258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China

Betrouwbare Bronnen

In de multipolaire wereld van de 21e eeuw staan de verhoudingen op scherp. De VS, de Europese Unie en andere westers gezinde naties als Canada, Australië, Japan en Zuid-Korea staan eensgezind tegenover Poetin en zijn geweld in Oekraïne. Eigenlijk heeft Rusland nog maar één potentiële grote bondgenoot: China. Wat gaat de volksrepubliek doen? Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de geschiedenis van de relatie tussen die twee supermachten.

Een groot trauma in de Russische historie is dat dit moederland van de orthodoxie eeuwenlang is geregeerd vanuit China. De vorsten en steden langs Wolga en Don moesten tribuut betalen als vazallen van de Khans uit Mongolië. Deze regeerden ook China en grote delen van Midden-Azië aan de Zijderoute. Met een uitgekiende administratie en razendsnelle cavalerie beheersten zij het grootste imperium ooit op aarde. PG vertelt over de diepe sporen en invloed die deze periode tot 1500 achterliet en die in de 19e eeuw tot grote revolutionaire veranderingen in de Russische cultuur leidde.

Pas na 1917 was er met de rode revolutie sprake van een bijzondere band tussen Moskou en China. Daarin speelde een Nederlands Kamerlid een unieke rol, de revolutionair-socialist Henk Sneevliet. Met de triomf van Mao Zedong als nieuwe leider van China begon een nieuwe fase. Niet een van communistisch broederschap, maar van paranoia en rivaliteit. PG vertelt daarbij over de Chinese geleerde Lu Jiaxi die Mao hielp een eigen atoombom te maken en met wie PG boeiende gesprekken had in de jaren tachtig.

Toen Mao de opening naar Amerika in gang zette begon de multipolaire wereld van vandaag, nu precies 50 jaar geleden. Dat werd versterkt door Deng Xiaoping die Gorbatsjov een prutser vond en erin slaagde het straatarme China tot wereldmacht en economische reus te ontwikkelen. Xi Jinping behandelt daarom Rusland heel zakelijk. Hij ziet een economisch tamelijk zwak en autoritair land dat hij met name in het bijna lege oosten kan exploiteren.

In zekere zin is Poetin voor China iemand die nog het meest lijkt op Noord-Korea’s Kim. Een 'geestverwante buur', maar feitelijk een vazal. Een onberekenbare factor die de langetermijnstrategie van het land kan verstoren en zelfs ondermijnen. Uit de historie en uit opmerkelijke recente analyses blijkt nu dat Xi en zijn bewind zich door Rusland beslist niet willen laten leiden. En ze hebben al helemaal geen zin door militaire avonturen geschaad te worden in hun economische relaties met de rest van de wereld.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar [e-mail] voor informatie.

***

Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier

***

Verder lezen

Joris Teer - China's partijdige neutraliteit

Steven Lee Myers & Chris Buckley - China Sees at Least One Winner Emerging From Ukraine War: China

Hu Wei - Possible Outcomes of the Russo-Ukrainian War and China’s Choice

Csava Barnabas Horvath - Was China Betting On Russian Defeat All Along?

Verder kijken

Documentaire: Why China Lost Faith In The Soviet Union Alliance | Mao's Cold War

Putin: President Xi is the only state leader who celebrated my birthday (CGTN)

Poetin en Xi bakken pannenkoeken met kaviaar

Uit het slot van deel 2 van deze opera hoor je een stukje tegen het einde van deze aflevering:

Kirov Opera: Alexander Borodin - Prince Igor / Князь Игорь (Part 1)

Kirov Opera: Alexander Borodin - Prince Igor / Князь Игорь (Part 2)

***

Verder luisteren

257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden

256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'

254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken

253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft

252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was

248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland

244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne

188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt

21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I

19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen

***

Tijdlijn

00:00:00 – Deel 1

00:52:47 – Deel 2

01:16:57 – Einde

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.