De identiteitspolitiek van het verlichtingsdiscours

Koffie met Kif Kif

In gesprek met Ico Maly -- Van links tot rechts verwijzen heel wat politici en opiniemakers naar ‘de verlichting’ als de basis van ‘de normen en waarden van onze samenleving’. Zo wordt het een soort containerterm voor allerhande concepten als ‘kritisch denken’, ‘vrijheid van meningsuiting’, ‘secularisme’ of ‘de gelijkheid van man en vrouw’. Alleen gaat men niet altijd even consequent om met die containerterm. Het beleid en het discours van sommige politici en opiniemakers kunnen we zelfs omschrijven als een vorm van ‘anti-verlichting’. Hoewel velen naar ‘de verlichting’ verwijzen alsof de term voor zich spreekt, is het hoegenaamd geen eenduidig begrip. Er waren radicale verlichtingsdenkers, gematigde verlichtingsdenkers en antiverlichtingsdenkers. De eerste groep streed wel degelijk voor universele mensenrechten, maar de tweede groep wou grotere democratische inspraak liever beperken tot sommige groepen en de derde groep vond individuele mensenrechten zelfs een gevaar voor het broze weefsel van de samenleving. We klopten aan bij Ico Maly om na te gaan hoe je deze verschillende ideologische tendensen ook vandaag nog duidelijk kan zien. In dat gesprek maakte hij duidelijk hoe je de hypocrisie rond het hedendaagse verlichtingsdiscours kan ontmaskeren. ** Ico Maly is voormalig coördinator van Kif Kif en werkt op dit moment als docent Digital Media & Politics aan de Tilburg Universiteit. Hij schreef eerder twee boeken over de ideologie van de N-VA en Nieuw-rechts. Recent bracht hij een nieuw boekje uit over de hedendaagse antiverlichting.