Newsletter openbaar
[search 0]
Meer
Download the App!
show episodes
 
Artwork

1
Menno en Erwin about Nature and Science

Natuur en Wetenschap door: Prof. Menno Gerkema en Erwin Balkema

Unsubscribe
Unsubscribe
Wekelijks
 
"Menno en Erwin Natuur en Wetenschap" verkent de fascinerende samensmelting van natuur en technologie. Prof. Menno Gerkema deelt zijn diepgaande kennis, terwijl Erwin Balkema de meest prikkelende vragen stelt. Van de raadsels van AI en biologische klokken tot de schoonheid van onontdekte natuurgebieden, elke aflevering is een avontuur in wetenschap en natuur. Volg ons voor een reis door verbazingwekkende ontdekkingen en inzichten. Jouw pad naar de wonderen van de natuur en de vooruitgang van ...
  continue reading
 
Artwork

1
Morele ambitie, de podcast

The School for Moral Ambition

Unsubscribe
Unsubscribe
Maandelijks+
 
Morele ambitie is de wil om bij de besten te horen, maar met andere maatstaven van succes. Geen dik salaris of deftige titel, maar een carrière die is gewijd aan de beste oplossingen voor de grootste wereldproblemen. In ‘Morele ambitie, de podcast’ gaat het om de vraag: hoe zet jij je carrière in voor een betere wereld? En wat kun je leren van mensen die dit al doen? Om je hierbij te helpen gaat wetenschapsjournalist Anna Gimbrère (Pointer, Wie is de Mol?) in gesprek met inspirerende mensen ...
  continue reading
 
Loading …
show series
 
Fossielen zijn de vaak versteende resten van mensen, dieren en planten die in gesteentes, modder of zandlagen worden teruggevonden. Die vondsten hebben mensen altijd gefascineerd maar ook voor raadsels gesteld. Waren het grillen van de natuur, vergelijkbaar met mineraalafzettingen of wonderbaarlijk gevormde zwerfsteen? Of waren het resten van ooit …
  continue reading
 
Heen en weer stappen in de erfelijkheidsleer Als het over erfelijkheidsleer of genetica gaat hoor je al gauw trefwoorden als chromosomen, mutaties, genen en DNA. Lang voor die vindingen werden gedaan dachten mensen na over hoe erfelijke eigenschappen worden doorgegeven. Maar dat gebeurde zonder de mechanismen te kennen en dat gold van de oudheid to…
  continue reading
 
Een gevoel van plotselinge macht overkwam mij als redacteur van de schoolkrant. Ik stond in 1964 op een kantoor bij de stencilmachine en zag hoe mijn moeizaam op een stencil getypte tekst binnen een paar minuten in honderdvoud vermenigvuldigd werd. Ineens besefte ik, zo bereik je de mensheid. Al meer dan duizend jaar drukken mensen boeken, pamflett…
  continue reading
 
Onderwerp: 🐦 Een flits van kleur in onze achtertuin – alles over de ijsvogel! Beste lezer, Een van de geneugten van het wonen naast een diepe zandafgraving met helder water en veel soorten vis is dat je daar kunt zwemmen terwijl een ijsvogel over je heen scheert. Die iriserend blauw-cyane flits over je hoofd heeft iets wonderbaarlijks. Het kan nog …
  continue reading
 
Bij de honderdvijftigste: 149 podcasts over natuur en wetenschap Begonnen zijn we indertijd met het bespreken van 12 natuurgebieden in Duurswold in Midden Groningen bij het uitkomen van de nieuwe druk van de natuurgids bij uitgeverij Profiel. Maar daarbij is het duidelijk niet gebleven. In totaal 29 podcasts over natuurgebieden, en nog vijftig meer…
  continue reading
 
Groene midwinterplanten: de eeuwenoude kerstdecoratie van hulst en maretak Al heel lang worstelen mensen met de winter. De verwachting dat de dagen weer gaan lengen geeft de burger moed, en de groene bladeren van de hulst zijn daar een symbool van geworden. Dat diepe groen wordt nog versterkt door prachtige rode bessen. En er is nog een altijd groe…
  continue reading
 
