Ze werd Mevrouw Buskruit of de Beemster Bemoeial genoemd, en was misschien wel de meest eigenzinnige vrouw van het patriarchale achttiende-eeuwse Nederland. Betje Wolff werd beroemd dankzij de moraliserende briefroman Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart, maar begon haar schrijversloopbaan met pittige pamfletten. Wolffs biograaf Marita Mathijsen…

Door ons overmatige schuldbewustzijn over het koloniale verleden dreigt onze democratie te verzwakken en spelen we Poetin in de kaart, waarschuwt Martin Bossenbroek, auteur van het boek Kolonialisme, de vloek van de geschiedenis. In deze aflevering van de Historische Boekencast, live opgenomen op het Geschiedenis Festival in Haarlem, gaan Jos Palm,…

• Het credo ‘rust, reinheid en regelmaat’ werd in 1905 gelanceerd door een wijkverpleegkundige en groeide tot de mantra van een natie. Toch hebben ‘de drie R’en’ niet alleen een goede naam: ze staan ook symbool voor de betutteling van de jaren vijftig. Ten onrechte, vindt schrijver en journalist Wilma de Rek, die de geschiedenis achter de oude wijs…

Het Duitse concentratiekamp Konzentrationslager Herzogenbusch werd tijdens de oorlog ‘De hel van Vught’ genoemd. Dat is niets te veel gezegd, zo blijkt uit De wraak op het verzet, het nieuwe boek van Ad van Liempt over het laatste oorlogsjaar in Kamp Vught. ‘De SS’ers renden naar de executieplaats als het weer zover was, want wie schoot kreeg extra…

Joris van Casteren schreef een boek vol zeer ongewone verhalen van ogenschijnlijk zeer gewone mensen. Allemaal maken ze de geschiedenis mee, van Vietnamoorlog tot de val van de Muur. Maar eigenlijk gaat dat allemaal langs ze heen. Hun bestaan draait om hun eigen sores en gedachtenspinsels. Van Casteren stuitte in een dagboekarchief op persoonlijke …

Nederland kent de zusjes Brilleslijper van het boek Het Hooge Nest. Maar al in 1986 schreven Rebekka Brilleslijper -- onder het pseudoniem Lin Jaldati -- en haar man Eberhard Rebling hun levensverhaal op. Alles komt daarin voorbij: het vooroorlogse Joodse Amsterdam, de onderduik en het verblijf in de kampen, waar Rebekka de laatste was die de zusje…

Springende Masai-krijgers die happen naar ontbijtkoek, de jonge Evert van Benthem die op het ijs een boterham met pindakaas eet, en wasmiddel dat witter dan wit wast. ‘Reclame kan ons ontroeren of ergeren, maar houdt ons altijd een spiegel voor,’ aldus Wilbert Schreurs. De historicus vertelt wat ‘de commerciële boodschappen’ doen en deden met ons g…

De Joodse Raad moest het Duitse vervolgingsbeleid vertalen naar de Joodse gemeenschap en probeerde ondertussen erger te voorkomen. Dat streven was gedoemd te mislukken, weten we nu. Joodse raden in Frankrijk en België brachten het er beter vanaf. Maar lag dat aan hun keuzes of aan de omstandigheden? Historica Laurien Vastenhout schreef er een belan…

Hij was de nummer twee van de Boerenpartij achter boer Koekoek, pleegde majesteitschennis en reisde naar alle denkbare oorlogsgebieden om de strijd van dichtbij mee te maken. Journalist en militair Jan Fabius leefde van 1888 tot 1964 en was in zijn tijd een beroemdheid. Koen Vossen schreef een biografie over de onverbeterlijke ijzervreter. We weten…

Het zeventiende-eeuwse calvinistische dorpje Herwijnen was wel wat gewend: goedgebekte zelfstandige vrouwen die samen een herberg bestierden, roddel en achterklap, en vechtpartijen waar messen werden getrokken. Maar een moordaanslag op klaarlichte dag – en ook nog eens op de machtigste man van het dorp – was ongehoord. Historica Enny de Bruijn dook…

