))
Hoe meer je weet, hoe meer je ziet. In deze podcast vertellen conservatoren, experts en kunstenaars bijzondere verhalen over kunstwerken van het Rijksmuseum en hun makers. Als voorproefje of ter herinnering, achteraf. Maar deze podcast is zo gemaakt dat hij ook los van een museumbezoek te beluisteren is.
Besmet! is een zesdelige podcastserie over epidemieën vroeger en nu van Rijksmuseum Boerhaave. De serie maakt onderdeel uit van de tentoonstelling Besmet! die te zien is tot en met 9 januari 2022. Meer informatie vind je op de website van Rijksmuseum Boerhaave.
A
Alex van Warmerdam, de man, het werk, de podcast
Alex van Warmerdam: wat is dat voor man? Negen sprekers openen hun venster op de eigenzinnige wereld van een unieke maker. Abonneer je nu en krijg in de week van 4 juni elke dag een nieuw deel. De podcast is een productie van Eye Filmmuseum in samenwerking met VPRO Nooit Meer Slapen. Met bijdragen van oa: Annet Malherbe, Marc van Warmerdam, Ariane Schluter, Dirk van Weelden en Maartje Wortel. De podcast is gemaakt ter gelegenheid van de tentoonstelling Alex van Warmerdam - L' histoire kaputt ...
In 'Het Spoor Terug' een wekelijkse documentaire van een half uur waarin we verhalen over gebeurtenissen in de vaderlandse geschiedenis, aan de hand van getuigenverslagen.
De podcastseries van het Stedelijk Museum Amsterdam vertellen de verhalen achter de kunstwerken én achter de schermen van het museum. Luister nu ook naar de podcast Blikopeners! Link: https://open.spotify.com/episode/1henhqwLbf9oOBRyZKGeRE?si=HndgO70gSbi-3fVkn8xSLQ See acast.com/privacy for privacy and opt-out information.
Een kroon met fluweel, versierd met stenen. Hij lijkt op veel andere kronen, maar deze heeft een bijzonder verhaal. Hij is namelijk door de Engelsen gemaakt voor de vorst van Ardra, een West-Afrikaans koninkrijk. Met dergelijke diplomatieke smeermiddelen poogden de Engelsen (maar ook de Nederlanders) de handel in tot slaaf gemaakte Afrikanen te bev…
Een 17de-eeuws bronzen beeld van 22 miljoen euro ontdekken op een binnenplaats in Oostenrijk? Dat is de droom van iedere kunstliefhebber. Conservator beeldhouwkunst Frits Scholten spreekt met Janine Abbring over dit beeld, dat door kunstkenners van veilinghuis Christie's werd ontdekt, de maker Adriaen de Vries en over hoe het Rijksmuseum op spectac…
In de derde aflevering duiken we in de wereld van zoönosen. Dat zijn ziekteverwekkers die van dier op mens overspringen, of andersom. Zo’n infectieziekte duikt plotseling op en kan genadeloos toeslaan. Niemand weet precies waar en wanneer de volgende zoönose opduikt. Ze ontstaan vaak op plekken waar veel mensen en dieren samenkomen. Naast delen van…
In 1980 onderzochten archeologen graven van Nederlandse mannen die in de 17de eeuw op of nabij Spitsbergen waren overleden: walvisvaarders en arbeiders van de traankokerijen. Dankzij deze opgravingen beschikken we over een grote collectie kleding van werkmannen, die uniek is voor Europa. Kleding die men niet zo snel in musea zal vinden, omdat werkm…
'Ik heb twee dochters, ben vier keer zwanger geweest, heb er diverse programma’s over gemaakt, dus ik dacht: over kinderen krijgen weet ik toch wel iets!', aldus radiomaker en kersverse oma Michal Citroen. Maar al in de eerste maanden na de geboorte van haar kleinzoon ontdekte ze dat ouders van nu voor heel andere problemen staan dan zij in haar ti…
Journalist Nienke Zoetbrood vindt telegrammen die haar grootvader 60 jaar geleden ontving. Ze komen uit Moskou, in codetaal. Waarom kreeg hij midden in de Koude Oorlog telegrammen uit Moskou? En wat staat erin?In deze radiodocumentaire gaat ze op zoek naar het verhaal achter de telegrammen. Terug naar een tijd voordat de eerste mens op de maan ston…
