Beste Erwin Balkema podcasts (2025)

1
🎧 #174 Geneeskunde voor vrouwen: geen zaak voor mannen? 13:43

1d ago13:43

13:43

Voor vrouwen is het signaal voor hartklachten je niet goed voelen, slecht slapen, hartkloppingen en vermoeidheid. Bij mannen is het vaak pijn op de borst. Het is te hopen dat de arts en verpleegkundige dat weten. Want in de geneeskundepraktijk, maar ook in medisch onderzoek is geheel ten onrechte de man de maat van alle dingen geweest. Voorkeur voo…

1
🎧 #173 🌿 Waar zijn teken goed voor? 15:35

9d ago15:35

15:35

Deze wat merkwaardige vraag zouden teken ook over de mens kunnen stellen natuurlijk. 🌳☀️ Begrijpelijk is het wel een beetje, behalve dat teken ons bloed aftappen dragen ze ook nog eens heel vervelende ziektes over, waarvan Lyme bij ons de verreweg meest voorkomende is. Teken doen het al heel lang heel goed op aarde. Al op een dinosaurusveer van 99 …

1
🎧 #172 🌿 Juni in de Natuur: Bloemenpracht, Vlinderdip en Vetgemeste Spreeuwen 16:40

16d ago16:40

16:40

In deze aflevering nemen Menno en Erwin je mee de zomer in—of nou ja, meteorologisch nog even lente—maar in de natuur barst juni uit zijn voegen! 🌼 Ontdek waarom juist deze maand het hoogste aantal bloeiende planten telt, waarom de vlinders ineens verdwijnen (de beruchte vlinderdip) en waarom spreeuwenjong zoveel vetter zijn dan hun ouders. 🌳☀️ Van…

1
podcast #171 Uitsterven is doodnormaal 21:34

23d ago21:34

21:34

Uitsterven is doodnormaal De schattingen lopen nogal uiteen, maar er leven op aarde tussen de 1,5 en 2,1 miljoen soorten dieren, planten en schimmels. Dat is nog geen procent van het aantal uitgestorven soorten , dat de 200 miljoen zeker overstijgt. Zoals het woord het al zegt, uitsterven is doodnormaal. De variatie in bestaans-duur van een soort i…

1
#170 🎧 Water kwaliteit 25:55

30d ago25:55

25:55

Menno & Erwin Nieuwsbrief Aflevering: Is ons water wel schoon genoeg? Met speciale gast Hilde Prummel, directeur van het Waterlaboratorium Noord Beste luisteraars, In het tweede deel van ons tweeluik over water duiken we – samen met Hilde Prummel – dieper in een ander urgent probleem: de kwaliteit van ons drinkwater. Want zelfs als we straks voldoe…

1
#169 🎧 Water is er wel genoeg? 23:58

1M ago23:58

23:58

Water: is er wel genoeg? Drinkwater is nog steeds absurd goedkoop, en dat is misschien iets waar we gauw van af moeten. Want sinds de zomer van 2018 weten we dat we zelfs in Noord-Nederland te weinig water kunnen hebben zegt Hilde Prummel van Waterlaboratorium Noord. Waterbesparing, het voorkomen van de verspilling van drinkwater in douche en wc, h…

1
#168 Podcast De das en zijn burcht 16:02

1M ago16:02

16:02

Dassen in beeld Ontdek het fascinerende leven van de Europese das: potige sociale gravers en alleseters. Dankzij wildcamera’s krijgen we unieke inkijkjes in hun nachtelijke bestaan. Inmiddels zijn ze ook weer aanwezig in Groningen. Het gaat best goed met deze indrukwekkende burchtbewoners, ondanks bedreigingen, zoals verkeer en zelfs recent weer ee…

1
#167 De groeimaand mei 17:27

2M ago17:27

17:27

De groeimaand mei Genoemd naar de Griekse moedergodin Maia (die de dingen van de natuur laat groeien) is de maand mei voor de Nederlandse natuurliefhebber een hele drukke maand. Vrijwel alle vogels broeden hun eieren uit en/of verzorgen hun jongen (zie podcast 114: in mei leggen alle…). Ook de laatste lange afstand trekkers, vogels en vlinders, zij…