Wat hebben de paling en de ijsbeer gemeen? Dat ze eeuwenlang hebben geleden onder de mens, maar nu leidend zijn in ons denken over natuur en cultuur. Frank Westerman vertelt over zijn nieuwe boek Zeven dieren bijten terug. ‘De ijsbeer is van onze vijand een knuffeldier geworden en staat nu symbool voor de klimaatcrisis.’ Gustav Siegfried Eins. Zo h…

Robin te Slaa schuift aan om te vertellen over zijn nieuwe boek De Rapaille Partijen. De historicus schrijft daarin over de Rapaille Partij die in 1921 in de Amsterdamse gemeenteraad kwam, en laat zien dat het antipolitieke sentiment onze democratie al vanaf het begin kenmerkt. De onvrede achter de succesvolle campagne van straatschuimer Had-je-me-…

Zowel Louise de Coligny als Amalia van Solms waren krachtdadige Oranjevrouwen. De een bewerkstelligde Het Twaalfjarige Bestand tegen de wil van haar oorlogszuchtige stiefzoon Maurits, de ander ging in 1648 tegen de wens van haar zoon Willem II in door bij te dragen aan de Vrede van Münster. Femke Deen en Ineke Huysman vertellen over hun boek Moeder…

Tijdens de Tweede Wereldoorlog knalden de criminaliteitscijfers omhoog. Nu kun je je voorstellen dat mensen in oorlogstijd van alles doen om te overleven. Maar verdien je dan ook een lagere straf? Hoe dachten rechters hierover?En wat als je juist Joodse onderduikers oplichtte, zoals een echtpaar in Haarlem deed? Is dat extra gemeen en verdien je da…

‘Dat onderduiken de enige kans was om te overleven, was de eerste horde die genomen moest worden. De eigen wil loslaten was de volgende.’ Michal Citroen vertelt over haar nieuwe boek Een adres. De geschiedenis van de joodse onderduik. Het boek laat maar één conclusie: tegen de polderstroom van dociliteit in kwamen de Joden in verzet door onder te d…

‘Als Trump het wordt, kan de Amerikaanse democratie worden begraven. Maar hij wordt het niet.’ Dat voorspelt historicus en Amerikakenner Frans Verhagen. Hij schreef De Amerikaanse president. De geschiedenis van het machtigste ambt ter wereld en vertelt troostrijk en bezorgd over zijn Amerika. Toen dwangarbeiders na de Tweede Wereldoorlog terugkeerd…

Schokland moest in 1859 ontruimd worden omdat het behoud ervan te duur was. De vissersbevolking ´met hunne kwalijke hebbelijkheden´ werd herplaatst. Eva Vriend schreef hun verhaal op invoelende wijze op. ´De geschiedenis van de Schokkers leert dat heimwee naar je verloren cultuur en integratie heel goed samen kunnen gaan.´ Waarom romantiseren wij h…

Captain of industry Karel van der Mandele was een economisch collaborateur. Toch zat hij na de oorlog in de zuiveringscommissie en had hij veel aanzien. Historica Merel Leeman ontdekte deze foute Rotterdammer als ‘bijvangst’ tijdens haar onderzoek naar het Rotterdams studentenverzet. Ze schreef er het boek De Keien over: ‘De oorlog was voor die jon…

Ze zochten het land van Rembrandt, Vermeer en Frans Hals en vonden dat in Volendam. Het vissersdorp was eind negentiende eeuw een exotisch wonder voor buitenlandse schilders die het even verstilde als roerige Zuiderzeeleven wilden vastleggen −van kermis tot gebed. Jan Brokken schreef over het dorp dat hem tot eigen verbazing ontroerde in De ontdekk…

De Europese vakantie van de wereldgeschiedenis was voorbij, klonk het nadat Rusland Oekraïne binnenviel. Bij de oorlog in Gaza is eenzelfde commentaar te horen. Europa staat niet buiten de geschiedenis, vertelt Ivo van de Wijdeven. We zitten er tot over onze oren in. De auteur van Alle rafelranden van Europa vertelt over de geschiedenis die het Wes…

