Rusland heeft altijd een haat-liefdesverhouding met het Westen gehad; het debat tussen de “westerlingen” en de “slavofielen” in de negentiende eeuw is daar misschien wel het beste voorbeeld van. In deze eerste aflevering leren we Pjotr Tsjaadaev (1794-1856) kennen, een denker die in dat debat een bepalende rol heeft gespeeld en voor zijn “onpatriot…

Schrijven kon hij niet, maar dat wist hij zelf ook wel; belangrijker dan “mooi schrijven” was immers je in dienst te stellen van de Waarheid en het socialisme. Ondanks zijn gebrek aan literair talent was Nikolaj Tsjernysjevski (1828-1889) een van Ruslands productiefste en meest invloedrijke auteurs die met de utopische ideeënroman Wat te doen? (186…

De novelle De Kreutzersonate is een van de verwarrendste en omstreden teksten uit de Russische literatuur. Tolstoj lijkt hierin te betogen dat het moderne huwelijk een vorm van prostitutie is en dat we eigenlijk elke vorm van seks zouden moeten opgeven. Verontruste lezers klommen massaal in de pen en vroegen hun leermeester om opheldering, en ook b…

In 1907 werd Rusland overspoeld door een golf van morele paniek: onder invloed van de roman Sanin zou de Russische jeugd zich in geheime clubs hebben verenigd en zich naar het voorbeeld van de held gretig aan ‘bandeloosheid’ overgeven. Waar kwamen deze verhalen vandaan? En was er ook maar iets van waar? Deze aflevering neemt de luisteraar mee naar …

Boris Savinkov was een bekende terrorist in het late Russische keizerrijk. Hij was het meesterbrein achter de dodelijke bomaanslagen op de minister van binnenlandse zaken, Vjatsjeslav von Plehve, in 1904 en op grootvorst Sergej Alexandrovitsj in het jaar daarop. Maar Savinkov had ook literaire ambities én connecties onder de meest vooraanstaande sc…

Hoewel de cultuurbonzen het bestaan ervan ontkenden, ontstond er eind jaren ’50 ook in de Sovjetunie een onofficiële jongerencultuur met een eigen dresscode, slang en een voorkeur voor westerse muziek. Een kaartje naar de sterren, de roman die deze ontwikkeling leek te boekstaven, kreeg al snel de status van een cultboek, zeker nadat de autoriteite…

Had de toegenomen vrijheid onder Michail Gorbatsjov (1985-1991) ook een schaduwzijde? Nou en of! In hun gretigheid de sociale problemen van de late Sovjetunie te benoemen, stelden sommige schrijvers wel een heel onbarmhartige diagnose. Wat anders viel er over de Sovjetsamenleving te melden dan dat ze werd geteisterd door alcoholisme, huiselijk gewe…

In deze laatste aflevering staat een historische sleutelroman centraal. Een Russische geschiedenis van Ljoedmila Oelitskaja gaat over de na-stalinistisch Sovjetunie, in het bijzonder over de opkomst van de dissidentenbeweging in de jaren ’60 en ’70. Werden dissidenten als Andrej Sacharov en Andrej Sinjavski nog als martelaren en morele winnaars bes…