1
#166 De moeilijke keuzes van de koekoek 19:28

2M ago19:28

19:28

De moeilijke keuzes van de koekoek Al 2600 jaar geleden schreef de Griekse dichter Aesopus over de luie koekoek die het voor zich en haar jong makkelijk maakt door haar eieren in het nest van andere vogels te deponeren. En ook daarna wonden talloze auteurs zich op over die ontaarde ouders die zelf al lang weer op weg waren naar het zonnige Afrika t…

1
#165 Zomer en wintereik 17:32

2M ago17:32

17:32

Zomer en wintereik Er groeien twee eikensoorten in Nederland, de winter en de zomereik. Die namen suggereren grote verschillen tussen beide soorten in het jaar, maar dat valt nogal mee. Officieel behouden wintereiken de hele winter door hun blad en verliezen ze die pas in het late voorjaar. Maar ja, dat is soms ook het geval bij de zomereik, zeker …

1
#164 Het geluksgevoel en de biologie 18:58

2M ago18:58

18:58

Wat is geluk? In sommige talen zijn er wel tien woorden voor. Dat duidt al op problemen. Laten we het simpel proberen te houden, we hebben het hier niet over geluk hebben maar over gelukkig zijn. Maar dan nog. Gehuwde mensen zijn 30% gelukkiger dan ongehuwden, blijkt uit vragenlijst onderzoek. Wat betekent dat? En waar komt dat door? Heeft dat iets…

1
#163 April: de maand waarin de natuur losbarst.✨ 21:41

3M ago21:41

21:41

In de tweede maand van de lente lijkt het planten- en dierenleven pas goed op gang te komen. April is de maand dat meer dan de helft van al onze vogelsoorten aan het broeden slaat. Ten opzichte van de vorige maand verdubbelt het aantal bloeiende plantensoorten. Kortom, het wordt aanpoten voor de wandelaar om alles bij te houden. De herkomst van de …

1
#162 Au!✨ 22:13

3M ago22:13

22:13

Aflevering: Au! Pijn gaat van au. Het doet zeer, en tegelijk is het goed dat het er is. Dat klinkt niet bemoedigend voor wie pijn lijdt, zeker niet als het om chronische pijn gaat. Maar evolutionair is de functie van pijn wel duidelijk, het is een signaal om zich acuut aan een gevaarlijke situatie te onttrekken en die in de toekomst te vermijden. V…

1
#161 Twee neven Beijerinck: bijzondere biologen✨ 13:48

3M ago13:48

13:48

Aflevering: Twee neven Beijerinck: bijzondere biologen Er zijn nogal wat vernoemde wetenschapsprijzen in Nederland. Meestal dragen die de naam van een illustere wetenschapper. Die prijzen zijn tegenwoordig steeds belangrijker voor onderzoekers, zowel voor de bevordering van hun carrière als voor de financiële ondersteuning van het onderzoek. Want o…

1
#160 🦉✨ “Hoop in de schemering: de ransuil laat zich weer horen!” 🌙✨ 18:20

3M ago18:20

18:20

Aflevering: En dan is daar een ransuil Zonder hem gezien te hebben verraadt de Merlin bird id app dit weekend zijn aanwezigheid. Reden tot vreugde want het is al een tijd geleden dat de nachtelijke roep van de man en het antwoord van een vrouwtjes ransuil de aanwezigheid van een broedpaar in de buurt deed vermoeden. Het gaat niet zo goed met de ran…

1
#159 Maart, de vegetatie maand 🌱✨ 16:43

4M ago16:43

16:43

Aflevering Maart van ons Wandeldagboek De Magie van Mars: Meer dan Oorlog Maand maart is genoemd naar Mars, de god van de oorlog. Want in het voorjaar werd het in de oudheid weer tijd voor deze bezigheid. Gelukkig is Mars ook de god van de vegetatie, dus komt het toch nog helemaal goed voor deze podcast. Wat de natuur in maart vooral kenmerkt is da…

