#159 ”De factor ’mens’ wordt nog wel eens vergeten” Frans Douw over steeds meer levenslange straffen in Nederland.

Prisonshow podcast.

Prisonshow 159:

We beginnen deze podcast met een item uit het NOS acht uur journaal van zaterdag 6 augustus 2022 over steeds meer lang gestraften in Nederland.
Bekijk de uitzending via deze link:
https://www.npostart.nl/nos-journaal/06-08-2022/POW_05159146

Waarom is Justitie met dit item gekomen? En hoe kun je deze informatie als gemiddelde journaalkijker duiden, met andere woorden: wat wordt hier gezegd en wat is de feitelijke nieuwswaarde van dit bericht?

Uit onderzoek blijkt dat wij bijna niets weten van de uitvoering van straffen en maatregelen en daar over het algemeen wel een heel stevige mening over hebben. Allereerst een paar dingen die de gemiddelde Nederlander niet weet.

Feit is, dat personeel en gedetineerden van penitentiaire inrichtingen niet met de pers mogen praten, tenzij hun uitlatingen passen in het beeld dat Justitie wil uitstralen. Deze keuze voor geslotenheid in plaats van voor transparantie is niet alleen desastreus voor een gezond leefmilieu in de gevangenis, het zorgt er ook voor dat het publiek, tweede kamerleden en soms zelfs ministers niet echt goed lijken te weten wat er precies gebeurt achter de muren.

Een belangrijk feit is, dat ongeveer 80 procent van de gedetineerden in Nederland korter dan een half jaar in de gevangenis zitten. De overige twintig procent, de langgestraften, zijn een zeer diverse groep waarvan verreweg het grootste deel zit vanwege de ernst van het geweld dat door hen is gepleegd. Bijvoorbeeld zedenmisdrijven, geweld in de familiesfeer, bij overvallen en inbraken, bij ruzies op straat en binnen het criminele circuit. Uitvoerders van executies zijn vaak jong, hebben nauwelijks invloed in het milieu en vertonen aangepast gedrag in de gevangenis. Problemen op de vloer zijn meer afkomstig van mensen die zich niet kunnen voegen in het systeem, vanwege hun persoonlijkheid, verstandelijke vermogens of mentale gezondheid. Kortgestraften geven gedragsmatig meer problemen dan langgestraften.

Dat geldt zeker ook voor levenslang gestraften. Slechts een enkeling van die groep valt in de categorie van mensen die veel macht in het criminele circuit wordt toegekend en die daarom ook “binnen” een groot veiligheidsrisico vormen, zoals Holleeder en Taghi. De meeste levenslang gestraften zweren in de loop van hun straf het geweld af. In de week na het NOS-journaal staat er een interview over drie pagina’s in de Volkskrant met Wiene van Hattem en Anke Ten Brinke van het Forum Levenslang waarin zij aangeven dat de meeste Levenslang gestraften na verloop van tijd wijze mensen worden: slechts sommigen, vaak met een stoornis, blijven gevaarlijk.

Wij lezen over liquidaties, zich verhardende internationale drugsmaffia, voortgezet crimineel handelen in de gevangenis. Gebeurtenissen in en rond de gevangenis, zoals rond Holleeder en Taghi, worden breeduit uitgemeten. Het geeft een beeld van een veel te soft gevangeniswezen versus een keiharde groep criminelen die binnen en buiten de gevangenis een bedreiging vormen. Het e-mailsysteem van gevangenen en hun familie is uit de lucht gehaald, er worden overal nieuwe strenge beheerafdelingen gesitueerd, het algemene gevangenisregiem is in relatief korte tijd veel repressiever geworden en het aantal geweldsincidenten neemt toe, evenals het ziekteverzuim in de penitentiaire inrichtingen.

En de analyse die naar aanleiding van het NOS-journaal voor de hand ligt is heel eenvoudig: we hebben te maken met steeds meer en zwaardere criminaliteit en criminelen en dat maakt de situatie buiten en binnen de gevangenis steeds gevaarlijker. Nederland heeft vergeleken met andere Europese landen al een zwaar strafrechtklimaat, maar politici willen nog veel verder gaan: aanpakken die gasten!

Vandaag een bijzondere uitzending van de Prisonshow: Edwin interviewt zijn co-host Frans Douw die vanuit zijn ervaring en kennis in binnen en buitenland reflecteert op het geschetste beeld. En probeert bij te dragen aan de discussie over de uitvoering van straffen.
------

Een podcast van en door Frans Douw en Edwin Kleiss.
Publicatie: Vrijdag 2 september 2022.
www.prisonshow.nl

Een initiatief van stichting Herstel en Terugkeer.
www.herstelterugkeer.nl
Voor ons doorzoekbare archief ga je naar: https://www.herstelterugkeer.nl/podcast
Foto genomen in de P.I. Zaanstad: Fred Meijer.