Wetenschap Door Prof Menno Gerkema openbaar
[search 0]
Meer
Download the App!
show episodes
 
Artwork

1
Menno en Erwin about Nature and Science

Natuur en Wetenschap door: Prof. Menno Gerkema en Erwin Balkema

Unsubscribe
Unsubscribe
Wekelijks
 
"Menno en Erwin Natuur en Wetenschap" verkent de fascinerende samensmelting van natuur en technologie. Prof. Menno Gerkema deelt zijn diepgaande kennis, terwijl Erwin Balkema de meest prikkelende vragen stelt. Van de raadsels van AI en biologische klokken tot de schoonheid van onontdekte natuurgebieden, elke aflevering is een avontuur in wetenschap en natuur. Volg ons voor een reis door verbazingwekkende ontdekkingen en inzichten. Jouw pad naar de wonderen van de natuur en de vooruitgang van ...
  continue reading
 
Loading …
show series
 
Slakken zonder huisNaaktslakken, het is eigenlijk heel eenvoudig. Verreweg de meeste slakken op het land en in het water hebben een huisje of schelp, oftewel een uitwendig kalkskelet. En slakken die dat niet hebben noemen we naaktslakken. Bij veel naaktslakken is nog wel een restje van de schelp in het lichaam te vinden, vaak in de mantel als kalkk…
  continue reading
 
Slakken zonder huisNaaktslakken, het is eigenlijk heel eenvoudig. Verreweg de meeste slakken op het land en in het water hebben een huisje of schelp, oftewel een uitwendig kalkskelet. En slakken die dat niet hebben noemen we naaktslakken. Bij veel naaktslakken is nog wel een restje van de schelp in het lichaam te vinden, vaak in de mantel als kalkk…
  continue reading
 
Drie biologische nobelprijzen Hoe wordt de omzetting van erfelijke informatie in eiwitten geregeld? Hoe kan informatie worden vastgelegd in netwerken van zenuwcellen? En hoe leidt inzicht in de biologische functie van een eiwit tot opheldering van de driedimensionale structuur? Drie vragen die dit jaar leidden tot respectievelijk de nobelprijs van …
  continue reading
 
Pracht spreeuwen De voorliefde voor een bepaalde diersoort heeft op zich natuurlijk niets met wetenschap te maken. Toch heeft het in onderzoek veelvuldig werken met en kijken naar spreeuwen zo’n voorkeur veroorzaakt. Het zijn prachtige vogels, vaak met een paarsgroene glans over hun verendek, en in de winter wit gespikkeld. Behalve hun karakteristi…
  continue reading
 
Tranen met tuitenZo’n zestig tot tachtig liter tranen vergiet de gemiddelde mens in zijn leven. Voor een deel is dat “basaal” traanvocht dat de ogen door regelmatige wimperslag mooi vochtig moet houden. Voor een deel zijn dat tranen die door een gure wind, door rook, door de lucht van vers gesneden uien of door een zanddeeltje opgewekt worden, de z…
  continue reading
 
De zoute en zoete stekelbaars Stekeltjes, oftewel de driedoornige stekelbaars kennen veel mensen uit hun jeugd, in de sloot, het schoolaquarium of de vijver. Om meerdere redenen zijn stekelbaarzen, familie van zeepaardjes en zeenaalden, spannende vissen. Ze hebben heel speciale voortplantingsrituelen, waarbij de mannetjes de regie voeren, daarover …
  continue reading
 
Tranen met tuitenZo’n zestig tot tachtig liter tranen vergiet de gemiddelde mens in zijn leven. Voor een deel is dat “basaal” traanvocht dat de ogen door regelmatige wimperslag mooi vochtig moet houden. Voor een deel zijn dat tranen die door een gure wind, door rook, door de lucht van vers gesneden uien of door een zanddeeltje opgewekt worden, de z…
  continue reading
 
Wie een egel in zijn tuin heeft mag van geluk spreken Want niet alleen heb je dan blijkbaar een tuin, maar ook nog eens één van de allerleukste dieren te gast. Egels weten er weg mee, ze eten insecten, tot wel veertig slakken per nacht, regenwormen, kleine muizen, hagedissen en zelfs slangen (het Griekse woord voor egel is slangeneter!). Ze schuife…
  continue reading
 