1
#158 Kou en hitte 18:34

4M ago18:34

18:34

Onderwerp: Kou en hitte Beste lezer, We kunnen best goed met kou omgaan, zelfs onder nul graden (behalve mijn vrouw). In elk geval is hitte voor veel van ons vervelender en gevaarlijker. In combinatie met een hoge luchtvochtigheid is zelfs een temperatuur van 35 ̊C na een uur of zes al fataal voor een gezonde jongere. Schattingen zijn dat zelfs in …

1
#157 De vele valkuilen van het sociaal darwinisme 13:20

4M ago13:20

13:20

Onderwerp: Social Darwin Beste lezer, De filosoof Spencer legde mede door zijn slagzin “survival of the fittest”de basis voor sociaal darwinistische gedachten. Hij trok de evolutiegedachtes van Darwin zonder omwegen door naar de menselijke maatschappij. Weliswaar nam Darwin die slagzin later over, maar de kern van zijn evolutiegedachten was en blee…

1
#156 Koningen van de aarde: regenwormen 19:55

4M ago19:55

19:55

Beste luisteraars en lezers, hier weer een nieuwe aflevering van onze Menno en erwin podcast: “Men kan betwijfelen of er veel andere dieren zijn die zo'n belangrijk aandeel in de geschiedenis van de wereld gespeeld hebben als deze laag georganiseerde schepsels". Aan het woord is Darwin, en hij heeft het over regenwormen. Zijn laatste en meest succe…

1
#155 Het bijzondere van de natuur in februari 16:48

5M ago16:48

16:48

Onderwerp: 🐦 Het bijzondere van de natuur in februari Beste lezer, Februari is de ideale maand om de dingen in de natuur te zien. Juist omdat er vaak nog niet zoveel te zien is, zie je wat er wel te zien is beter. Op de achtergrond gebeurt er van alles, planten bereiden zich voor op de lente, vogels zijn hun verre reis uit Afrika naar onze streken …

1
#154 Begraven raadsels: fossielen 18:13

5M ago18:13

18:13

Fossielen zijn de vaak versteende resten van mensen, dieren en planten die in gesteentes, modder of zandlagen worden teruggevonden. Die vondsten hebben mensen altijd gefascineerd maar ook voor raadsels gesteld. Waren het grillen van de natuur, vergelijkbaar met mineraalafzettingen of wonderbaarlijk gevormde zwerfsteen? Of waren het resten van ooit …

1
#153 Heen en weer stappen in de erfelijkheidsleer 17:59

5M ago17:59

17:59

Heen en weer stappen in de erfelijkheidsleer Als het over erfelijkheidsleer of genetica gaat hoor je al gauw trefwoorden als chromosomen, mutaties, genen en DNA. Lang voor die vindingen werden gedaan dachten mensen na over hoe erfelijke eigenschappen worden doorgegeven. Maar dat gebeurde zonder de mechanismen te kennen en dat gold van de oudheid to…

1
#152 De macht van de boekdrukkunst 21:12

5M ago21:12

21:12

Een gevoel van plotselinge macht overkwam mij als redacteur van de schoolkrant. Ik stond in 1964 op een kantoor bij de stencilmachine en zag hoe mijn moeizaam op een stencil getypte tekst binnen een paar minuten in honderdvoud vermenigvuldigd werd. Ineens besefte ik, zo bereik je de mensheid. Al meer dan duizend jaar drukken mensen boeken, pamflett…

1
#151 De ijsvogel 16:57

5M ago16:57

16:57

Onderwerp: 🐦 Een flits van kleur in onze achtertuin – alles over de ijsvogel! Beste lezer, Een van de geneugten van het wonen naast een diepe zandafgraving met helder water en veel soorten vis is dat je daar kunt zwemmen terwijl een ijsvogel over je heen scheert. Die iriserend blauw-cyane flits over je hoofd heeft iets wonderbaarlijks. Het kan nog …

1
#150 Yes, 2025 we hebben het gehaald! 19:10

6M ago19:10

19:10

Bij de honderdvijftigste: 149 podcasts over natuur en wetenschap Begonnen zijn we indertijd met het bespreken van 12 natuurgebieden in Duurswold in Midden Groningen bij het uitkomen van de nieuwe druk van de natuurgids bij uitgeverij Profiel. Maar daarbij is het duidelijk niet gebleven. In totaal 29 podcasts over natuurgebieden, en nog vijftig meer…

