Hoe verandert AI ons werk? Met arbeidseconoom dr. Emilie Rademakers en arbeidssocioloog prof. Marleen Huysman.Door Studium Generale UU

Hoeveel controle hebben we over onszelf en ons denken? Filosoof dr. Annemarie Kalis over Tolles 'De kracht van het nu'.Door Studium Generale UU

Onderwijswetenschapper dr. Casper Hulshof prikt de onderwijsmythes door.Door Studium Generale UU

Waarom komen sommige mensen wel in verzet en andere niet? Met historicus prof. Ismee Tames.Door Studium Generale UU

Wetenschapsfilosoof Stefan Gaillard over het verschil tussen wetenschap en kwakzalverij.Door Studium Generale UU

De afgelopen tijd is duidelijk geworden dat de zorg de patiëntenstroom bijna niet meer aankan. De oplossing ligt voor de hand: we moeten allemaal gezonder worden! Maar hoe doe je dat, als onze gezondheid voor een groot deel beïnvloed wordt door factoren waar we geen of weinig invloed op hebben, zoals luchtkwaliteit of sociaaleconomische achtergrond…

Mensenrechten raken ons allemaal. Of het nu gaat om de vrijheid om verliefd te worden op wie je wilt, of om je mening te uiten. Mensenrechtenverdragen garanderen deze wezenlijke rechten. Maar hoe actueel zijn ze nog in onze snel veranderende wereld? Waarom gaat het toch vaak mis? En wat kun jij er als individu mee? Rechtswetenschapper prof. Antoine…

De Barbie-film was dé bioscoophit van 2023. Opiniemakers en recensenten buitelden over elkaar heen. Is het een progressief feministisch relaas? Een roze man-hatende koortsdroom? Of een twee uur durende reclame voor Barbie-producent Mattel? Mediawetenschapper dr. Dan Hassler-Forest (UU) duidt de Barbie-hype.…

Oorlogen worden steeds meer met digitale wapens gevoerd. Naast DDoS-aanvallen en hacks, draait de online strijd vooral om het beïnvloeden van de publieke opinie. Echte informatie en nepnieuws zijn vaak moeilijk te onderscheiden. Hoe beïnvloedt desinformatie het verloop van conflicten? Rusland-expert dr. Mariëlle Wijermars (UM) vertelt over de onlin…

Jongeren lezen steeds minder en slechter. Een kwart van hen haalt zelfs het basisniveau niet. Ook in de rest van de maatschappij neemt de geletterdheid af. De potentiële gevolgen zijn groot. Om mee te komen in de samenleving moet je goed kunnen lezen en schrijven. Wie bijsluiters van medicijnen niet begrijpt, of geen klacht kan indienen bij een ont…

A few years ago, philosopher Hanno Sauer (Utrecht University) shocked many of his colleagues by stating that ‘old’ philosophy is overrated. He wrote in a much-read article: “We can learn surprisingly little about philosophical problems by studying the works of the ‘great’ historical philosophers such as Aristotle, Hegel or Wittgenstein’. When a sma…

Ons leven barst van de keuzes. Maar hoe vrij zijn we in de beslissingen die we maken? Volgens sommige wetenschappers is de vrije wil een illusie: je omgeving, je opvoeding en je brein sturen je acties, nog voor je je daar zelf van bewust bent. Filosoof Lieke Asma (Munich School of Philosophy) ziet het anders. Dat je onbewuste voorkeuren hebt, betek…

Volgens het existentialisme is wat je doet bepalend voor wie je bent. Door het idee dat je je eigen leven kunt beïnvloeden ontstaat vrijheid, stelt Sartre. De ideeën van Sarte en de Beauvoir wonnen in de jaren 40 en 50 aan populariteit maar werden daarna ook bekritiseerd. Want hoeveel keuze heb je daadwerkelijk in je leven? In ons digitale tijdperk…

Rede en geloof worden vaak tegenover elkaar gezet: aan de ene kant de atheïstische wetenschapper die de oerknal probeert te bewijzen, aan de andere kant de gelovige die ‘voelt’ dat er een goddelijke kracht bestaat. Religie wordt gezien als antwoord op vragen waar de wetenschap niks mee kan, zoals wat de zin van het leven is. Geloof is een kwestie v…