Natuur met de kerst (3): twee reebruine ogen Als we de schattingen mogen geloven kijken ons in Nederland zo’n 220.000 reebruine ogen aan. Daarmee is de ree ons meest voorkomende hert, en dat in vrijwel het hele land. Dat was vroeger wel anders. Tot diep in de 19e eeuw kwamen alleen nog wat reeën voor op de Veluwe. Het kappen van bos, overbejaging e…
  continue reading
 
Mitchell Esajas krijgt als mede-oprichter van de protestbeweging Kick Out Zwarte Piet veel felle reacties, maar zijn boodschap vindt ook steeds meer gehoor. Waar in 2013 slechts 5% van de Nederlanders voor het aanpassen van Zwarte Piet was, is dat percentage nu 32%. En waar in 2019 slechts 31% een roetveegpiet bij de landelijke intocht acceptabel v…
  continue reading
 
Noten met de kerst Kunnen mensen niet anders? Zijn wij altijd vleeseters geweest? Nou zeker niet, in sommige tijden en landstreken at er zelfs niemand vlees, zoals in India rond het begin van onze jaartelling. En nu is de trend ook eerder weg van vlees, vooral vanwege het milieu en dierenleed. De helft van de bevolking is inmiddels flexitarier en e…
  continue reading
 
Het lijkt lang geleden, maar in 2009 leek het internet nog een belofte van decentralisatie en democratisering. Sociale media gaven mensen een stem en brachten gemeenschappen samen. Echter, tegenwoordig wordt het steeds duidelijker dat diezelfde techbedrijven onze democratieën ondermijnen en machtiger zijn geworden dan we ooit hadden gedacht. Hoe he…
  continue reading
 
Natuur met kerst (1): konijnen Een serie van vier podcasts over zaken uit de natuur die met kerst verbonden zijn. Als eerste hebben we het over konijnen. En ja, dan hebben we het over het kerstdiner. Want als konijn dan vooral met kerst. Daarom werden vroeger in veel huishoudens konijnen gehouden, vooral op het land. Nu leven er naar schatting een …
  continue reading
 
Toen in het voorjaar van 2020 de COVID-19-pandemie uitbrak, leek de wereld van de ene op de andere dag stil te komen liggen. Overheden zagen zich genoodzaakt een groot deel van ons normale leven op pauze te zetten om grip te krijgen op het snel verspreidende virus. Achteraf concludeerden we allemaal dat we niet goed voorbereid waren op een pandemie…
  continue reading
 
Komt er ooit nog een natuurmuseum in Groningen? Of gaven een brand en de PvdA de definitieve doodsteken? Regionale natuurmusea zijn er in vrijwel alle provincies, maar niet in Groningen. En dat is te wijten aan nalatigheid en domheid. In 1906 vernietigde een brand tijdens verf-werkzaamheden de vermaarde natuurcollectie van Petrus Camper en professo…
  continue reading
 
Impact is… ingewikkeld. Je kunt een prachtig programma opzetten, alles goed doen en toch ontdekken dat je werk uiteindelijk niet het effect had waarop je hoopte. Dat maakt impact meten in de non-profitsector extra uitdagend. Nicoll Peracha ziet dit probleem van dichtbij. “Bij for profits heb je veel snellere feedback”, legt ze uit. “Als je iets op …
  continue reading
 
Virussen: griep en erger Nu ja, zo klopt dat niet helemaal. Griep kan ook al behoorlijk erg zijn. Gemiddeld sterven in Nederland zo’n zesduizend mensen aan influenza, het griepvirus. En in erge jaren, zoals in 2018 kan dat ook nog een kwart hoger zijn. Jaarlijks hebben ruim 800.000 mensen in ons land een griep te pakken, dat betekent een behoorlijk…
  continue reading
 
