Poème openbaar
[search 0]
Meer
Download the App!
show episodes
 
Artwork

1
Het Spoor Terug

NPO Radio 1 / VPRO

icon
Unsubscribe
icon
Unsubscribe
Maandelijks+
 
Beluister hier de mooiste historische verhalen. Het Spoor Terug is de documentaire-rubriek van geschiedenisprogramma OVT. Elke week vind je hier een nieuw geschiedenisverhaal, verteld door verschillende makers, in 1 of meer delen. Meer geschiedenis? Ga naar de podcast van OVT.
  continue reading
 
Loading …
show series
 
Jacob Olie, pionier op het gebied van fotografie en timmerman, legde van 1860 tot 1905 het snelgroeiende Amsterdam vast. Zijn omvangrijke foto-archief is nog altijd van groot belang voor de kennis over de stad. Hoe ging hij te werk met zijn zelfgebouwde camera en wat kwam hij onderweg tegen? Programmamaker Joan Veldkamp maakte de documentaire ‘Amst…
  continue reading
 
Vanaf 12 februari gaat bij Het Nationale Ballet het programma ‘Jewels’ in premiere, met stukken van de Amerikaans-Russische choreograaf George Balanchine. Balanchine staat bekend als de choreograaf die de fysieke grenzen van de danseres tot in het extreme oprekte. Vooral door middel van de inzet van de spits: de balletschoen met harde neus die ball…
  continue reading
 
Op 1 februari is de nationale herdenking van de watersnoodramp van 1953. Maar dezer dagen wordt ook een andere, lang vergeten watersnoodramp herdacht: De watervloed van februari 1825 waarbij de -toen nog – Zuiderzee door de dijken brak. Nu zijn er wel meer watersnoodrampen geweest, de geschiedenis van Nederland is een opeenvolging van overstrominge…
  continue reading
 
In deel twee van de documentaire ‘De betere bajes’ over de Bijlmerbajes horen we mensen die er vast hebben gezeten. De bedoeling van de Bijlmerbajes was dat het menselijker en moderner zou worden dan de bestaande Huizen van Bewaring. Maar niet alle gedetineerden vonden het er prettig. Zelfs de ramen zonder tralies vonden sommige mensen ingewikkeld.…
  continue reading
 
Het was verrassend nieuws: onze gevangenissen zitten zo vol dat gedetineerden een paar dagen eerder naar huis mogen. Er is sprake van code zwart. Er staat geen cel meer leeg. Dat deed ons denken aan hoe er in de jaren zeventig werd gedacht over gevangenissen. Een tijd waarin er vragen werden gesteld bij het hele concept van gevangenissen en Huizen …
  continue reading
 
Het Bruine Café: ooit had je ze voor het uitkiezen in elke stad, ieder dorp, tot in het kleinste gehucht; met Perzische kleedjes, biljart en veel donker hout. Die Bruine Kroeg zit nu in de verdrukking, en dat al decennia. Hun aantal slinkt ieder jaar, niet alleen tot verdriet van kroegtijgers met een alcohol-uitdaging, maar van de hele buurt die hu…
  continue reading
 
In de Wieringermeerpolder is in de jaren dertig een poging gedaan een modelsamenleving te creëren zonder zuilen en zo egalitair mogelijk. Misschien was deze egalitaire samenleving de reden dat het verzet er tijdens de bezetting erg actief was en dat er veel onderduikers zaten. In de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog, op 17 april 1945, kwam e…
  continue reading
 
Waarom praten Friezen zo moeilijk over hun gevoelens? Daar moet een historische verklaring voor zijn. Dat is de premisse van het recent verschenen boek De laatste dagen van de dorpsgek, geschreven door Anne-Goaitske Breteler, cultuurhistorica, antropologe en Friezin. Programmamaker Christianne Alvarado dook in deze geschiedenis van geestelijke gezo…
  continue reading
 
In Het Spoor Terug het verhaal van Klaas Jan Bas, drijvende kracht achter de Kereta Buku, de Javaanse boekentrein die begin jaren vijftig het eiland rondreed om boeken tot in de kleinste dorpen te brengen. Bas had kind noch kraai toen hij in 1935 de boot nam naar Batavia, om daar in een boekwinkel te werken voor bijna uitsluitend koloniale, witte c…
  continue reading
 