´Ik werd meer dan wakker, zeg maar woke´, aldus Adriaan van Dis in zijn essay De kolonie mept terug. De schrijver vertelt over ´de aanpassing aan de lompe Hollanders´ uit zijn jeugd, over zijn ooit witte kijk op de geschiedenis en zijn persoonlijke dekolonisatie. ‘Extremisme was er wel in ons land, maar het kon nooit werkelijk de democratie ondermi…

Dat Wilders 'Nederland terug wil geven aan de Nederlanders' en Baudet een 'Forumland' voor ogen heeft, zijn geen toevallige bedenksels, maar komen voort uit het ideologische fundament van het populisme. Al in 2000 beschreef politicoloog Paul Taggart de sleutel tot de populistische strategie en het populistische geloof in zijn klassieker Populisme. …

De hooggeplaatste nazi Willi Lages telde de kogels bij de executies, zodat het Derde Rijk niets zou verspillen bij de eliminatie van de vijand. Dat schrijft Sytse van der Zee in de biografie Willi Lages. Ceremoniemeester van de dood. In deze aflevering vertelt Van der Zee over het amorele leven ‘het reptiel van de nazi’s'. Het standbeeld van Tula, …

Napoleon maakte goede sier met zijn exotische lijfwacht Roestam de Mammeluk. Maar wie was deze schildwacht die 's nachts op een kleedje voor het bed van de keizer lag? Zijn biograaf Jos Gabriëls schuift aan om verhaal te vertellen van Napoleon en zijn favoriete lijfknecht. Het Tokio Tribunaal was een rechtspraak van de overwinnaars en vanaf het beg…

Annet Mooij schuift aan om te vertellen over haar biografie Alles gaat op vroeger terug. Ischa Meijer 1943-1995. Hij was een even hoekige als onmogelijke bevrijder van de 'tweede generatie oorlogsslachtoffers' en leed aan wat we nu extreem grensoverschrijdend gedrag zouden noemen. 'Hij noemde zichzelf slachtoffer van de slachtoffers en schreeuwde d…

'Inclusieve politiek bestond al in de vroege negentiende eeuw, ver voordat wij het uitvonden', zegt Joris Oddens. 'Burgers dienden voor alles en nog wat verzoekschriften in bij een bepaald niet dove overheid.' Hij schreef Op veler verzoek, over de petitie-rage van vroeger. 'De roemruchte kloof zou ermee gedicht kunnen worden,’ meent de historicus. …

Een flesje balsemolie voor het lijk van Willem van Oranje en een potje poeder uit de pruikentijd. Gewapend met geur-attributen vertellen Inger Leemans en Caro Verbeek over hun boek Neuswijzer. Geuratlas van de Lage Landen. 'Het verleden moet je ruiken,' zeggen de geurhistorici. 'Bruno de Wever is een beetje de Loe de Jong van Vlaanderen,’ aldus Wim…

Voor deze extra aflevering van de Historische BoekenCast strijken Jos Palm, Wim Berkelaar en Manon van der Heijden neer op het Geschiedenis Festival in Haarlem. Tijdens een live-opname met publiek schuiven historici aan om te vertellen over hun boeken en leestips. Philip Dröge fietste door Amerika om de laatste resten van ‘de tawl’ te ontdekken: de…

In deze aflevering van de Historische BoekenCast schuift historicus Jeroen Koch aan om over zijn nieuwe boek De Kesslers te vertellen. Bas Kromhout bespreekt het boek Oorlogswinst van Gert Jan van Setten, die beschrijft hoe de Duitse bezetter aan de basis stond van onze verzorgingsstaat. Ten slotte tipt Luc Panhuysen het boek Mortal Secrets over We…

In de nieuwe aflevering van de Historische BoekenCast vertelt Frank Dragtenstein over zijn even indrukwekkende als ontluisterende boek Káasi, de rebellenleider. Het vroege verzet tegen de slavernij in Suriname. Anne-Lot Hoek bespreekt Een volksvreemd vermaak van Lizzy van Leeuwen: 'een verrassend boek over een ten onrechte verwaarloosde geschiedeni…

