310 – Nu 40 jaar geleden: Lubbers premier en de polder sluit historisch Akkoord van Wassenaar

Betrouwbare Bronnen

De laatste dagen van november 1982 schreven geschiedenis. De jongste premier van de twintigste eeuw trad aan in een dramatische sociaaleconomische en financiële crisis, een energiecrisis en grote spanningen tussen Moskou en het Westen. Het aantreden van Ruud Lubbers en zijn nieuwe kabinet zorgde onmiddellijk voor een van de grootste doorbraken in de historie van de Nederlandse economie: het Akkoord van Wassenaar. Jaap Jansen en PG Kroeger bespreken wat er in die dagen gebeurde achter de schermen, prikken legendes door en trekken lessen voor de crisis van 2022.

FNV-voorzitter Wim Kok was er eerlijk over: “Het was een noodsprong." Ondernemersvoorzitter Chris van Veen noemde de plannen van het nieuwe kabinet ‘faliekant verkeerd’. De premier en zijn 'sterke man' in dat kabinet, minister Jan de Koning van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, vonden dat helemaal niet erg. Dit dwong immers 'de polder' zijn knopen te tellen.

De Koning dreigde doodleuk met een 'loonpauze' en het drong al snel door dat hij alle salarissen in de marktsector voor 4 jaar zou bevriezen. “Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan”, was niet voor niets een bekend motto van hem. Kok en Van Veen kropen in paniek bijeen en vonden elkaar vlak voordat Lubbers in de Tweede Kamer zijn regeringsverklaring zou uitspreken. Hoe dat ging is een spannende detective.

De gebeurtenissen van deze dagen en weken werden de bron van gevleugelde woorden en ook van mythen. ‘Vanuit een positieve grondhouding’ tot ‘inlegvel’. En van het eerste besef van Lubbers' oneindige creativiteit en het eerste moment dat zijn Lubberiaanse toverformules ook zijn collegaministers konden onthutsen. Schatkistbewaarder Onno Ruding was decennia later nog buitengewoon pissig.

Sinds 1982 werd de roep om 'een tweede Wassenaar' keer op keer gehoord. Afgelopen week weer in de Eerste Kamer. Jaap en PG analyseren hoezeer de huidige economische crisis exact de omgekeerde is van die van de Lubbers-jaren. Dat maakt zo'n renaissance van Wassenaar een nog spannender gedachte. De ingrediënten liggen zelfs al klaar. De polder dringt dan ook flink aan: “Kabinet ga aan de slag!”

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar [e-mail]

Een van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25(en in de Black Friday periode krijg je die korting sowieso!)

***

Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier

***

Verder kijken

Andere Tijden: het geheim van Ruud Lubbers (2013)

De Wim Kok Tapes (IISG)

***

Verder luisteren

261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass

216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten

213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit

BB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger

127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers

BB 119 - Elke machtsoverdracht in het CDA is een drama

110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de Arbeid

BB 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop

Afl. 55 – PG: de geboorte van het Poldermodel

Afl. 40 – SER-voorzitter Mariëtte Hamer over polder en pensioen

09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:43:11 – Deel 2

00:58:28 – Advertentie Bamigo + Deel 3

01:23:29 – Einde

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.