266 - Wrijven in een vlek, de klassieke blunder die in de politiek altijd weer terugkeert

Betrouwbare Bronnen

'Je moet niet wrijven in een vlek,' zei premier Ruud Lubbers graag als er op het Binnenhof iets misging en voorkomen moest worden dat het probleem verergerde. Hoewel die uitspraak vaak geciteerd wordt, handelt men er zelden naar. Jaap Jansen en PG Kroeger bekijken vier recente voorbeelden.

Ten eerste de wijze waarop binnen D66 de pijnlijke affaire rond de chef-talentscouting werd aangepakt. Of misschien vooral ook niet werd aangepakt. Dit leidde ertoe dat steeds weer nieuwe onthullingen en misverstanden naar buiten kwamen en de argwaan over motieven, daadkracht, integriteit en vriendjespolitiek binnen de partijleiding keer op keer gevoed werd. Jaap en PG bespreken welke mechanismen in zo'n situatie een soort 'selffulfilling prophecy' van aanhoudend gedoe opleveren.

Die mechanismen zie je ook bij het tweede recente geval, de scheuring annex #metoo in de jonge partij Volt. Een partijcongres dat feitelijk geen leiding kent. Een discussie waarbij de centrale figuur niet aanwezig is. Procedurele afleidingsmanoeuvres die argwaan verhogen en daadkrachtige aanpak verhinderen. De fractieleider die een poging doet via de net benoemde regeringscommissaris Mariëtte Hamer zijn gelijk te krijgen. Hoe dit in zijn gezicht ontploft is een pijnlijk voorbeeld van wrijven in de vlek.

Ook het Kamerdebat van 1 april 2021 hoort in deze rij van klassieke misverstanden. Daar zagen we hoe Mark Rutte door te wrijven in de vlek van 'functie elders' steeds mistiger werd over wat hij nu wel of niet wist of zich ervan herinnerde, dan wel door wie hij wanneer waaraan herinnerd werd, en zo de hele discussie naar volledige verwarring voerde. Ook hier kwamen de bekende mechanismen die zo'n situatie ongrijpbaar en onhoudbaar maken een voor een aan de oppervlakte.

De afwezige hoofdpersoon op 1 april was Pieter Omtzigt. PG laat zien hoe na dat debat binnen het CDA het wrijven in de vlek nog een tijdje doorging. Daarbij liet de door een burn-out gevelde parlementariër zelf zich evenmin onbetuigd. Een opeenstapeling van misverstanden, machtsvacuüm en groeiende argwaan leidde tot lekken van vertrouwelijke documenten en Omtzigts besluit de CDA-fractie te verlaten. Niemand had er nog enige greep of regie op.

Tot slot gaan Jaap en PG terug naar de meest klassieke 'wrijven in een vlek' uit de moderne geschiedenis. Precies vijftig jaar geleden vond die plaats: de Watergate-affaire. Die ging uiteindelijk helemaal niet meer om een wat sullige inbraak in het hoofdkantoor van de tegenpartij. Watergate ging over Richard Nixon, de man in het Witte Huis die door zijn pogingen zelf de vlek weg te poetsen de zaak erger en erger maakte.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar [e-mail] voor informatie.

***

Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier

***

Verder lezen

Het lobbyweb van Jack de Vries: hoe de oud-staatssecretaris profiteert van zijn contacten

Verklaringen Kaag, Everhardt en Bing

***

Verder luisteren

232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen?

180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd

179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1 (D66, Volt)

00:37:25 – Deel 2 (Het 1 april 2021 debat, Omtzigt uit het CDA, Watergate)

01:09:49 – Einde

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.