Na ruim 20 jaar strijd heeft de Vlaamse overheid besloten dat het Scheldedorp Doel tóch mag blijven voortbestaan. Het dorp onder de rook van Antwerpen staat al tientallen jaren op de nominatie om van de kaart te verdwijnen. Het zou plaats moeten maken voor de uitbreiding van de Antwerpse haven, maar het actiecomité Doel 2020 weet via rechtszaken st…
De beroemdste portretten die Rembrandt schilderde zijn natuurlijk de levensgrote portretten van Oopjen en Marten. Het pasgetrouwde echtpaar liet zich afbeelden in hun rijkste kleding, maar hun welvaart is ook af te lezen aan de sieraden die Oopjen draagt. Dat diamanten in de 17de eeuw al een bijzonder luxegoed waren, bespreekt Janine Abbring met re…
“De menselijke natuur toont zich ten tijde van een ramp als veerkrachtig, vindingrijk, gul, empathisch en dapper.” Dat schreef de Amerikaanse schrijver Rebecca Solnit in 2008, in haar instant-klassieker A Paradise built in Hell. In dat boek ontdekte ze dat rampen – van een aardbeving in San Francisco in 1906, via 9/11 in New York en tenslotte Orkaa…
Deel 6: de blik vooruit: solex, de wegenwacht, kamperen en ontspanningVijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, he…
Liefde, verlangen en de dood. Verschillende thema's die voorkomen in een album met tekeningen dat Gesina ter Borch samenstelde in de 17de eeuw. Tekeningen die zij zelf maakte, maar ook tekeningen van andere leden uit de talentvolle familie Ter Borch. Een heel bijzonder inkijkje in het dagelijkse leven van een talentvolle vrouw en familie. In deze a…
Deel 5: geldzuivering en MarshallhulpVijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, het economische leven ontwricht, de…
Deel 4: (huis)vrouwen na de oorlogVijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, het economische leven ontwricht, de vo…
Pieter Saenredam: een 17de-eeuwse Nederlandse kunstenaar die alleen maar kerkinterieurs schilderde. Hij nam hiervoor een mathematische aanpak, in een compositie van vlakken en eenvoudige rechte lijnen. Saenredam bepaalde voor ons het beeld wat we hebben van de Nederlandse 17de-eeuwse kerk, maar we kunnen ook niet meer naar dit werk kijken zonder te…
Deel 3: wederopbouw in de haven van Rotterdam en de mijnen van LimburgVijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, he…
Deel 2: honger, woningnood en het herstel van de dijken van WalcherenVijf jaar lang was uitgekeken naar een nieuw begin. Alles zou anders en beter worden. Maar na het feesten viel het al gauw tegen. Zo’n 250 duizend landgenoten hadden de oorlog niet overleefd en in mei 1945 werd de volle omvang van dat verlies duidelijk. Nederland was failliet, het…
De wereld snakt naar een vaccin tegen covid-19. Wetenschappers zijn dan ook op zoek naar meerdere vaccins om deze pandemie zo snel mogelijk een halt toe te roepen. Hoe gaan zij om met die immense druk? Hanneke Schuitemaker, hoofd virale vaccins bij Janssen Vaccines, vertelt in aflevering 2 hoe complex het is om een veilig en goed werkend vaccin te …
Als je door de zalen over de 17de eeuw in het Rijksmuseum loopt, kom je vrouwen tegen met kanten kragen, behangen met kostbare juwelen, in de mooiste jurken. Rijke vrouwen. Soms staan ze alleen op een schilderij, vaak ook samen met hun man en hun gezin. Een van die vrouwen is Cornelia van Nijenroode (1629-1692?). We zouden haar nu een activistische…
Na het bezoek aan de plantage in Suriname valt de Nederlandse realiteit Peggy en Maartje rauw op het dak. Anti-zwart racisme is anderhalve eeuw na de afschaffing van de slavernij nog steeds niet uit de Nederlandse samenleving verdwenen. Het maakt dat Peggy zich hier steeds minder thuis voelt. Terwijl zij wacht op de uitslagen van haar DNA-test, wor…
