldus naamkundige en voornamenexpert Gerrit Bloothooft. We spraken hem over het verschil tussen traditionele en modenamen, over hoe belangrijk vernoeming nog is, over voornamen als middel om je te onderscheiden, en over hoe ouders vooral in de eigen kring de namen …

1
De groetende koe: Leonie Cornips over de 'animal turn' in de taalkunde 42:17

1+ y ago42:17

42:17

Onderzoek naar dierentaal: lange tijd een no-go in de taalkunde, maar langzaam lijkt daar nu verandering in te komen. In deze aflevering spreken we Leonie Cornips, van huis uit taalkundige en sociolinguïst. Ze verdiende haar sporen in de taalkunde met onderzoek naar vormen van nieuw Nederlands, taalgebruik onder jongeren, hoe kinderen talen leren e…

1
Hoe intelligent is Google Translate nu echt? 33:18

1+ y ago33:18

33:18

Een vraag die ons al vanaf het begin van het computertijdperk bezighoudt: 'Gaat de computer ooit taal gebruiken zoals mensen dat doen?' Spreken, schrijven, vertalen? In deze aflevering spreken we taaltechnoloog Vincent Vandeghinste over hoe het automatisch vertalen ('machine translation') van teksten precies werkt, wat taalmodellen en neurale netwe…

1
Hoe letterlijk is het woord 'letterlijk'? 5:01

1+ y ago5:01

5:01

Hoe letterlijk is het woord 'letterlijk'? Speciaal voor Letterlijk Leiden, een festivalmaand in de stad Leiden die draait om taal en literatuur, presenteert het Instituut voor de Nederlandse Taal een extra aflevering van ‘Waar komt pindakaas vandaan?’ Een podcast over de herkomst van alledaagse woorden. Aan het woord in deze aflevering: Nicoline va…

1
Wit, woke en het n-woord. Een gesprek met Sibo Kanobana over taal en inclusiviteit 50:40

1+ y ago50:40

50:40

Over taal gesproken is terug! In deze eerste aflevering van het tweede seizoen praten we met Sibo Kanobana, taalkundige aan de universiteit van Gent, over inclusieve taal, oftewel taal die niemand buitensluit. Dat is een onderwerp dat nogal leeft de laatste tijd, maar het is ook een nogal veelomvattend onderwerp — en daarom centreren we het gesprek…

1
Systemische oefening: van binding naar verbinding 3:30

2y ago3:30

3:30

In deze korte maar krachtige oefening leidt onze trainer Christine Slootweg je door een proces met iemand uit het verleden waar je nog aan vastzit en niet goed afscheid van hebt kunnen nemen. Vanuit Systemisch Werk zeggen we dan dat je nog met iemand in de binding bent en niet in ver-binding hebt kunnen gaan. Wat kort wil zeggen dat de relatie op a…

1
Body Mind JA zeggen 12:22

2y ago12:22

12:22

Heb jij soms ook wat stormen en chaos van binnen en vraag je je af wat moet ik hier nou mee. Met deze oefening check je weer even echt in bij jezelf. Geef je jezelf een zachte landing in je lichaam, zak je wat dieper. En door JA te zeggen in wat er werkelijk is, krijg je ook weer keuze. Laat je in 10 minuten meenemen door Heleen en voel meer vrijhe…

1
Werken met een beperkende overtuiging d.m.v. taal 13:43

2y ago13:43

13:43

Overtuigingen zijn van die zinnetjes, gedachtes in je hoofd waar je in bent gaan geloven. Deze gedachtes voelen als jouw waarheid en bepalen je gedrag, hoe je je voelt en hoe je denkt. In deze podcast oefening, ingesproken door Renée gaan we losschudden wat vast zit en wat jij als jouw waarheid hebt aangenomen. Veel oefenplezier!…

1
Omgaan met boosheid 16:43

2y ago16:43

16:43

Deze oefening geeft jou de mogelijkheid te ontdekken hoe jouw brein boosheid op heeft geslagen. Zoals je kunt beluisteren in de podcast 'Grommend het leven door' van De Bovenkamer, heeft elk brein een unieke manier om emoties op te slaan. Deze code ziet diep onbewust maar uiteindelijk kan ons bewuste er wel bij door de bouwstenen beeld, gevoel en g…

1
De Wim Hof ademhaling - Bewust verbonden ademhalen 19:58

2+ y ago19:58

19:58

Stel je kan direct je energie, vitaliteit en stemming beïnvloeden met jouw eigen adem. Met één krachtige oefening je lichaam activeren, ontspannen en tot op celniveau laten stromen. Deze ademoefening doe je ALTIJD zittend of liggend in een veilige omgeving, bijvoorbeeld in een stoel of in je bed (en nooit in het water of staand). Korte instructie: …