1
#149 Groene midwinterplanten: de eeuwenoude kerstdecoratie van hulst en maretak 13:14

6M ago13:14

13:14

Groene midwinterplanten: de eeuwenoude kerstdecoratie van hulst en maretak Al heel lang worstelen mensen met de winter. De verwachting dat de dagen weer gaan lengen geeft de burger moed, en de groene bladeren van de hulst zijn daar een symbool van geworden. Dat diepe groen wordt nog versterkt door prachtige rode bessen. En er is nog een altijd groe…

1
#148 Natuur met de kerst (3): twee reebruine ogen 18:40

6M ago18:40

18:40

Natuur met de kerst (3): twee reebruine ogen Als we de schattingen mogen geloven kijken ons in Nederland zo’n 220.000 reebruine ogen aan. Daarmee is de ree ons meest voorkomende hert, en dat in vrijwel het hele land. Dat was vroeger wel anders. Tot diep in de 19e eeuw kwamen alleen nog wat reeën voor op de Veluwe. Het kappen van bos, overbejaging e…

1
# 147 Natuur met kerst (2): Noten 16:23

6M ago16:23

16:23

Noten met de kerst Kunnen mensen niet anders? Zijn wij altijd vleeseters geweest? Nou zeker niet, in sommige tijden en landstreken at er zelfs niemand vlees, zoals in India rond het begin van onze jaartelling. En nu is de trend ook eerder weg van vlees, vooral vanwege het milieu en dierenleed. De helft van de bevolking is inmiddels flexitarier en e…

1
# 146 Natuur met kerst (1): konijnen 22:09

7M ago22:09

22:09

Natuur met kerst (1): konijnen Een serie van vier podcasts over zaken uit de natuur die met kerst verbonden zijn. Als eerste hebben we het over konijnen. En ja, dan hebben we het over het kerstdiner. Want als konijn dan vooral met kerst. Daarom werden vroeger in veel huishoudens konijnen gehouden, vooral op het land. Nu leven er naar schatting een …

1
#145 Komt er ooit nog een natuurmuseum in Groningen? 11:34

7M ago11:34

11:34

Komt er ooit nog een natuurmuseum in Groningen? Of gaven een brand en de PvdA de definitieve doodsteken? Regionale natuurmusea zijn er in vrijwel alle provincies, maar niet in Groningen. En dat is te wijten aan nalatigheid en domheid. In 1906 vernietigde een brand tijdens verf-werkzaamheden de vermaarde natuurcollectie van Petrus Camper en professo…

1
#144Virussen: griep en erger 20:35

7M ago20:35

20:35

Virussen: griep en erger Nu ja, zo klopt dat niet helemaal. Griep kan ook al behoorlijk erg zijn. Gemiddeld sterven in Nederland zo’n zesduizend mensen aan influenza, het griepvirus. En in erge jaren, zoals in 2018 kan dat ook nog een kwart hoger zijn. Jaarlijks hebben ruim 800.000 mensen in ons land een griep te pakken, dat betekent een behoorlijk…

1
#143 Het hunebed als dorpshuis 18:01

7M ago18:01

18:01

Het hunebed als dorpshuis Onze hunebedden zijn nog steeds behoorlijk geheimzinnig. Het is duidelijk dat ze zijn opgebouwd uit grote zwerfstenen die in het Saalien met reusachtige ijsgletsjers uit Scandinavië naar onze streken zijn aangevoerd. Maar hoe de bewoners van de trechterbekercultuur, want dat waren de hunebedbouwers, die enorme stenen zo’n …

1
#142 Nederlandse zwerfstenen: de resten van buitenlandse bergen 20:57

8M ago20:57

20:57

Slakken zonder huisNaaktslakken, het is eigenlijk heel eenvoudig. Verreweg de meeste slakken op het land en in het water hebben een huisje of schelp, oftewel een uitwendig kalkskelet. En slakken die dat niet hebben noemen we naaktslakken. Bij veel naaktslakken is nog wel een restje van de schelp in het lichaam te vinden, vaak in de mantel als kalkk…