Na hun Surinaamse reis valt de Nederlandse realiteit Peggy en Maartje rauw op het dak. Ruim anderhalve eeuw na de afschaffing van de slavernij is anti-zwart racisme nog steeds niet uit de samenleving verdwenen.Het maakt dat Peggy zich hier steeds minder thuis voelt. Terwijl zij wacht op de uitslagen van haar DNA-test, worstelt Maartje met de verant…
Kunstenaars maken zelfportretten, dat is op zich geen nieuws. Maar hoe maak je een zelfportret in beschilderde witte klei, als je niet weet hoe je kruin eruitziet? De beeldhouwer Gregor van der Schardt deed precies dat in een zelfportret van ongeveer 23 centimeter hoog. Een levensecht beeld, maar dan half zo klein. Janine Abbring praat in deze afle…
De plantage zelf Maartje’s moeder komt aan in Suriname en begrijpt weinig van het verdriet over het slavernijverleden. De verwaarloosde staat van het historisch erfgoed in Paramaribo helpt niet mee om het invoelbaar te maken. Toch gaan Maartje en haar moeder samen met Peggy, haar tante en oudoom mee naar Tout Lui Faut. Op een vroege, warme woensdag…
Het Surinaamse zwijgenPeggy en Maartje reizen af naar Suriname om oudere leden van de familie Bouva te spreken. Wat hebben zij van hun ouders en grootouders meegekregen over de slavernij? Hoe minder informatie er is overgeleverd, lijkt het, des te groter de pijn en het verdriet. Niet iedereen wil mee naar plantage Tout Lui Faut om eer te bewijzen a…
Wetenschappers waarschuwen al langer voor een wereldwijde uitbraak van een volgende infectieziekte. Pandemieën zijn dan ook van alle tijden. Toch zijn de meeste mensen totaal overrompeld door de uitbraak van het huidige coronavirus. Deze eerste aflevering van de podcastserie Besmet! gaat over de veranderingen in de samenleving tijdens een pandemie.…
Hoe gaan we om met wat niet staat geschreven? Is iets pas waar als het zwart op wit staat op papier? En in hoeverre kunnen we de geschiedenis herschrijven? Peggy en Maartje stuiten bij hun onderzoek steeds op hetzelfde probleem: over de plantage-eigenaren zijn veel geschreven bronnen, over de tot slaafgemaakten bijna niets. Hun naam en identiteit …
Lucas van Leyden: hij deelt niet alleen zijn geboorteplaats met de grote meester Rembrandt, maar was ook een grote inspiratiebron. Hij leefde ruim een eeuw voor Rembrandt en was een waar wonderkind. In het prentenkabinet van het Rijksmuseum wordt een bijzondere tekening van Lucas van Leyden bewaard, die hij op 16-jarige leeftijd maakte. Op de teken…
Peggy vindt het prima dat Maartje een podcast maakt over hun gedeeld verleden. Maar de titel moet echt anders. Ook binnen hun beide families roept het onderwerp heftige reacties op. De een wil niet als dader worden gezien, de ander niet als slachtoffer. Maartje schiet in een totale kramp. Kan het wel, een geschiedenis vertellen vanuit meerdere pers…
Besmet! is een tentoonstelling en podcastserie van Rijksmuseum Boerhaave over epidemieën vroeger en nu. Begin juli verschijnt de eerste aflevering van deze zesdelige serie in jouw podcastapp. Abonneer je alvast, zodat je straks niets mist. Koning Willem-Alexander opent de tentoonstelling Besmet! op donderdag 16 juli 2020. Meer informatie vind je op…
Blinde vlekNu Peggy heeft voorgesteld om samen onderzoek te doen naar de plantage van hun voorouders, heeft Maartje een kennisachterstand in te halen. Samen met haar moeder leest ze Anton de Koms ‘Wij slaven van Suriname’. In dat boek las ook Peggy voor het eerst wat haar voorouders hadden doorstaan. Hoe kon het slavernijverleden verdwijnen uit het…