Volgend jaar is het 100 jaar geleden dat Jo Van Gogh-Bonger stierf. Weinig mensen kennen haar naam, en dat terwijl zij heeft gezorgd voor de grote bekendheid van Vincent van Gogh. Hoe kreeg Jo Bonger voor elkaar dat deze tot dan toe onbegrepen schilder uiteindelijk wereldfaam genoot. En waarom heeft ze zich haar hele leven ingezet om dit doel te be…
  continue reading
 
Kees woonde vanaf zijn tweede in een Zeeuws sanatorium vanwege bot-tuberculose. Bijna 5 jaar lag hij daar in een gipsbed en kon hij nauwelijks bewegen. Kees is de oom van programmamaker Jacomien Kodde. Zij maakte de documentaire ‘Horizontaal Leven’ waarin ze met Kees teruggaat naar de plek waar als kind zo lang weinig anders mocht doen dan liggen. …
  continue reading
 
In de laatste aflevering van deze serie over wederdoper Jan van Leiden horen we hoe hij het tot koning weet te schoppen én hoe hij aan zijn einde kwam. In hoeverre kunnen we Jan van Leiden vergelijken met extremisten uit onze eigen tijd? Deze serie is gemaakt door Max Boogaard, in samenwerking met OPERA2DAY en de Nederlandse Bachvereniging nav de o…
  continue reading
 
Dit is het bizarre, waargebeurde verhaal van wederdoper Jan van Leiden die het van kroegbaas to koning schopte. In deze derde aflevering duiken we verder in het verhaal van Jan van Leiden en de wederdopers van Münster. De wederdopers grijpen de macht in de stad. Nu is het zaak om de stad zo snel mogelijk te zuiveren; iedereen wordt gedoopt. Jan Mat…
  continue reading
 
Deze podcastserie vertelt de bizarre geschiedenis van Jan van Leiden, een kroegbaas die het in twee jaar tijd tot een koning weet te schoppen. Deze podcast productie is oorspronkelijk gemaakt door Max Boogaard, in samenwerking met OPERA2DAY en de Nederlandse Bachvereniging naar aanleiding van de opera 'De Apocalyps' over Jan van Leiden eerder dit j…
  continue reading
 
"Jan van Leiden en het einde der tijden’ is het krankzinnige verhaal over de wederdoper die het van kroegbaas tot koning wist te schoppen. Programmamaker Max Boogaard maakte de serie voor Opera2Day en de Nederlandse Bachvereniging, naar aanleiding van de opera 'De Apocalyps' over Jan van Leiden eerder dit jaar. Een erg mooie serie die we daarom gra…
  continue reading
 
'Poème Électronique' gaat over de ontstaansgeschiedenis van de elektronische muziek. Die geschiedenis gaat een stuk verder terug dan de meeste mensen weten. Ruim tien jaar voordat Otis Redding zong dat hij on the dock of the bay zat, werd er in het Eindhovense Natuurkundig Laboratorium al volledig elektronische muziek gecomponeerd en opgenomen. De …
  continue reading
 
Twee jaar geleden kwam de 22-jarige Iraanse Mahsa Amini om het leven door geweld van de Iraanse zedenpolitie. Het ketende een ongekend protest los, geleid door vrouwen. De wereld keek er met ontzag naar, maar ook met enige verbazing. Want dat Iran een historisch sterke vrouwenbeweging heeft is niet breed bekend. Daar willen twee Iraans-Nederlandse …
  continue reading
 
Bij de geschiedenis van de straatbedekking staat zelden iemand stil. Maar nu is daarover en uniek boek verschenen: ‘The Thinking Foot – A Pedestrian Study of Paving’ van kunst- en architectuurhistoricus Thomas A.P. van Leeuwen. Het is een unieke studie, omdat Van Leeuwen sporen volgt die anderen niet zien. Bijvoorbeeld het verband tussen de eerste …
  continue reading
 
In deze aflevering van het Spoor Terug een documentaire over het begin van de strijd tegen kwakzalvers. Lang was het onderscheid tussen kwakzalvers en echte artsen helemaal niet scherp. Halverwege de 19e eeuw veranderde dat langzaam. In 1881 werd De Vereniging tegen de Kwakzalverij opgericht door de broers Gerard en Vitus Bruinsma. Een van de mense…
  continue reading
 