1
#141 Slakken zonder huis 13:19

8M ago13:19

13:19

Slakken zonder huisNaaktslakken, het is eigenlijk heel eenvoudig. Verreweg de meeste slakken op het land en in het water hebben een huisje of schelp, oftewel een uitwendig kalkskelet. En slakken die dat niet hebben noemen we naaktslakken. Bij veel naaktslakken is nog wel een restje van de schelp in het lichaam te vinden, vaak in de mantel als kalkk…

1
#140 Drie biologische nobelprijzen?! 17:34

8M ago17:34

17:34

Drie biologische nobelprijzen Hoe wordt de omzetting van erfelijke informatie in eiwitten geregeld? Hoe kan informatie worden vastgelegd in netwerken van zenuwcellen? En hoe leidt inzicht in de biologische functie van een eiwit tot opheldering van de driedimensionale structuur? Drie vragen die dit jaar leidden tot respectievelijk de nobelprijs van …

1
#139 Pracht spreeuwen 19:07

8M ago19:07

19:07

Pracht spreeuwen De voorliefde voor een bepaalde diersoort heeft op zich natuurlijk niets met wetenschap te maken. Toch heeft het in onderzoek veelvuldig werken met en kijken naar spreeuwen zo’n voorkeur veroorzaakt. Het zijn prachtige vogels, vaak met een paarsgroene glans over hun verendek, en in de winter wit gespikkeld. Behalve hun karakteristi…

1
#138 Het is maar goed dat we zoveel vergeten 22:06

8M ago22:06

22:06

Tranen met tuitenZo’n zestig tot tachtig liter tranen vergiet de gemiddelde mens in zijn leven. Voor een deel is dat “basaal” traanvocht dat de ogen door regelmatige wimperslag mooi vochtig moet houden. Voor een deel zijn dat tranen die door een gure wind, door rook, door de lucht van vers gesneden uien of door een zanddeeltje opgewekt worden, de z…

1
#137 De zoute en zoete stekelbaars 19:23

9M ago19:23

19:23

De zoute en zoete stekelbaars Stekeltjes, oftewel de driedoornige stekelbaars kennen veel mensen uit hun jeugd, in de sloot, het schoolaquarium of de vijver. Om meerdere redenen zijn stekelbaarzen, familie van zeepaardjes en zeenaalden, spannende vissen. Ze hebben heel speciale voortplantingsrituelen, waarbij de mannetjes de regie voeren, daarover …

1
#136 Tranen met tuiten 13:52

9M ago13:52

13:52

Tranen met tuitenZo’n zestig tot tachtig liter tranen vergiet de gemiddelde mens in zijn leven. Voor een deel is dat “basaal” traanvocht dat de ogen door regelmatige wimperslag mooi vochtig moet houden. Voor een deel zijn dat tranen die door een gure wind, door rook, door de lucht van vers gesneden uien of door een zanddeeltje opgewekt worden, de z…

1
#135 Wie een egel in zijn tuin heeft mag van geluk spreken 16:55

9M ago16:55

16:55

Wie een egel in zijn tuin heeft mag van geluk spreken Want niet alleen heb je dan blijkbaar een tuin, maar ook nog eens één van de allerleukste dieren te gast. Egels weten er weg mee, ze eten insecten, tot wel veertig slakken per nacht, regenwormen, kleine muizen, hagedissen en zelfs slangen (het Griekse woord voor egel is slangeneter!). Ze schuife…

1
#134 O2 Het is een bijzondere stof, zowel in de biologie als in de chemie 15:40

9M ago15:40

15:40

O2 - Zuurstof Het is een bijzondere stof, zowel in de biologie als in de chemie. Neem alleen die naam al, zuurstof, sauerstoff, oxy-gen. Allemaal identieke maar foutieve aanduidingen voor een stof waarvan ze ooit dacht dat het de vorming van zuren veroorzaakte. De invloedrijke “verkeerde naam”-gever was in de achttiende eeuw de beroemde Franse wete…

1
#133 De Opkomst van de Spinnen - Ze Veroveren de Wereld 18:45

10M ago18:45

18:45

Wij kunnen ons gelukkig prijzen met deze achtpotige vrienden. Als we getallen van Engeland mogen omrekenen naar Nederland komen we uit op naar schatting 600 miljard spinnen in ons land die jaarlijks 60.000 miljard insecten opeten.We zouden niet zonder spinnen kunnen. Op de hele aarde komen er zo’n 50000 spinnen soorten voor, allen vleeseters. Ooit …