O2 - Zuurstof Het is een bijzondere stof, zowel in de biologie als in de chemie. Neem alleen die naam al, zuurstof, sauerstoff, oxy-gen. Allemaal identieke maar foutieve aanduidingen voor een stof waarvan ze ooit dacht dat het de vorming van zuren veroorzaakte. De invloedrijke “verkeerde naam”-gever was in de achttiende eeuw de beroemde Franse wete…
  continue reading
 
Wij kunnen ons gelukkig prijzen met deze achtpotige vrienden. Als we getallen van Engeland mogen omrekenen naar Nederland komen we uit op naar schatting 600 miljard spinnen in ons land die jaarlijks 60.000 miljard insecten opeten.We zouden niet zonder spinnen kunnen. Op de hele aarde komen er zo’n 50000 spinnen soorten voor, allen vleeseters. Ooit …
  continue reading
 
In this podcast we talk about the career of Bill Schwartz, an American neurologist and visiting professor at the University of Groningen. How he became the famous researcher of biological clocks he is? Bill explains that in the US the university education system is differently organised compared with Europe. You can receive four years basic academi…
  continue reading
 
An American scientist in Groningen: about sleep. Part two of a summer series of three podcast with Bill Schwartz. In this podcast we talk about sleep with Bill Schwartz, an American scientist and regular visiting professor at the University of Groningen. Sleep is the heart of his interest, being not only a neurologist with a large clinical experien…
  continue reading
 
In this podcast we talk with Bill Schwartz, an American scientist who obviously has a bond with Groningen. Already in 2008 he stayed as a Baerends guest professor for some months in Groningen. And now he stays several years in Groningen, each year for some months at the Faculty of Science and Engineering, teaching and working on a new textbook. For…
  continue reading
 
Al heel lang proberen mensen de plantenwereld naar hun hand te zetten. We selecteren en we kweken soorten waar we profijt van denken te hebben, vooral qua voeding maar ook wel omdat ze er mooi uitzien of beschutting bieden. Andere, niet meteen nuttig gevonden planten worden dan vaak ‘wilde planten’ genoemd. Daarvan hebben we er zo’n 2300 soorten in…
  continue reading
 
De loep van Antoni Van Leeuwenhoek: de ontdekking van nieuwe werelden Onvoorstelbare dingen zag de lakenhandelaar uit Delft door zijn loep: heel kleine dieren die door in het slootwater bewogen (we noemen die nu afgietseldiertjes, eencelligen zoals pantoffeldiertjes, algen en amoeben). Kleine dierkens”, nog veel kleinere wezentjes, vond hij na een …
  continue reading
 
Heel langzaam nemen ringslangen in Nederland toe, over de laatste 30 jaar zo’n 20 %. En dan is er zo maar de melding van een ringslang in de Groningse stadswijk Lewenborg. Of dat wat te beteken heeft? Natuurbeheerders melden wel successen met het aanleggen van broeihopen (bladeren, stro, takken en wat paardenmest) in natuurgebieden als het Naarderm…
  continue reading
 
Leven in een ijstijd, de geboorte van ons landschap Misschien hebben we ooit wel meegekregen dat ijstijden onze omgeving gevormd hebben. Maar dat we nog steeds leven in een ijstijdvak is minder bekend. Die aanduiding geldt namelijk zolang er ijskappen op de polen zijn. Sinds ruim 2.5 miljoen jaar is dat het geval. In het kwartair, zoals we deze per…
  continue reading
 
Biologen die het inwendige van vaak doorzichtige cellen onder de microscoop wilden bekijken zaten altijd met een dilemma. De lichtgolven die door de cel heen gaan vertraagden wat en dat leverde daarmee geen duidelijk beeld van het binnenste van de cel op. Om wel iets te kunnen zien moesten ze die cellen kleuren. Maar daarmee doodden ze die zelfde c…
  continue reading
 
