Anna Wilschut. The time Course of Attentional Selection on the Basis of External Signals and Internal Representation

Lekenpraatjes VU-promovendi

Visuele waarneming is grotendeels afhankelijk van aandacht die opvallende of relevante informatie voor verdere verwerking selecteert en de concurrerende inhoud filtert. Anna Wilschut onderzocht het tijdsverloop van aandachtsselectie, op basis van twee signaaltypen: externe prikkels (cues) en interne representaties. Haar resultaten zijn vooral belangrijk voor onze kennis hoe aandacht functioneert. Haar conclusie dat de aandachtsselectie kortstondig is als er concurrerende informatie in de directe omgeving is, kan belangrijk zijn voor bijvoorbeeld de ontwikkeling van veilig verkeer en optimale leeromgevingen. Nieuw onderzoek is nodig om de resultaten en mogelijke toepassingen te overbruggen. Hoewel externe signalen, zoals een lichtflits, automatisch de aandacht naar een locatie trekken, kan aandacht ook gericht worden door interne representaties van objecten die geactiveerd zijn in het geheugen. Verder is de aandachtsselectie een dynamisch proces, waarbij de invloed van aandacht op de waarneming naar verloop van tijd verandert. Wilschut geeft nieuwe inzichten over hoe aandachtsselectie zich over tijd ontwikkelt. Wilschut beschrijft een aandachtspatroon dat voor 100-200 milliseconden toeneemt maar daarna daalt. Zij laat zien dat deze kortstondigheid wordt veroorzaakt door competitie waarin de aandachtsstimulus zich ondervindt. Als de scene geen concurrerende informatie bevat kan de aandacht worden volgehouden. Ook beschrijft zij hoe de selectie op basis van interne beelden ontwikkelt. Dit gebeurt langzamer, binnen ongeveer een halve seconde. Ook lijkt dit type selectie na het optimale tijdstip weer te dalen. Verder laat Wilschut zien dat deze aandachtspatroon kan worden geïnitieerd door een direct visueel beeld van een object, of een geheugenrepresentatie daarvan. De efficiëntie van de representatie verschilt niet, ongeacht of het gebaseerd is op verbale of visuele informatie, in tegenstelling tot eerdere beweringen. Proefpersonen moesten verschillende aandachtstaken achter computer doen. Ze moesten bijvoorbeeld eenvoudige objecten onderscheiden terwijl deze systematisch varieerden. Wilschut gebruikte een zogenaamde cueing-taak, waarin een doelobject aangewezen wordt door een cue-object die op verschillende tijdstippen verschijnt. Met deze taak kon ze het tijdsverloop van aandachtsselectie, op basis van de cue, meten. Datum: 03-04-2014