Opinie | Met vuur spelende data-uitwisselaars

Ben van der Burg

Zonder afkortingen: de Autoriteit Persoonsgegevens wil niet dat de Eerste Kamer instemt met een nieuwe datakoppelingswet tussen vele instanties. Deze WGS werd vorig jaar door de Tweede Kamer goedgekeurd. Volgens de AP loop je met deze wet een groot risico weer te belanden in een zaak als de Toeslagenaffaire.

In de NRC spreekt AP-voorzitter Aleid Wolfsen over het voorkomen van kafkaëske toestanden voor grote aantallen mensen. [...] Wolfsen geeft het voorbeeld van een jaloerse buurman die anoniem bij de politie meldt dat de buren opeens wel in een erg dure auto rijden. Wat interessant kan zijn voor de Infobox Crimineel [...]. Door zon anonieme melding kan iemand zomaar geen hypotheek meer krijgen. De autobezitter belandt op een lijst, waar hij geen weet van heeft, waar hij niet vanaf komt.

Een soortgelijke onwenselijke situatie kwam een paar weken geleden naar boven toen bleek dat 250 duizend burgers bij de belastingdienst op de Fraude Signalering Voorziening (FSV) lijst stonden. Ik zag een wanhopige ondernemer die niet snapte dat hij jarenlang geen betalingsregeling kon treffen. Hij bleek namelijk op de FSV lijst te zijn beland.

Het lijkt in theorie te mooi om waar te zijn. We hebben vele instanties en organisaties waar allerlei data van burgers zijn opgeslagen. Deze databasejes koppelen we met elkaar en we hebben een walhalla gecreëerd voor fraude en criminaliteit bestrijders onder ons.

De praktijk is weerbarstiger. De data zijn niet altijd betrouwbaar en accuraat. Controles uitvoeren en aanpassingen maken, is bewerkbaar. Bij de belastingdienst bleek dat de fraudelijst niet werd geactualiseerd, velen wisten zelfs niet dat de lijst überhaupt nog bestond.

De Eerste kamer dient tegen de Wet gegevensverwerking samenwerkingsverbanden (WGS) te stemmen. In de praktijk blijkt de mens namelijk niet met al de gegevens van al die mensen om te kunnen gaan. Alle data, koppelingen, gegevens en afkortingen over de burgers zijn voor onze ambtenaren veel te verwarrend. De Toeslagenaffaire, de Fraude Signalering Voorziening bij de belastingdienst, het zijn voorbeelden van het gebrek aan zorgvuldigheid, ethisch besef, daadkracht en inzicht om adequaat met een rijkdom aan gegevens om te gaan. Je geeft kinderen van zes ook geen lucifers.

Over Ben van der Burg

IT-ondernemer en oud-topschaatser Ben van der Burg richt zijn kritische blik op de toekomst en verrast met prikkelende observaties. Luister live vrijdagochtend om 06:25 in De Ochtendspits of wanneer je wilt via bnr.nl/ben-van-der-burg, Apple Podcast of Spotify.

See omnystudio.com/listener for privacy information.