In deze aflevering van de Historische BoekenCast vertelt Tom Buijtendorp hoe Julius Caesar zich in de Lage Landen warmliep voor zijn dictatorschap in Rome. Manon van der Heijden las Zie de ander. Een open blik op migratie van Annemarie Cottaar, en Pieter van Os tipt een boek over Zog, de eerste en enige koning van Albanië.…

In deze aflevering van de Historische BoekenCast waarschuwt kunsthistoricus Thijs Weststeijn voor de gevolgen van de klimaatcrisis voor werelderfgoed. Hoofdredacteur Bas Kromhout vertelt over nieuwe artikelen uit Historisch Nieuwsblad, en het nieuwste boek van classicus Tom Holland, Pax, wordt besproken. Daaruit blijken het geweld, overspel en geko…

In deze aflevering van de Historische BoekenCast vertelt historicus Wim Willems over de stille emancipatie van zijn generatie. Recensent Manon van der Heijden bespreekt een boek over de geschiedenis van Zuid-Azië. Hans Goedkoop tipt een boek over de Shoah en Olaf van Nimwegen vertelt over Willem V, waarin hij pleit voor een eerlijker beeld van deze…

In deze aflevering van de Historische BoekenCast bespreekt Anne-Lot Hoek de dubbelbiografie van Nelson en Winnie Mandela. Monique Doppert wordt geïnterviewd over de roze geschiedenis van Amsterdam, en Wim Berkelaar bespreekt In de schaduw van het kwaad, waarin Ian Buruma een beroemd essay van Hannah Arendt toetst aan de huidige tijd.…

Hendrik de Jong uit het Noord-Hollandse Weesperkarspel werd er in 1893 van verdacht dat hij Jack the Ripper was, de mysterieuze moordenaar die in Londen vrouwen vermoordde en verminkte. Steffie van den Oord spitte in binnen- en buitenland archieven door en schreef een historische roman over Hendrik en de vrouwen op wie hij het gemunt had.https://de…

In deze aflevering van de Historische BoekenCast vertelt Frits van Oostrom over zijn boek De Reynaert. Trudy Dehue wordt geïnterviewd over haar boek Ei, foetus, baby: een nieuwe geschiedenis van de zwangerschap. Manon van der Heijden bespreekt een boek over middeleeuwse geuren in de kathedraal van Antwerpen, en Pieter van Os tipt het dagboek van ee…

In deze aflevering van de Historische BoekenCast schuift Rolf Falter aan om over zijn nieuwe boek over de Guldensporenslag te vertellen. Historicus Geertje Dekkers wordt geïnterviewd over Antoni van Leeuwenhoek en Anne-Lot Hoek bespreekt het boek De vloek van de nootmuskaat van de Indiase auteur Amitav Ghosh. Ook geeft schrijver Abdelkader Benali z…

In de eerste aflevering van de Historische BoekenCast schuift Martin Bossenbroek aan om over zijn boek De Zanzibardriehoek te vertellen. Neuroloog Pim van Gool wordt geïnterviewd over Denkdwang en hoogleraar Manon van der Heijden bespreekt het boek Brand in New York van de Amerikaanse historicus Jill Lepore.…

Luister naar de Historische BoekenCast met Jos Palm, een podcast over boeken die geschiedenis maken. Blijf op de hoogte van de belangrijkste nieuwe geschiedenisboeken en luister elke maand naar boekbesprekingen en interviews met schrijvers.Door Historisch Nieuwsblad

De legendarische Haarlemse Club Stalker organiseerde in 2019 haar laatste feest. Met een onvergetelijk avond kwam na 36 jaar een einde aan de bruisende nachtclub die bekend stond om haar vernieuwende muziek, originele feesten en gastvrijheid. In Club Stalker trad Tiësto op voor hij doorbrak, maar het was ook de plek waar drag queen Dolly Bellefleur…