De eerste campings begonnen een eeuw geleden uit idealisme. Al snel verschenen er huisjes bij, zodat ook gezinnen mee konden doen zonder dure kampeeruitrusting. Het waren basale onderkomens, met een waterpomp ernaast als toppunt van luxe. Het contrast met het uitgekookte comfort bij het huidige Center Parcs, Landal en Bosrijk van de Efteling is eno…
  continue reading
 
Deze zomer in het Spoor Terug: historische documentaires die niet voor OVT zijn gemaakt maar die we zo mooi vinden dat wij ze ook graag willen laten horen. De eerste is een aflevering van ‘Alles voor de wetenschap’, een podcastserie over vergeten vrouwelijke wetenschappers, gemaakt door Edda Heinsman voor de NTR. We hebben gekozen voor afl 3 over A…
  continue reading
 
Tip van de redactie: In de vijfdelige podcastserie En niemand bleef onaangeraakt vertellen schrijver Maurits de Bruijn en podcastmaker Randy Vermeulen het liefdesverhaal van Jan en Martin, dat zich afspeelt tijdens de aidscrisis van de jaren 90. De makers zoomen in op het aangrijpende leven van deze twee mannen én vertellen verhalen van anderen waa…
  continue reading
 
Voor de familie was het duidelijk: Jan Bokma was de verzetsheld en echtgenote Luciana de huisvrouw. Of zoals hun kleindochter het verwoordt: “Jan was de intellectueel. Hij las de boeken en zij stofte ze af.” Een onverwachte e-mail van de Italiaanse journalist Daniela Tasca, gericht aan de Noémi Prent, achterkleindochter van Jan en Luciana, veroorza…
  continue reading
 
Het is een van de belangrijkste papiertjes uit ons leven. Als je het niet hebt, ben je onvrij, en sommige zijn meer waard dan anderen. Ik heb het over het paspoort, dat we in de zomer vaak weer gretig uit onze laadjes trekken om op vakantie te kunnen gaan. Naar de zon bijvoorbeeld, als die hier ontbreekt. Het is ook een van de meest geavanceerde on…
  continue reading
 
Een epische historische roman vol seks, moordpartijen en machtspolitiek over het leven van een historicus. Kan dat? Ja, als die historicus Claudius heet: de man die in 41 na Christus, na de moord op Caligula, trillend vanachter een gordijn geplukt werd, en tot keizer van het Romeinse Rijk werd gekroond. De Britse schrijver Robert Graves schreef met…
  continue reading
 
Jan Ernst Matzeliger werd in 1852 als tot slaaf gemaakte geboren op plantage Twijfelachtig aan de Cotticarivier in Suriname. En hij eindigde als uitvinder in de Verenigde Staten. Zijn belangrijkste uitvinding: de zwikmachine, een apparaat in de schoenenindustrie waarmee de bovenkant van de schoen aan de zool wordt vastgespijkerd. Twintig jaar geled…
  continue reading
 
In het weekend voor Keti Koti herhalen wij een tweedelige documentaire die programmamaker Katinka Baehr twintig jaar geleden maakte: ‘De uitvinder van Twijfelachtig’. Een verhaal over het opmerkelijke leven van een man die als tot slaaf gemaakte werd geboren op een plantage in Suriname en uiteindelijk uitvinder werd in de Verenigde Staten: Jan Erns…
  continue reading
 
De geschiedenis van Deli en de contractarbeiders is een gruwelijke en Reggie merkt dat hij moeite heeft om zich daartoe te verhouden. Hoe gaan andere kleinkinderen van contractarbeiders daarmee om? Reggie spreekt onder andere met Michiel Eduard Donkersloot, die al jarenlang bijna obsessief de geschiedenis van zijn oma probeert te ontrafelen. Ook ko…
  continue reading
 
Reggie Baay spreekt met emeritus-hoogleraar Jan Breman over het systeem van contractarbeid. Breman schetst een duister beeld en vertelt dat de regering begin twintigste eeuw wel degelijk wist wat er zich afspeelde op de plantages in Deli. Waarom werd er niks met die informatie gedaan? En hoe kan het dat Breman een belangrijk rapport pas in 1987 ter…
  continue reading
 
De grootmoeder van schrijver Reggie Baay werkte begin twintigste eeuw als contractarbeider in Deli op Sumatra. Contractarbeid klinkt vrijwillig, maar blijkt een voortzetting van de slavernij in de toenmalige kolonie Nederlands-Indië. In Verborgen Verbanden; een onbekende koloniale erfenis probeert Reggie meer over zijn oma en haar dagelijks leven t…
  continue reading
 