Wat een nieuw natuurgebied fantastisch maaktOp een zonnige middag kijken naar tientallen oeverzwaluwen die hun jongen voeren in de nestgaten van de oeverzwaluwwand, en even later lopen langs een prachtig dras veldje vol met rietorchissen en de zachtgele ratelaars, dat zijn natuurervaringen die blij maken. In een land als het onze zijn dat geen toev…
  continue reading
 
Hoe zit het met evenwicht in de biologie, is dat net zo als in de scheikunde? Een helemaal niet zo’n simpele vraag. We praten makkelijk over evenwicht, maar we duiden er vaak heel verschillende dingen mee aan. Zonder verstoring geen verandering is het principe, maar hoe groot of klein kan die verstoring zijn? Hoe stabiel is het evenwicht? Wat bedoe…
  continue reading
 
Hoe komt het dat uitvindingen op verschillende plekken op hetzelfde moment lijken te gebeuren? En dat cactussen in Japan en Nederland gelijktijdig bloeien? Die vraag van een luisteraar hint naar de resonantie-ideeën van Rupert Sheldrake. Deze Engelse bioloog heeft voortgeborduurd op aloude gedachten dat er toch meer moet zijn in het leven dan oorza…
  continue reading
 
Vasten zit er goed in bij de mens. Veel grote wereldreligies doen er aan, niet eten en of drinken voor een paar dagen, of voor een tijdje. Bezinning door onthouding is het grondidee. Er zijn veel mensen die een bijzonder geloof hechten aan de gezondheidseffecten van vasten door je te beperken tot een één enkele drank of voedingsstof: dat gaat van t…
  continue reading
 
Er zijn veel apps die ons helpen de natuur om ons heen beter in de smiezen te krijgen. Een van de allerbeste is de gratis vogelsite Merlin (Engelse naam voor onze kleinste valk de smelleken). De site is in zo’n tien jaar ontwikkeld door de Cornell University in Amerika, is gebaseerd op zo’n 800 miljoen waarnemingen over de hele wereld, en meer dan …
  continue reading
 
Een betonnen, in plaats van een onverhard fietspad wil de dorpsvereniging van Scharmer aan laten leggen door onze gemeente. Misschien vinden sommigen dat overdreven, maar bij mij leidt dat tot grote droefenis. En ook wel een beetje boosheid. Een van de mooiste onverharde fietspaden in de buurt wordt opgeofferd voor wat precies? Verkeersveiliger wor…
  continue reading
 
De kat is het meest geliefde huisdier in Nederland, in drie miljoen huishoudens loopt een kat rond. De zwarte kant van het kattenwezen zit vooral in het aantal zwerfkatten, waarschijnlijk meer dan een miljoen. Al met al zijn onze katten een forse bedreiging voor onze vogelstand. We houden katten al zo’n tienduizend jaar als huisdier. Sinds kort wet…
  continue reading
 
De leukste kanten van de wetenschap worden beloond met de IG-Nobelprijzen: we zijn er best goed in! Veel wetenschappers zijn creatieve personen, nemen hun bezigheden heel ernstig maar hebben gelukkig ook vaak een goed gevoel voor humor. Dat wordt nu al 33 jaar beloond met de “onwaardige” ignoble prijzen, jaarlijks in tienvoud uitgereikt vlak voor d…
  continue reading
 
Het is geen koorts en heeft niets met hooi van doen, dus noemen we het Hooikoorts. Maar waar in Nederland wel degelijk heel veel mensen last van hebben is van pollen, de mannelijke sporen van planten die we beter kennen als stuifmeel. Vooral licht stuifmeel waait met de wind mee, zoals van grassen, bomen als de els berk en eik en voor sommige kruid…
  continue reading
 
In mei leggen alle.. Mooi niet. Er zijn heel veel vogels die al eerder, of pas later een ei leggen. En de koekoek en de griet (die we beter kennen als de grutto) kunnen wel degelijk een ei in mei leggen. Dus een twijfelachtig kinderversje, maar het duidt wel op een fenomeen dat vogels heel goed hun broedseizoen plannen, voor zover mogelijk. Als het…
  continue reading
 