Wanneer je in het Rijksmuseum door de zalen met kunst uit de middeleeuwen en renaissance loopt zie je veel portretten van invloedrijke mensen. Ze hebben een belangrijke overeenkomst: ze zijn allemaal wit. Met één uitzondering: er hangt een klein schilderijtje met een portret van een Afrikaanse man. In deze aflevering spreekt Janine Abbring met juni…
Wat zeggen onze voorouders over wie wij zijn? Kunnen we trots zijn op hun heldendaden zonder ons te schamen voor wat ze hebben misdaan? Maartje weet heus wel dat zij niet verantwoordelijk is voor de daden van haar voorouders. Toch zit het haar niet helemaal lekker dat ze in haar stamboom vol illustere historische figuren steeds meer sporen vindt va…
In de podcast ‘De Plantage van onze voorouders’ komen twee werelden die altijd al alles met elkaar te maken hadden op een andere manier nog dichter bij elkaar. De wereld van de plantage-eigenaren en slavenhouders en de wereld van de slaven die onvrijwillig aan die plantage en hun eigenaren gebonden waren. Twee nazaten, Maartje Duin en Peggy Bouva, …
In deze aflevering spreekt host Janine Abbring met conservator tekeningen van het Rijksmuseum Ilona van Tuinen over een zeldzame 15de-eeuwse tekening van Maria met kind. Wereldwijd zijn er nog ongeveer 600 tekeningen uit de late middeleeuwen bekend. Het Rijksmuseum bezit er ook een aantal. Vaak weten we heel weinig van deze tekeningen. Door wie zij…
Deel 2 van een tweeluik over de geschiedenis van een Nederlandse suikerplantage in Ethiopië. Nadat de Indonesische onafhankelijkheid eind 1949 een feit was, ging een aantal Nederlandse bedrijven die in ‘ons Indië’ actief waren geweest, op zoek naar nieuwe tropische locaties. In 1952 kwam op die manier de Handelsvereniging Amsterdam in Ethiopië tere…
Deel 1 van een tweeluik over de geschiedenis van een Nederlandse suikerplantage in Ethiopië.Nadat de Indonesische onafhankelijkheid eind 1949 een feit was, ging een aantal Nederlandse bedrijven die in ‘ons Indië’ actief waren geweest, op zoek naar nieuwe tropische locaties. In 1952 kwam op die manier de Handelsvereniging Amsterdam in Ethiopië terec…
Toen Isabella van Bourbon in 1465 haar man Karel de Stoute achterna reisde, kon ze niet voorzien dat ze de eindbestemming nooit zou halen. Na haar overlijden werd haar lichaam begraven in de Michielsabdij van Antwerpen. Tien jaar later liet haar dochter Maria van Bourgondië een praalgraf voor haar moeder maken. Rondom dat graf stond 24 kniehoge bro…
In 2012 erft de Amsterdamse fotograaf Marianne Ingleby het archief van haar Amerikaanse opa Bruce Elkus. Als fotograaf in dienst van het Amerikaanse leger legde hij in 1945 het staartje van de Tweede Wereldoorlog vast op het Japanse eiland Iwo Jima. De rauwe en heftige foto's geven een heel ander beeld van de oorlogsstrijd dan de wereldberoemde her…
In 2020 vieren we 75 jaar vrijheid. In deze bonus-aflevering staat een symbool van deze viering centraal: de bevrijdingsrok. Een verhaal over feest, herinneringen aan dierbare overledenen en levenslessen uit de oorlog. In deze aflevering spreekt journalist en podcastmaker Mijke van Wijk met junior conservator geschiedenis Marion Anker over het onts…
In 2012 erft de Amsterdamse fotograaf Marianne Ingleby het archief van haar Amerikaanse opa Bruce Elkus. Als fotograaf in dienst van het Amerikaanse leger legde hij in 1945 het staartje van de Tweede Wereldoorlog vast op het Japanse eiland Iwo Jima. De rauwe en heftige foto's geven een heel ander beeld van de oorlogsstrijd dan de wereldberoemde her…