1
Yoga Nidra sessie 35:13

2+ y ago35:13

35:13

Eén Yoga Nidra (yogische slaap) sessie kan voelen als 4 uur slaap. Geen ingewikkelde yoga oefeningen maar een oude techniek waarbij je een diepe bewuste ontspanning bereikt. Het lijkt alsof je slaapt maar je balanceert als het ware op het lijntje van wakker zijn en slapen. Door de thèta hersengolven gaat je brein voor je aan het werk op een dieper …

1
Bonus: exclusief reisadvies van Taalpost 5:18

2+ y ago5:18

5:18

In deze bonusaflevering van 'Over taal gesproken' bij 'Het taaljaar 2021' geeft Taalpostbode Erik Dams exclusief reisadvies voor wie komende periode graag de deur uit wil in Nederland en België. Maak bijvoorbeeld een muurgedichtenwandeling in Leiden, volg de rare straatnamenroute in Enkhuizen of ga naar Ninove voor een Nutteloze Bordenwandeling. Ge…

1
Het taaljaar 2021 1:13:04

2+ y ago1:13:04

1:13:04

In deze laatste aflevering van het eerste seizoen van 'Over taal gesproken' blikken we terug op het afgelopen taaljaar. We doen dat met Erik Dams en Marc van Oostendorp, samen de redactie van de nieuwsbrief Taalpost. We hebben het over hoe talen elkaar beïnvloeden (de belangrijkste reden van taalverandering), over de boeiende ontwikkelingen als het…

1
Thiu werilt is hiera vilo hardo! Hoe klonk het vroegste Nederlands? 33:06

2+ y ago33:06

33:06

Willikumo ana Rottaa! - zo werd je begroet als je in het jaar 1000 de nederzetting Rotta bezocht, op de plek waar nu Rotterdam ligt. Hoe we dat weten? Taalwetenschapper Peter-Alexander Kerkhof zocht het uit. We spreken met hem over hoe je de uitspraak van oude talen reconstrueert, zoals de taal van Rotta — maar ook de taal van Johan de Witt en die …

1
Fruit: grapefruit/pompelmoes, klokhuis, kiwi, zeevruchten 9:42

2+ y ago9:42

9:42

Heb je er weleens over nagedacht waarom 'grape' (druif) in het woord 'grapefruit' zit? Als je een appel helemaal opeet kom je binnenin het 'klokhuis' tegen. Waar komt dat precies vandaan? Is de 'kiwi' nu een vogel of een vrucht, en zijn 'zeevruchten' ook fruit? Je hoort het in deze laatste aflevering van seizoen twee! Dit is een podcast van het Ins…

1
Kleding: sneakers, smoking en kleedje 10:38

2+ y ago10:38

10:38

Je staat vast niet altijd stil bij de woorden voor de kledingstukken die je dagelijks aantrekt, maar ook daar zit vaak een heel verhaal achter. Waarom sportschoenen ook wel 'sneakers' heten of wat een 'smoking' te maken heeft met roken, bijvoorbeeld. Je hoort het in deze 6e aflevering van 'Waar komt pindakaas vandaan?'. Dit is een podcast van het I…

1
Hansworst, gekke henkie en de sjaak: persoonsnamen in uitdrukkingen 9:27

2+ y ago9:27

9:27

Heeft er ooit een 'gekke henkie' of een 'nieuwsgierig aagje' geleefd? Wie is de Hans in 'hansworst' en 'hansop' eigenlijk? En wie ben je precies als je 'de sjaak' bent? Je hoort het in deze vijfde aflevering van seizoen twee. Dit is een wekelijkse podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), gemaakt door Laura van Eerten en Caspar Stal…

1
Lunchtijd: tussen de middag, boterham en sandwich 7:05

2+ y ago7:05

7:05

Het woord 'boterham' bestaat uit 'boter' en 'ham'. Komt de naam daar dan ook vandaan? Wat is eigenlijk een 'sandwich', en is 'tussen de middag' niet vreemd? Hoe kan er iets tussen één middag zitten? Dat hoor je in deze vierde aflevering van seizoen 2 van ‘Waar komt pindakaas vandaan?’, een wekelijkse podcast van het Instituut voor de Nederlandse Ta…

1
Over vaktaal en terminologie — maar géén jargon! 37:06

2+ y ago37:06

37:06

Terminologie oftewel vaktaal is het onderwerp van de zesde aflevering van 'Over taal gesproken'. We spreken met Frieda Steurs, directeur van het Instituut voor de Nederlandse Taal én hoogleraar terminologieleer en vertaaltechnologie aan de KU Leuven. Een gesprek over de taal van artsen en juristen, over coronawoorden, over de vaktermen van onderwij…