Door de covid pandemie zijn we zijn ons er weer goed bewust van geworden hoe belangrijk de mitochondriën voor ons zijn, zo heten die energiefabriekjes in onze cellen. Want vooral de klachten van long covid lijken te komen door niet meer goed functionerende mitochondriën. En we hebben een heleboel van die energiecentrales, de schattingen lopen van 1…
  continue reading
 
Grillige paarden: het begon in Engeland, ging goed verder in Amerika, maar zonder Europese paarden hadden de Indianen nooit op een paard kunnen zitten Paarden illustreren de grillige ontwikkeling van het leven op aarde. Vijftig miljoen jaar geleden liep er in Engeland een heel klein 50 centimeter hoog paardje rond. Nu ja, het leek op een paard, maa…
  continue reading
 
Het waait heel hard hoog boven ons. Op zo’n 10 kilometer hoogte heersen windsnelheden van 100 kilometer per uur en meer. Straalstromen zijn duizenden kilometers lang, een paar honderd kilometer breed en maar enkele kilometers hoog. Ze bewegen van west naar oost, en halen de draaiende aarde met hun hoge snelheid ruimschoots in. Temperatuurverschille…
  continue reading
 
Beschrijving: Ja, we kunnen zeker niet opboksen tegen jachtluipaarden , leeuwen of hazewindhonden. Maar dan hebben we het over de topsnelheid, die Usain Bolt met veel inspanning op 44 km heeft weten te krijgen. Het is heel wat anders als we het over de duurloop hebben, van zeg een marathon. Dan zijn er maar een paar concurrenten, zoals de Amerikaan…
  continue reading
 
Kort geleden is een van de beroemdste mensapenonderzoekers, de Nederlandse Amerikaan Frans de Waal overleden. Hij heeft onze kijk op dieren, op apen in het bijzonder maar ook op onze eigen soort behoorlijk veranderd. Hij heeft ons laten zien dat ook chimpansees politiek bedrijven, coalities maken. Dat kapucijnapen een uitgesproken rechtvaardigheids…
  continue reading
 
Beschrijving: Aflevering 108 van "Menno en Erwin Natuur en Wetenschap" belicht een groeiende beweging die de manier waarop we denken over voedsel en landbouw transformeert: Crowdfarming. Prof. Menno Gerkema en Ir. Erwin Balkema onderzoeken hoe deze innovatieve aanpak boeren ondersteunt om duurzaam en biologisch te produceren door een directe band m…
  continue reading
 
Beschrijving: In aflevering 107 van "Menno en Erwin Natuur en Wetenschap" stellen Prof. Menno Gerkema en Ir. Erwin Balkema een prangende vraag: Kan de huismus, onze vogel van het jaar, nog altijd op de mens vertrouwen als bondgenoot? Eeuwenlang profiteerden mussen van menselijke activiteiten, van landbouw tot de gewoonte van het uitschudden van taf…
  continue reading
 
Beschrijving: Duik met ons mee in de diepten van de menselijke geschiedenis in aflevering 106 van "Menno en Erwin Natuur en Wetenschap". Prof. Menno Gerkema en Ir. Erwin Balkema onthullen de verborgen wereld van onze prehistorische verwanten. Nog geen vijftigduizend jaar geleden deelden we de aarde met vijf verschillende menssoorten. Ontdek de hobb…
  continue reading
 
In deze boeiende aflevering duiken Prof. Menno Gerkema en Ir. Erwin Balkema diep in de fascinerende wereld van de puberteit, een periode die alles verandert. Ontdek hoe het lichaam, de hersenen, en de geslachtsdelen onder invloed van hormonen drastisch transformeren. Interessant is dat bij zowel jongens als meisjes grotendeels dezelfde hormonen een…
  continue reading
 
De meeste mensen weten wel dat de blauwe vinvis het grootste dier dat ooit op aarde geleefd heeft.s. Maar dat het met onze walvissen, die groep van 89 supergespecialiseerde zeezoogdieren, ooit begonen is met een klein aziatische hertje dat af en toe het water inging is minder bekend. Het is een wondere wereld, die van de tand- en baleinwalvissen. M…
  continue reading
 