1
#132 An American scientist in Groningen: about the biological clock. The final part of a summer series of three podcast with Bill Schwartz. 24:01

10M ago24:01

24:01

In this podcast we talk about the career of Bill Schwartz, an American neurologist and visiting professor at the University of Groningen. How he became the famous researcher of biological clocks he is? Bill explains that in the US the university education system is differently organised compared with Europe. You can receive four years basic academi…

1
#131 An American scientist in Groningen: about sleep. Part two of a summer series of three podcast. 23:31

10M ago23:31

23:31

An American scientist in Groningen: about sleep. Part two of a summer series of three podcast with Bill Schwartz. In this podcast we talk about sleep with Bill Schwartz, an American scientist and regular visiting professor at the University of Groningen. Sleep is the heart of his interest, being not only a neurologist with a large clinical experien…

1
#130 An American scientist in Groningen. Part one of a summer series of three podcast with Bill Schwartz. 19:01

10M ago19:01

19:01

In this podcast we talk with Bill Schwartz, an American scientist who obviously has a bond with Groningen. Already in 2008 he stayed as a Baerends guest professor for some months in Groningen. And now he stays several years in Groningen, each year for some months at the Faculty of Science and Engineering, teaching and working on a new textbook. For…

1
#129 Invasieve versus wilde planten 17:31

11M ago17:31

17:31

Al heel lang proberen mensen de plantenwereld naar hun hand te zetten. We selecteren en we kweken soorten waar we profijt van denken te hebben, vooral qua voeding maar ook wel omdat ze er mooi uitzien of beschutting bieden. Andere, niet meteen nuttig gevonden planten worden dan vaak ‘wilde planten’ genoemd. Daarvan hebben we er zo’n 2300 soorten in…

1
#128 De loep van Antoni Van Leeuwenhoek: de ontdekking van nieuwe werelden 17:32

11M ago17:32

17:32

De loep van Antoni Van Leeuwenhoek: de ontdekking van nieuwe werelden Onvoorstelbare dingen zag de lakenhandelaar uit Delft door zijn loep: heel kleine dieren die door in het slootwater bewogen (we noemen die nu afgietseldiertjes, eencelligen zoals pantoffeldiertjes, algen en amoeben). Kleine dierkens”, nog veel kleinere wezentjes, vond hij na een …

1
#127 Een sympathieke slang in opmars? 15:39

11M ago15:39

15:39

Heel langzaam nemen ringslangen in Nederland toe, over de laatste 30 jaar zo’n 20 %. En dan is er zo maar de melding van een ringslang in de Groningse stadswijk Lewenborg. Of dat wat te beteken heeft? Natuurbeheerders melden wel successen met het aanleggen van broeihopen (bladeren, stro, takken en wat paardenmest) in natuurgebieden als het Naarderm…

1
#126 Leven in een ijstijd, de geboorte van ons landschap 15:34

11M ago15:34

15:34

Leven in een ijstijd, de geboorte van ons landschap Misschien hebben we ooit wel meegekregen dat ijstijden onze omgeving gevormd hebben. Maar dat we nog steeds leven in een ijstijdvak is minder bekend. Die aanduiding geldt namelijk zolang er ijskappen op de polen zijn. Sinds ruim 2.5 miljoen jaar is dat het geval. In het kwartair, zoals we deze per…

1
#125 Een Nobelprijs voor doorzicht: Frits Zernike 10:43

12M ago10:43

10:43

Biologen die het inwendige van vaak doorzichtige cellen onder de microscoop wilden bekijken zaten altijd met een dilemma. De lichtgolven die door de cel heen gaan vertraagden wat en dat leverde daarmee geen duidelijk beeld van het binnenste van de cel op. Om wel iets te kunnen zien moesten ze die cellen kleuren. Maar daarmee doodden ze die zelfde c…

Podcasts die het beluisteren waard zijn

Erwin Balkema Podcasts

Podcasts die het beluisteren waard zijn

Korte handleiding