Het wapen van Hannie Schaft is een van de meest bijzondere objecten die het Noord-Hollands Archief bewaart. Samen met de zussen Freddie en Truus Oversteegen pleegde Schaft aanslagen op Nederlandse collaborateurs en Duitse militairen. Amper drie weken voor het einde van de oorlog werd ze gefusilleerd.Sophie Poldermans raakte bevriend met de zussen O…

Eppo Doeve (1907-1981) was een van Nederlands bekendste tekenaars. Overal zag je zijn ontwerpen: bijvoorbeeld in reclames, spotprenten, boekomslagen, toneelvoorstellingen en postzegels. Doeves bekendste werk was de serie bankbiljetten die hij in de jaren ’50 maakte: de Erflaters I, met portretten van historische Nederlanders als Rembrandt, Erasmus …

Lieve luisteraars en true crime liefhebbers,het langverwachte vervolg en deel twee van 'The Amazon Killer' staat online! In het tweede deel komt het meest verknipte deel van Kohlhepp's leven aan bod, z'n honger naar moord!Geniet van de aflevering en tot een volgende MVR!Zoals altijd doen we ook graag een warme oproep om zoveel mogelijk te liken, de…

Lieve luisteraars en true crime liefhebbers,na een half jaar radiostilte zijn we terug van weg geweest.Met volle moed en enorm veel zin beginnen we aan een nieuw seizoen van Met Voorbedachte Rade.We vliegen er meteen in met het eerste deel in de bizarre case van "The Amazon Review Killer", een erg interessante zaak die menig wenkbrauwen zal doen fr…

"Gansch het raderwerk staat stil, als uw machtige arm het wil." Op de beroemde prent van Albert Hahn dwingt een reusachtige arbeider een stoomtrein tot stilstand. De poster viert het succes van spoorwegstaking van 1903, maar kort daarna werden wetten ingevoerd waarin staken zwaar bestraft werd. Hierna werd opnieuw gestaakt, ook in Haarlem. Hoe verl…

De Amsterdamse pornohandelaars André en Henri Taurel bezorgden de Amsterdamse zedenpolitie in de jaren ’30 handenvol werk. Wetenschapshistoricus en pornoverzamelaar Bert Sliggers deed in het Noord-Hollands Archief onderzoek naar de rechtszaken tegen de Taurels. De broers bleken een internationale handel te hebben opgebouwd en gingen na iedere arres…

Ieder mens produceert 35 á 45 kilo poep per jaar. Wat deed men met die uitwerpselen vóór de tijd van riolering? In Haarlem verdwenen uitwerpselen samen met ander afval vijf eeuwen lang in beerputten. Stadsarcheoloog Anja van Zalinge vertelt ons in deze aflevering over beerputten, secreetreinigers, groene politiek, koude kak en baardmannen.Kijk voor…

De eerste potjes voetbal in Nederland werden niet rond 1890 in Haarlem gespeeld, zoals lang werd gedacht. Het Nederlandse voetbal begon al decennia eerder én in een andere plaats. Dat ontdekte schrijver Jan Luitzen. In deze aflevering van Depotkast vertelt hij alles over de introductie van voetbal in NederlandKijk voor meer informatie op depotkast.…

Lieve luisteraars en true crime liefhebbers,met veel trots laten we onze nieuwe zaak op jullie los!Een volledig van het pad ontspoorde vierkoppige bende die voor onrust zorgde in Chicago in de jaren 80. We hebben het natuurlijk over de Chicago Ripper Crew.Weer een zeer zware zaak met gruwelijke feiten, maar eentje die jullie wel zullen kunnen "smak…

Stationschef Jacob de Jong werd in 1923 doodgeslagen bij zijn station in Giessen-Nieuwkerk. Bij het onderzoek dat volgde ging alles mis wat mis kon gaan. Twee onschuldige mannen werden veroordeeld tot vijftien jaar cel. Collega Annabella Meddens legt uit welke fouten gemaakt werden in deze zaak, die een zwarte bladzijde vormt in het Nederlandse str…