229 | Laat de gelovige zich alleen leiden door gevoel?

Vorming voor elke dag

Gerichtheid

Geloof raakt niet alleen je hoofd, maar ook je gevoelsleven. De Bijbel spreekt over blijdschap, verdriet, innerlijke onrust en hoop. Daar waar sprake is van omgang, gaat dit niet buiten ons om.

Wie in de omgang met de Heere enkel drijft op z’n gevoelens, is als een stuurloos schip op zee. Het gaat alle kanten op en is niet in staat om koers te houden. Een kind van God dient het denken te laten hervormen door de Schrift. Daarbij staan niet wijzelf, maar Christus in het middelpunt. Waar we het oog op Christus richten, gaat de aandacht weg van onszelf en richt het Zich op Hem.

Paulus spreekt zijn wat depressieve jonge metgezel Timotheüs aan en zegt: ‘Want God heeft ons niet gegeven een geest der vreesachtigheid, maar der kracht, en der liefde, en der gematigdheid.’ (2 Tim. 1: 7). Timotheüs mag kracht putten uit de Heere en zo de toekomst tegemoet gaan. Waarbij hij ongetwijfeld zal lijden vanwege het Evangelie; maar tegelijkertijd genade en kracht mag putten bij de Heere.

Zonden

Laat helder zijn, ik pleit niet voor een ontspannen omgang met de zonden. Dat wat ons schuldig stelt, drukt ons terneer en dient ons aan Christus’ voeten te brengen. De puritein Christopher Love (1618-1651) zei: ‘Als u Gods wet verbreekt, dan verbreekt God uw rust en uw hart.’

Ook na ontvangen genade ervaar je schaamte en verdriet over de zonden. ‘Heere, hoe heb ik dit kunnen doen, denken en zeggen. Ik belijd het U als schuld. Ik smeek U om vergeving. Om Jezus wil.’ De duivel doet niets liever om ons daarmee vervolgens te achtervolgen. ‘Denk jij genade te hebben bij God, nadat je deze dingen dacht, zei en deed?’ Ook dan dienen we onze gedachten te richten op Gods Woord en getuigenis. Wat zegt de Heere tot hen die vol schaamte tot Hem komen in schuldbelijdenis? Zing de Psalmen die daarover gaan maar eens door, zoals Psalm 51 en Psalm 130. Dan zien we de dichters niet enkel omlaag blikken, maar juist omhoog. ‘Maar bij U is vergeving!’

Hoop op God

De dichter van Psalm 42 en 43 horen we zichzelf tot de orde roepen, te midden van zorgvolle omstandigheden: ‘Wat buigt gij u neder, o mijn ziel, en wat zijt gij onrustig in mij? Hoop op God, want ik zal Hem nog loven; Hij is de menigvuldige Verlossing mijns aangezichts en mijn God.’ (Ps. 42: 12).

In het boek ‘Genezing van beproefde zielen’ (De Banier, 2021) geeft Christopher Love enkele aanwijzingen voor hen die door melancholie beheerst worden, waardoor er een schaduw ligt over de omgang met de Heere.

Melancholie

Christopher Love: ‘De melancholie is de moeder van ongemak; en ontevredenheid voedt de twijfel.’ Neerslachtigheid kan er volgens Christopher Love toe leiden dat men denkt een kind van de duivel te zijn, terwijl men een kind van God is. Men kan denken kind van Babel te zijn, terwijl men een kind van Sion is.

Dit brengt dus vertwijfeling met zich mee. Love: ‘Het is niet meer verwonderlijk, zegt Baxter, dat een melancholiek persoon twijfelt, vreest en wanhoopt, dan dat een zieke kreunt en een kind huilt als het slaag krijgt. De beste manier om dit op te lossen weet een dokter beter dan een theoloog. De melancholie is een natuurlijke lichamelijk kwaal, maar ermee gepaard gaan: een onrustig geweten, twijfels en een droevige stemming. U kunt een droefgeestig mens wel tot zwijgen brengen, maar niet helemaal vertroosten. Als u zijn droefheid kunt verminderen door overtuigende argumenten, dan duurt zijn vertroosting maar een dag of twee, doordat hij dan door de invloed van zijn gemoed alles weer is vergeten.’

Natuur

De puritein vergelijkt de ervaring van de gelovige met rijping in de natuur om ons heen: ‘Met betrekking tot de ziel van Gods kinderen gaat het in de vertroosting net als de zee, soms is het eb en dan weer vloed. Zo is het met het weer, soms bewolkt en dan weer helder. Of als met de jaargetijden, nu eens is het zomer en dan weer winter. Zoals het in de natuur is, is het in de genade; niets in de natuur blijft altijd hetzelfde, de ontwikkelingsgang van de natuur lijkt op de rijping van de genade. Geen enkel kind van God heeft te allen tijde altijd dezelfde mate van vertroosting in zijn eigen geest.’

Met andere woorden: waar leven is, zijn gevoelens. Die schakelen we niet uit. Dat hoeft ook niet. Laat het hart zich echter richten op Christus. Hij is de vaste rots van het behoud.