'Mishandeld door man of vriend.. je kunt weg, als je wilt'. Die tekst stond op het eerste affiche waarmee de gloednieuwe stichting Blijf van m’n lijf zich 50 jaar geleden bekend maakte. Zes vrijwilligsters, waaronder drie studenten, zagen een probleem dat niet erkend werd: geweld tegen vrouwen. Ze kraakten een pand op een geheim adres en openden de…
  continue reading
 
Verspreid in archieven over de hele wereld liggen honderden pagina’s aan vooralsnog onontcijferde VOC-verslagen. Ze vertellen de verhalen van mensen in dienst van de VOC die de opdracht kregen tot zogenaamde ‘hofreizen’. Hun missie was om af te reizen naar ver gelegen vorstelijke hoven en daar op diplomatieke wijze verdragen te sluiten met lokale m…
  continue reading
 
Tuinarchitect Mien Ruys (1904-1999) is voor sommigen een onbekende, voor anderen een legende. Volgens liefhebbers hoort ze thuis in het rijtje Le Corbusier, Mondriaan en Rietveld, vanwege haar strakke vormgeving en haar vooruitstrevende ontwerpideeën. Ze werkte nauw samen met architecten en had socialistische idealen over de kracht van een goed aan…
  continue reading
 
In de jaren ’50 kwamen er duizenden Molukkers naar Nederland. Veel waren in de veronderstelling terug te keren naar hun thuisland, maar voor de meesten zat dat er nooit in. Nog altijd woont het merendeel in Nederland. Hoe is het diegenen vergaan die wél terug zijn gegaan? Met die vraag ging programmamaker Jakob Koolschijn naar de Molukken. Deze doc…
  continue reading
 
Dit Spoor Terug gaat over eetbaar erfgoed. Namelijk: drop. Dat hoort bij Nederland als tulpen en klompen – toch? Nou.. Zó uniek Nederlands ís drop helemaal niet, zo blijkt uit ‘Het Grote Dropboek’ dat vorige maand verscheen. Sterker nog, zegt auteur Marieke Hendriksen: vóór de oorlog was Nederland niet meer dan een dropland onder vele andere dropla…
  continue reading
 
African Parks is een relatief onbekende maar machtige organisatie die de volledige zeggenschap heeft over meer dan twintig nationale parken en reservaten in twaalf Afrikaanse landen. African Parks is gevestigd in Zuid-Afrika maar onderhoudt ook nauwe banden met Nederland. Niet alleen is de Postcode Loterij een van de trouwste donoren, de organisati…
  continue reading
 
African Parks is een relatief onbekende maar machtige organisatie die de volledige zeggenschap heeft over meer dan twintig nationale parken en reservaten in twaalf Afrikaanse landen. African Parks is gevestigd in Zuid-Afrika maar onderhoudt ook nauwe banden met Nederland. Niet alleen is de Postcode Loterij een van de trouwste donoren, de organisati…
  continue reading
 
Je kan het je tegenwoordig moeilijk voorstellen: aparte loonschalen voor vrouwen en mannen, waarbij vrouwen officieel minder verdienen voor hetzelfde werk. Tegenwoordig is er wel een enorme loonkloof die alleen maar groter wordt, maar wettelijk is het goed geregeld sinds de 'Wet gelijk loon voor mannen en vrouwen' in 1975 in werking trad. Wie vóór …
  continue reading
 
Ook een weerman of weervrouw is een soort historicus. Want alle weersverwachtingen over korte of langere termijn zijn uiteindelijk afgeleid van weerpatronen uit het verleden. Voorspelt de metereoloog, vanwege klimaatverandering, heftiger weersextremen, hogere temperaturen, heviger regen, hardere wind... dan hebben ze daarvoor diep in het verleden v…
  continue reading
 
De jaren ‘60 en ‘70 luidden verandering in. Voor Mevrouw, die haar man verloor en daarmee een deel van haar sociale status. Voor Mina, die de beschikking kreeg over een stofzuiger en een wasmachine. En voor Nederland, waar socialisme en feminisme oude verhoudingen deden wankelen. Aan Berkenbosch gingen deze maatschappelijke ontwikkelingen grotendee…
  continue reading
 