In de nacht van 19 november 1421 brak een dijk door vlakbij Dordrecht. Een grote watersnoodramp ten gevolg. Een groot deel werd onbewoonbaar. 80 jaar later lieten inwoners van het overstroomde dorpje Wieldrecht een altaarstuk maken om deze ramp te herinneren. Twee panelen van deze St. Elisabethsvloed zijn onderdeel van de collectie van het Rijksmus…
Met het verschijnen van De spiegel & het licht, het derde deel van Hilary Mantels trilogie over het leven van Thomas Cromwell, komt een einde aan 15 jaar schrijven en historisch onderzoek. De eerste twee delen leverden Mantel twee Man Booker prijzen op, een unicum. Haar boeken brengen Thomas Cromwell heel erg dichtbij, en toch bevindt haar verhaal …
Op 25 april 2020 verschijnt Het grote kinderspel, een boek over de onderduik van joodse kinderen, waaronder Ed van Thijn en Max Arian. Auteur Bert Jan Flim schreef al eerder het indringende boek Onder de klok over het verzet en georganiseerde hulp aan joodse kinderen. Flim werkte ook mee aan een vierdelig Spoor Terug in 2011 over onderduiken van pr…
De vroegste gravure in Europa werd in de 15de eeuw niet door een prentkunstenaar gemaakt, maar ontstond in de werkplaats van een zilversmid. Zij waren immers al gewend om te snijden in metaal. Het afdrukken van de afbeeldingen op papier was slechts een kleine stap. Een nieuwe Europese kunstvorm was geboren en het markeerde het begin van het reprodu…
Wat als je opgroeit in een parallelle wereld: een gesloten geloofsgroep met een eigen taalgebruik, aparte rituelen en een absolute leider? In het Spoor Terug probeert schrijfster Renske Doorenspleet haar verleden te doorgronden door zich in de onbekende geschiedenis van het Apostolisch Genootschap te storten. Ze volgt het spoor naar 1830 en eindigt…
Middeleeuwen en renaissance: gebedsnoten De wereld in een pingpongbal, zo zou je het voorwerp in deze aflevering kunnen beschrijven. De allerkleinste houtsnijwerken in het Rijksmuseum zijn te zien in de allereerste zalen die je als bezoeker betreedt. Het zijn gebedsnoten, grootse kunst op minuscuul formaat. Host Janine Abbring spreekt met senior co…
Nieuw seizoen, nieuw format! Vanaf nu hoor je per seizoen iedere twee weken een nieuwe aflevering van 'In het Rijks', met Janine Abbring als vaste host. Zij spreekt in iedere aflevering met een expert van het Rijksmuseum over een bijzonder object dat in het museum te zien is. Ieder seizoen behandelen we een andere afdeling van het museum. Met het e…
Als studenten in 1969 het Maagdenhuis bezetten, rommelt het ook al onder scholieren. Zo wordt er dat jaar een scholierenvakbond opgericht. En als in Utrecht de alternatieve schoolkrant Bulletje wordt verboden, wordt begin 1970 het Gemeentelijk Atheneum door de leerlingen bezet. Ditmaal in Het Spoor Terug: 'Bulletje verboden. Een terugblik op de eer…
'Ik heb twee dochters, ben vier keer zwanger geweest, heb er diverse programma’s over gemaakt, dus ik dacht: over kinderen krijgen weet ik toch wel iets!', aldus radiomaker en kersverse oma Michal Citroen. Maar al in de eerste maanden na de geboorte van haar kleinzoon ontdekte ze dat ouders van nu voor heel andere problemen staan dan zij in haar ti…
De deze week 25-jaar geleden overleden Ischa Meijer was journalist, maar wilde entertainer zijn. Hij profileerde zich dan ook als acteur onder de naam Izzy M. Tom Rooduijn gingen de gangen na van de toneelspeler en zelfbenoemd cabaretier Ischa Meijer en maakte er de documentaire Ischa solo over.
Afgelopen 24 januari was het 50 jaar geleden dat de Dolle Mina’s de voorpagina’s haalden van alle kranten. In binnen én buitenland was ruim aandacht voor de ludieke acties waarmee ze gelijke rechten eisten voor mannen en vrouwen.Tien jaar geleden sprak Michal Citroen met zeven Dolle Mina’s van het eerste uur over de acties, hun eigen leefwereld en …