Er is doorgaans geen gebrek aan aandacht voor geweld tégen vrouwen. Maar over geweld dóór vrouwen is veel minder bekend. Toch maken ook zij zich schuldig aan moord en doodslag – 7% van de TBS-patiënten is vrouw. Forensisch psycholoog prof. Vivienne de Vogel (Hogeschool Utrecht) onderzoekt deze groep al meer dan tien jaar. Wat weten we over de motie…

Zorgeloos op vliegvakantie gaan, een hamburger bestellen of een nieuwe telefoon kopen: voor veel mensen kan dat eigenlijk niet meer. We zijn ons steeds meer bewust geworden van de negatieve impact die ons gedrag heeft op het klimaat en het milieu, en dat creëert veel ethisch ongemak. Filosoof Naomi van Steenbergen (Universiteit Utrecht) worstelt ze…

We denken dat wetenschappers zich met harde feiten bezighouden. Maar de in 2022 overleden filosoof Bruno Latour liet zien dat daar weinig van klopt. Hij observeerde onderzoekers in het laboratorium en concludeerde dat ze geen ontdekkingen doen, maar zelf kennis produceren. Niet alle wetenschappers waren daar blij mee. Zo leek het alsof ze de feiten…

We innoveren erop los om efficiënter voedsel te produceren. Door genetische modificatie van landbouwgewassen brengen rijst, mais en tarwe bijvoorbeeld dubbel zoveel op dan vijftig jaar geleden. Volgens innovatiewetenschapper dr. Koen Beumer (UU) is er een keerzijde. Dit soort vernieuwende technologieën worden vrijwel altijd ontwikkeld met een verdi…

Er valt veel aan te merken op onze democratie. Maar in Nederland krijg je in principe wél de vrijheid om uit te vogelen wat voor jou van waarde is. Denker des Vaderlands Marjan Slob vertelt waarom dit volgens haar cruciaal is. Mag je verwachten dat anderen jouw waarden belangrijk vinden, alleen maar omdat zij voor jou belangrijk zijn? Of is er meer…

De Nederlandse jeugdzorg staat onder grote druk. Te weinig personeel, te veel bureaucratie, en eindeloze wachtlijsten maken dat kinderen en jongeren in psychische nood of onveilige thuissituaties niet altijd de zorg krijgen die ze nodig hebben. Het ene na het andere rapport toont aan dat de kwaliteit achteruit holt. Van overhaaste uithuisplaatsinge…

Chiara Robbiano (UU) talks about Japanese medieval philosopher Dōgen and his work Mountains and Waters Sutra. How can we value and practice diversity? And why do we need to understand the Self better, in order to do so? Recorded live from the Utrechtse Dag van de Filosofie (Utrecht Day of Philosophy) 2023.…

Luister naar Roos Slegers (Tilburg University) over horror en complottheorieën aan de hand van het werk van fantasyauteur H.P. Lovecraft. Live opgenomen op de Utrechtse Dag van de Filosofie 2023.Door Studium Generale UU

Luister naar Simon Gusman (UU) over avonturenverhalen, en wat Sartre ons daarover leert. Live opgenomen op de Utrechtse Dag van de Filosofie 2023.Door Studium Generale UU

Luister naar Willem van der Deijl-Kloeg (Tilburg University) over moraalfilosoof Derek Parfit en zijn werk On What Matters. Zijn er objectieve morele waarheden? Live opgenomen op de Utrechtse Dag van de Filosofie 2023.Door Studium Generale UU

Luister naar Merel Talbi (VU & UvA) over het werk Pedagogiek van de Onderdrukten, van de Braziliaanse onderwijshervormer Paulo Freire. Live opgenomen op de Utrechtse Dag van de Filosofie 2023.Door Studium Generale UU

Het is een ongemakkelijke waarheid voor Europa: de vluchtelingen die in de Middellandse Zee verdrinken. Politiek en media spreken van een ‘migratiecrisis’, maar de diepere oorzaken ervan worden zelden benoemd. Welk aandeel hebben Europa en westerse multinationals er zelf in? Wetenschapsantropoloog Amade M’Charek van de Universiteit van Amsterdam ve…

We don’t just receive stimuli from the outside. Signals like hunger, thirst, arousal, or the need to pee come from within. Not everyone is aware of this mind-body connection or well-attuned to it. There are, for example, people who mix up hunger and thirst. Is there a way to increase our awareness of our body’s signals? Can you learn to better inte…