1
De dood: om zeep helpen, kassiewijle en de pijp uitgaan 9:12

2+ y ago9:12

9:12

In onze taal zijn er talloze manieren om aan te dood te refereren. Vaak gebeurt dit indirect of met een eufemisme; denk maar aan uitdrukkingen als ‘de pijp uitgaan’, ‘om zeep helpen’ en ‘naar de filistijnen gaan’. In deze derde aflevering bespreken we er een aantal. Dit is een wekelijkse podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), gem…

1
Frituursnacks: patat of friet, kapsalon en frika(n)del 11:25

2+ y ago11:25

11:25

Zeg je nu 'patat' of 'friet', is er een verschil tussen 'frikandellen', 'frikadellen' en 'curryworsten' en hoe komen de 'kapsalon' en de 'mitraillette' aan hun naam? Dat hoor je in deze tweede aflevering van seizoen 2 van ‘Waar komt pindakaas vandaan?’, een wekelijkse podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT). Deze podcast is gemaakt…

1
In de kroeg: bruin café, bockbier en afzakkertje 8:51

2+ y ago8:51

8:51

Waarom heet het een bruin café? Heeft bockbier echt met een mannetjesgeit te maken? En wat zakt er af bij een afzakkertje? Dat hoor je in deze eerste aflevering van seizoen 2 van ‘Waar komt pindakaas vandaan?’, een wekelijkse podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT). Deze podcast is gemaakt door Laura van Eerten en Caspar Stalenhoef…

1
Veerkracht, hoop en vertrouwen: de taal van de derde week van september 41:36

2+ y ago41:36

41:36

In de vijfde aflevering van 'Over taal gesproken' fileert hoogleraar Jaap de Jong twee retorisch interessante gebeurtenissen: de Troonrede en de (meteen daaropvolgende) Algemene Beschouwingen. De Jong volgt beide evenementen al jaren van nabij, en weet dus alles over het statige taalgebruik, de persoonlijke noten en de schaarse humor in de Troonred…

1
Grammatica is leuker als je denkt 35:22

2+ y ago35:22

35:22

De vierde aflevering van 'Over taal gesproken' gaat over grammatica — en grammatica is boeiender dan je zou denken. Maar wat is grammatica eigenlijk, en wat is er dan zo boeiend aan? We spreken erover met Onze Taal-redacteur Peter-Arno Coppen, in het dagelijks leven hoogleraar vakdidactiek aan de universiteit van Nijmegen — en grammaticus in hart e…

1
Uuzeke, de Gruffalo en het ‘vijf voor twaalf’-effect: de staat van het dialect 36:13

2+ y ago36:13

36:13

De derde aflevering van 'Over taal gesproken' gaat over dialect en streektaal. Hoe staat er daar eigenlijk mee? Hoeveel dialect is er nog over, en wat is de status ervan? We praten met streektaaldeskundige Veronique De Tier van de Stichting Nederlandse Dialecten, samensteller van het pas verschenen dialectkaartenboekje 'Wie zegt wat waar?' Een gesp…

1
Smombie, hen/die/(zh)ij en de havermelkelite: nieuwe woorden als spiegel van de samenleving 37:29

3y ago37:29

37:29

De tweede aflevering van 'Over taal gesproken' gaat over neologismen — oftewel nieuwe woorden. Hoe, wanneer en waarom ontstaan ze, en wat voor soorten nieuwe woorden zijn er? We praten erover met Vivien Waszink van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Zij is redacteur van het Algemeen Nederlands Woordenboek en misschien wel dé nieuwewoordenxeper…

1
Over gij, relaxen en de vrijdagmiddagborrel: het Nederlands in België en Nederland 35:42

3y ago35:42

35:42

In deze eerste aflevering spreken we Miet Ooms over de verschillen tussen de Nederlandse taal in België en het Nederlands in Nederland. Miet Ooms is vertaler en werkt voor opdrachtgevers in beide landen. Ze is auteur van het boek 'Buurtaal. Praktische gids voor het Nederlands in België en Nederland'. We praten onder andere over de rol van de standa…

1
Reizen met energie 11:21

3y ago11:21

11:21

Energie-gedoetjes, wie kent ze niet. Soms te weinig energie, niet op de juiste plek of misschien juist teveel. Hoe lekker is het als je leert spelen met jouw energie. En iedereen kan dat!⁣ ⁣ Een heerlijke oefening waarin Renée je meeneemt om met je energie te spelen, zodanig dat je op elk moment van de dag al je eigen energie weer bij je kan hebben…

1
Vliegeroefening 7:54

3y ago7:54

7:54

Een fijne vliegeroefening, ingesproken door NLP trainer/coach Renée Hilverdink.Door De eerste verdieping opleidingen