Slijtage aan Mina’s knieën maakte een scheiding van de twee vrouwen onvermijdelijk. Maar ook in de Middelburgse serviceflat die Mevrouw betrok, bleef de zogenaamd gepensioneerde Mina voor haar zorgen. Ze braadde haar fazanten, poetste haar zilver, nam haar angst over het laatste oordeel weg. Op het eind nam Mina zelfs haar stem in het dagboek over.…
  continue reading
 
Op Berkenbosch koesterde Mina een innige vriendschap met de tuindersvrouw van een landgoed verderop. Of was het meer dan dat? De suggestie zorgt voor consternatie bij de families Marinusse en Van Lynden. Een gesprek met de zoon van de tuindersvrouw maakt veel duidelijk over de aard van hun relatie.Maartje onderzoekt het thema homoseksualiteit in ha…
  continue reading
 
De oorlog betekende het einde van een tijdperk. Terwijl de bommen om het kasteel suisden, toonden Mina en Mevrouw zich daadkrachtiger dan ooit. Mevrouw runde het huishouden als een bedrijf. Mina verwierf de positie van aangenomen dochter. Een drama in beide families bond de twee vrouwen.Met dagboekexpert Arianne Baggerman buigt Maartje zich over de…
  continue reading
 
Toen Mina in 1937 bij Mevrouw in dienst trad, waren de verhoudingen op kasteel Ter Hooge overzichtelijk. ‘Upstairs’ organiseerde Mevrouw diners en schaatspartijen op de vijver. ‘Downstairs’ zwoegde Mina in het washok en aan het kolenfornuis. Ondertussen wierp de oorlog zijn schaduw vooruit.Maartje probeert het feodale systeem waarin beide vrouwen l…
  continue reading
 
Afl 4. De Spaanse Burgeroorlog begint te kantelen in het voordeel van de fascisten, en nog voor de oorlog echt voorbij is, worden Jaap en Jenny naar huis gestuurd. Franco wint vervolgens de oorlog en blijft tientallen jaren aan de macht. Alles was voor niks. Of toch niet? Jenny en Jaap hebben allebei grote offers gebracht, ze dragen hun trauma’s hu…
  continue reading
 
Laura ontdekt tijdens een saaie coronawinter in het archief van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis een enorme collectie cassettebandjes. Op die cassettebandjes staan de stemmen van ‘Spanjestrijders’: Nederlandse mannen en vrouwen die in de jaren dertig naar Spanje vertrokken om daar in tijdens burgeroorlog tegen het fascisme te …
  continue reading
 
Bijna veertig jaar lang hield de Binnenlandse Veiligheidsdienst ir. Johan Alvarez Manusama in de gaten. Hij was president in ballingschap van de RMS, de Republiek der Zuid Molukken. De Zuid-Molukkers die vooral bekend werden door de gewelddadige treinkapingen midden jaren ’70. Manusama is één van de ruim 70.000 mensen van wie het persoonsdossier ei…
  continue reading
 
Nicole is terug in Nederland. Door haar reis naar Suriname is ze kweekjes als iets positiefs gaan zien. Maar er is ook een schaduwkant, zo vertelt bijvoorbeeld cultureel-antropoloog Gloria Wekker. Kweekjes die als hulp in de huishouding werden gebruikt bijvoorbeeld. Voor Nicole werd goed gezorgd door haar kweekmoeder Sonja. Toch wil ze nu echt wete…
  continue reading
 
Ruim 22 jaar is Nicole niet in Suriname geweest. Om nog dieper het verleden van kweekjes in te duiken en haar Surinaamse kant te onderzoeken, gaat Nicole terug naar het geboorteland van haar ouders. Ze treft een onrustig land in economische crisis waar veel mensen in de overlevingsstand zitten. Kort na haar aankomst bereikt de onrust een kookpunt. …
  continue reading
 
Samen met haar broer en zus keert Nicole terug naar haar wortels in het Brabantse Cuijk. Weten zij waarom zij weg moest? Eindelijk vindt ze de cassettebandjes die haar familie naar elkaar stuurde. Luisterend naar de bandjes die zij vanuit Nederland opstuurden doet Nicole een belangrijke ontdekking over haar moeder. Op de bandjes uit Suriname klinke…
  continue reading
 
Loading …

Korte handleiding

Luister naar deze show terwijl je op verkenning gaat
Spelen