Gigantische wachtlijsten, nijpende personeelstekorten en een enorme werkdruk. Het piept en kraakt al jaren in de GGZ. Het probleem: overbehandeling van lichte klachten en onderbehandeling van zware gevallen. Hoe kunnen we zorgen dat de GGZ veerkrachtiger wordt? Luister naar een gesprek met jeugdpsychiater Floortje Scheepers, psychiater Jim van Os e…

Hannah Arendt's book 'the Origins of Totalitarianism' is one of the most influential books in political philosophy. It’s a study of how Nazism and Stalinism could result in the atrocities that marked the 20th century. Philosopher Dorothea Gädeke from Utrecht University was so deeply fascinated by Arendt's thinking that she decided to become a polit…

Nederlanders geven hun relatie gemiddeld een 8,1. Dat betekent natuurlijk niet dat het vanzelf gaat in de liefde. Waar draait het om in een langdurige liefdesrelatie? Wat kun je doen om je relatie goed te houden? Esther Kluwer, sociaal psycholoog aan de Universiteit Utrecht, geeft een kijkje in de keuken van Nederlandse stellen. Luister naar haar v…

Met Sapiens zette de Israëlische schrijver en historicus Yuval Harari zichzelf in no time op de kaart. Zijn boek over de geschiedenis van de mens wordt wereldwijd geprezen. De kern: het succes van de menselijke soort is te danken aan ons vermogen om collectieve verhalen te vertellen en geloven. Hierdoor kunnen we op grote schaal samenwerken in bijv…

Door de inflatie en stijgende gasprijzen raken steeds meer Nederlanders in financiële nood. Naar schatting zijn er in Nederland 1,4 miljoen mensen die hun huur, hypotheek of energierekening niet kunnen betalen. Wat doet dit met mensen? Waarom is het zo lastig om uit de schulden te komen?   Luister naar een gesprek met prof. Nadja Jungmann, lector S…

Gewapend met tomatensoep en secondelijm laat een nieuwe generatie activisten van zich horen. Om aandacht te vragen voor de klimaatcrisis bezetten ze snelwegen en besmeuren ze beroemde schilderijen. Volgens voorstanders is dit slechts het begin. Maar tegenstanders spreken van klimaathooligans. Hoever mag je als activist gaan als politieke actie uitb…

De grondstoffen die we nodig hebben voor onze mobiele telefoons en computer worden vaak illegaal, onder barre omstandigheden in natuurgebieden gewonnen. Is er een manier om onze grondstofhonger op duurzame wijze te stillen? Zodat niet alleen wij, maar ook de mensen die leven van de mijnbouw, ervan profiteren? Luister naar prof. Marjo de Theije, cul…

Zonnepanelen, windmolens en elektrische auto’s: als we de transitie naar hernieuwbare energie willen maken, dan zijn deze producten hard nodig. Maar zijn er wereldwijd wel genoeg materialen beschikbaar voor de massaproductie ervan? En hoe duurzaam is onze grondstofhonger? Luister naar dr. Benjamin Sprecher, industrieel ecoloog aan de Technische Uni…

Atomen zijn de kleinste deeltjes in je lichaam. Lang voordat ze jou vormden, waren ze sterrenstof. Wat weten we over het ontstaan van deze deeltjes? En wat maakt de verzameling atomen in een menselijk lichaam anders dan die in een stoel? Fysicus prof. Stefan Vandoren van de Universiteit Utrecht vertelt over de unieke reis van sterrenstof naar leven…

De cijfers liegen er niet om. Bij een heteroseksuele vrijpartij krijgt zo’n 30 procent van de vrouwen een orgasme door penetratie. Van de mannen komt 90 procent klaar. Deze orgasmekloof is volgens psycholoog en seksuoloog prof. Ellen Laan (1962-2022) te wijten aan een algemeen gebrek aan kennis en begrip van vrouwelijke seksualiteit. Laan zette zic…

From Snapchat to Instagram stories: videos we post online tell a story about who we are. How do these new forms of self-expression relate to older ones, such as diaries or memoires? Have social media changed the way we see ourselves? Listen to Dr Anna Poletti, literary scholar at Utrecht University.Door Studium Generale UU