1
Trailer: Over taal gesproken 1:07

3y ago1:07

1:07

Over taal gesproken: dé podcast over het Nederlands. In deze podcast spreken we elke maand een deskundige over de Nederlandse taal. Bijvoorbeeld over dialecten, over het belang van vaktaal of over het ontstaan van nieuwe woorden. Ook onderwerpen als vergeten woorden, duidelijke taal en het Nederlands in België komen aan bod. Over taal gesproken is …

1
Zelfcompassie 9:43

3y ago9:43

9:43

Een prachtige meditatieoefening, dit keer ingesproken door Anja Bijker. Voor iedereen een must die wel eens tegen zichzelf zegt: “Ik zou beter voor mezelf moeten zorgen”. Zo makkelijk gezegd maar hoe doe je dat nou eigenlijk? Nou deze meditatie doenDoor De eerste verdieping opleidingen

1
De neurologische niveaus 27:43

3y ago27:43

27:43

De neurologische niveaus is een mooi NLP-model: we functioneren op verschillende dimensies waarbij de ene wat 'aardser' is zoals wat er in je omgeving aanwezig is en wat je aan het doen bet, en de ander wat abstracter als wat het grote plaatje voor jou is in het leven. Ze hangen samen, de onderste niveaus geven als het ware handen en voeten aan hoe…

1
Sleutels voor een haalbaar resultaat 11:15

3y ago11:15

11:15

De oefening ‘Sleutels voor een haalbaar resultaat’ is ingesproken door Cathelijne. Deze oefening helpt je om anders te kijken naar doelen, voornemens, zaken die je wil bereiken, maar die óf niet lukken óf waar je niet helemaal zeker van bent. Door de vragen hun werk te laten doen, zul je zien dat je sowieso anders tegen zaken aan gaat kijken. Een l…

1
Primen van je onbewuste met dankbaarheid en intenties 21:00

3y ago21:00

21:00

Hoe zou het zijn om een ochtendritueel te hebben zodat je de rest van de dag in een vermogende en krachtige stemming bent? Lekker toch? Deze mooie en simpele oefening helpt je om jouw onbewuste brein en impliciete geheugen te “primen” met dankbaarheid en intenties. Wist je dat dankbaarheid de meest krachtige stemming is om alle negatieve stemmingen…

1
De vierkant-ademhaling 11:02

3y ago11:02

11:02

Kun je wel wat balans gebruiken tussen alles door? Hier een heerlijke simpele ademhalingsoefening waarmee je je autonome zenuwstel, dus gewoon jouw hele selfie, lekker in balans brengt. Je kan deze oefening overal en altijd doen. Tijdens het koken, tussen de zooms door, al wandelend of lekker op de bank.…

1
Waar komt podcast vandaan? 3:13

3+ y ago3:13

3:13

In deze aflevering: wat is de herkomst van het woord podcast? Dat vertelt Caspar Stalenhoef in de laatste aflevering van deze serie. Maar blijf geabonneerd, want een vervolg is in de maak! Dit is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal, gemaakt door Laura van Eerten en Caspar Stalenhoef, met muziek van Michel van der Zanden. De afbee…

1
Waar komt verdieping vandaan? 2:48

3+ y ago2:48

2:48

In deze aflevering: waarom heten verdiepingen in een gebouw geen verhogingen? Laura van Eerten vertelt. Dit is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal, gemaakt door Laura van Eerten en Caspar Stalenhoef, met muziek van Michel van der Zanden. De afbeelding is van Studio Mals. Deze podcastserie is geïnspireerd op de drie boeken die het…

1
Waar komt hoax vandaan? 3:23

3+ y ago3:23

3:23

In deze aflevering: wat is de herkomst van het woord hoax? Frieda Steurs vertelt. Dit is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal, gemaakt door Laura van Eerten en Caspar Stalenhoef, met muziek van Michel van der Zanden. De afbeelding is van Studio Mals. Deze podcastserie is geïnspireerd op de drie boeken die het Instituut voor de Ned…

1
Waar komt stapelgek vandaan? 2:51

3+ y ago2:51

2:51

In deze aflevering: waar komt het woord stapelgek vandaan? Laura van Eerten vertelt. Dit is een podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal, gemaakt door Laura van Eerten en Caspar Stalenhoef, met muziek van Michel van der Zanden. De afbeelding is van Studio Mals. Deze podcastserie is geïnspireerd op de drie boeken die het Instituut voor de …

Podcasts die het beluisteren waard zijn

Instituut Voor De Nederlandse Taal Podcasts

Podcasts die het beluisteren waard zijn

Korte handleiding