Beschrijving: Ontdek de echte impact van gemaksvoedsel versus de voordelen van een gebalanceerd dieet in aflevering #101. Menno en Erwin ontrafelen de mythes rondom kant-en-klaar eten en herontdekken de tijdloze wijsheid van de schijf van vijf. Deze aflevering duikt in hoe 'lekker' en 'gezond' hand in hand kunnen gaan met aandacht voor traditionele…
  continue reading
 
Het Zuidlaardermeer (soms Wolfsbargemeer[1]) is een 540 ha groot meer met daarnaast nog 120 ha aan oeverlanden, ten noorden van Zuidlaren en ten zuidwesten van Hoogezand. Menno Gerkema en Ir. Erwin Balkema gaan in discussie over dit nieuwe onderwerp. Volg onze podcast over Natuur en Wetenschap elke week. www.mennoenerwin.nl Deze podcast wordt gemaa…
  continue reading
 
Al een kleine 200 jaar bestaat de artisbibliotheek. Inmiddels onder beheer van de universiteit van Amsterdam bevat deze verzameling een indrukwekkende collectie boeken en illustraties van planten, dieren, ontdekkingsreizigers en geleerden als Darwin en Linnaeus. Sommige boeken uit de zestiende en zeventiende eeuw gaan over merkwaardige dieren als e…
  continue reading
 
We kunnen het niet laten. Interessant is dat wij andere voornemens hebben dan onze oosterburen. Er is blijkbaar een optimale aanpak voor voornemens, maar we onthullen hier ook wat de succeskans is. En of dieren voornemens hebben? Menno Gerkema en Ir. Erwin Balkema gaan in discussie over dit nieuwe onderwerp. Volg onze podcast over Natuur en Wetensc…
  continue reading
 
Het beste van de wetenschap in 2023 Een greep uit een enorm aanbod, dat de wereld weer gaat veranderen: -Driehonderduizend jaar oude voetafdrukken van Homo heidelbergensis in Nedrsaksen gevonden -Het Frans-Nederlandse Jues Verne consortium gaat een supercomputer bouwen die een triljoen (tien tot de 18e) berekeningen per seconde kan maken -Er is een…
  continue reading
 
Het beste van de natuur Kennen we maar voor een heel klein deel. Steeds meer geheimzinnig wezens worden bijvoorbeeld ontdekt in de diepzee, zoals wonderlijke vissen met een lantarentje en reuzen inktvissen. In het diepste van de oceanen zien mensen ook weer gewin kansen. Dus het is maar de vraag of die wonderwereld, die wel eens heel belangrijk voo…
  continue reading
 
De beste film over wetenschap 2023 Oppenheimer Het leven van een bij tijden bezeten teamleider maar dan ook weer zeer nadenkelijke wetenschapper: Oppenheimer Menno Gerkema en Ir. Erwin Balkema gaan in discussie over dit nieuwe onderwerp. Volg onze podcast over Natuur en Wetenschap elke week. www.mennoenerwin.nl Deze podcast wordt gemaakt door Bano …
  continue reading
 
Het beste van 2023, De beste natuurfilm komt uit Dehli All that breathes, een verbijsterend verhaal over het redden van zwarte wouwen in een ongelofelijke wereld van prachtige natuur in een van de meest vieze steden van de wereld, HBO max https://www.allthatbreathes.com/ Menno Gerkema en Ir. Erwin Balkema gaan in discussie over dit nieuwe onderwerp…
  continue reading
 
De wetenschappelijke toppers van 2023 Van zwarte gaten , Alzheimer en AI als beste weersvoorspeller tot aan oeroude voetstappen, een super Jules Verne computer en een echte malaria-remedie aan toe. Prof Menno Gerkema en Ir. Erwin Balkema gaan in discussie over dit nieuwe onderwerp. Volg onze podcast over Natuur en Wetenschap elke week. www.mennoene…
  continue reading
 
Loading …

Korte handleiding