De politie, de Belastingdienst en het onderwijs liggen sinds de recente antiracistische protesten onder een vergrootglas. Maar hoe zit het met discriminatie in de medische wereld? Een gesprek over de (ir)relevantie van etniciteit en afkomst in de spreekkamer en het lab. Met o.a. kinderarts dr. Jamiu Busari (Maastricht University) en huisarts prof. …

To be on or off a list can make a world of difference. Since the 9/11 attacks, blacklists have become an important device in the world’s security landscape. From No-Fly lists to ‘kill lists’ for drone warfare. Who decides who gets to be listed as a threat? What are the consequences for individuals and organizations? And do these kinds of lists real…

If you’ve ever put off an important task, like doing your taxes, by cleaning your kitchen - that’s procrastination. You know it’s a bad idea to delay, yet you do it anyway. Why do we engage in behavior that has such obvious negative consequences? And what can we do about it? Listen to a conversation between interviewer Yanti Danoekoesoemo and Profe…

Van ‘parttime prinsesjes’ tot ‘deeltijd-diva’s’. Er zijn talloze termen voor de parttime werkende vrouw. Een oer-Hollands fenomeen dat je in onze buurlanden veel minder ziet. Waarom loopt de arbeidsparticipatie van Nederlandse vrouwen achter? Hoe komt het dat vrouwen die best fulltime willen werken, toch deeltijd aan de slag gaan?   Luister naar ee…

Een jongen die geslaagd is voor de havo ontvangt 120 euro via de post. Die stort hij op z’n rekening. Maar dat had hij beter niet kunnen doen. Het bedrag wordt teruggevorderd op de bijstand van z’n ouders. Met een boete erbovenop. Het is een van de vele schrijnende voorbeelden die dr. Thomas Kampen, socioloog aan de Universiteit voor Humanistiek, t…

In a highly controversial ruling earlier this year, the U.S. Supreme Court ended the constitutional right to abortion. It shows that we shouldn’t take reproductive rights – fought for by generations of women activists – for granted. Why do women’s bodies continue to be a political battleground?   Listen to a conversation with Dr Lily Frank, philoso…

De sporen van het Nederlandse slavernijverleden zijn nog steeds aanwezig. Het zit in familieverhalen, er zijn herkdenkingen, beelden en monumenten. Hoe erken, verwerk en herstel je historisch onrecht en trauma? Van excuses tot herstelbetalingen, en van kennisverspreiding tot échte sociale gelijkwaardigheid: hoe maken we van het slavernijverleden ee…

Vrijwel alle klimaatwetenschappers zijn het erover eens dat klimaatverandering door de mens wordt veroorzaakt. Toch wordt die kennis nog steeds in twijfel getrokken. Waar komt deze tegenstand vandaan? Wie zijn deze mensen en wat voedt hun wantrouwen? En hoeveel invloed hebben zij daadwerkelijk op het klimaatdebat? Interdisciplinair socioloog dr. Ja…

We zitten vast. De temperatuur op aarde stijgt, de grond raakt uitgeput en we blijven op volle kracht fossiele brandstoffen gebruiken. Als we in dezelfde patronen blijven denken die ons tot nu toe weinig hebben geholpen, dan komen we er niet, betoogt planoloog en politicoloog prof. dr. Maarten Hajer (UU). Wat is nodig voor een écht groene toekomst?…

In societies gripped by fear, people look for security. After the 9/11 attacks, national intelligence and security services received extended powers to fight terrorism. At the same time, the private security industry grew exponentially. How did 9/11 change the way societies deal with the threat of violence? Did the world become a safer place? With …

Volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid dragen de coronamaatregelen bij aan de ontwikkeling van radicaal gedachtegoed. Een aanzienlijke groep mensen wantrouwt de overheid en trekt wetenschappelijke kennis in twijfel. Wie zijn ze? En vormen ze inderdaad een gevaar voor de nationale veiligheid? Luister naar het verhaal va…

The several hundred thousand years that humans have walked this planet, are nothing compared to Mother Earth’s billions of birthdays. Keeping this in mind, geologist Dr João Trabucho Alexandre (UU) dares us to take on a humble view. How has non-human history shaped the world as we know it today? Can thinking about ‘deep time’ help us envision a far…