Wereldwijd zijn miljoenen mensen afhankelijk van geneesmiddelen die ze simpelweg niet kunnen betalen. De farmaceutische industrie, die ons zou moeten helpen om gezond te blijven, doet dat vaak alleen voor de mensen die het zich kunnen veroorloven. Omdat regelgeving bedrijven toestaat om buitensporige winsten te maken op hun producten, blijven medic…
  continue reading
 
Het hunebed als dorpshuis Onze hunebedden zijn nog steeds behoorlijk geheimzinnig. Het is duidelijk dat ze zijn opgebouwd uit grote zwerfstenen die in het Saalien met reusachtige ijsgletsjers uit Scandinavië naar onze streken zijn aangevoerd. Maar hoe de bewoners van de trechterbekercultuur, want dat waren de hunebedbouwers, die enorme stenen zo’n …
  continue reading
 
In mei gingen de deuren open voor de allereerste Moral Ambition Fellowships. Dit intensieve programma selecteerde 22 toptalenten die hun werk en leven in het teken willen zetten van maximale impact. De belangstelling was enorm: maar liefst 653 mensen uit heel Europa meldden zich aan. Onze fellows richten zich op twee urgente thema’s: de eiwittransi…
  continue reading
 
Slakken zonder huisNaaktslakken, het is eigenlijk heel eenvoudig. Verreweg de meeste slakken op het land en in het water hebben een huisje of schelp, oftewel een uitwendig kalkskelet. En slakken die dat niet hebben noemen we naaktslakken. Bij veel naaktslakken is nog wel een restje van de schelp in het lichaam te vinden, vaak in de mantel als kalkk…
  continue reading
 
Bijna de helft van het bruikbare land ter wereld wordt gebruikt voor landbouw. Op slechts 16 procent daarvan groeien alle gewassen die wij als mensen eten, terwijl 80 procent wordt gebruikt voor veehouderij en het produceren van veevoer. Wat als we dat land terug konden geven aan de natuur? Die vraag stelde Adnan Oner zichzelf, toen hij zich in zij…
  continue reading
 
Slakken zonder huisNaaktslakken, het is eigenlijk heel eenvoudig. Verreweg de meeste slakken op het land en in het water hebben een huisje of schelp, oftewel een uitwendig kalkskelet. En slakken die dat niet hebben noemen we naaktslakken. Bij veel naaktslakken is nog wel een restje van de schelp in het lichaam te vinden, vaak in de mantel als kalkk…
  continue reading
 
Een jaar geleden liep Rutger Bregman rond met een manuscript en een (naar eigen zeggen) “ietwat megalomane droom”: een wereldwijde beweging van ambitieuze idealisten. Nu is hij naar de Verenigde Staten verhuisd om deze droom verder te realiseren. In de eerste aflevering van ons tweede seizoen blikt de co-founder van The School for Moral Ambition en…
  continue reading
 
Drie biologische nobelprijzen Hoe wordt de omzetting van erfelijke informatie in eiwitten geregeld? Hoe kan informatie worden vastgelegd in netwerken van zenuwcellen? En hoe leidt inzicht in de biologische functie van een eiwit tot opheldering van de driedimensionale structuur? Drie vragen die dit jaar leidden tot respectievelijk de nobelprijs van …
  continue reading
 
Pracht spreeuwen De voorliefde voor een bepaalde diersoort heeft op zich natuurlijk niets met wetenschap te maken. Toch heeft het in onderzoek veelvuldig werken met en kijken naar spreeuwen zo’n voorkeur veroorzaakt. Het zijn prachtige vogels, vaak met een paarsgroene glans over hun verendek, en in de winter wit gespikkeld. Behalve hun karakteristi…
  continue reading
 
Tranen met tuitenZo’n zestig tot tachtig liter tranen vergiet de gemiddelde mens in zijn leven. Voor een deel is dat “basaal” traanvocht dat de ogen door regelmatige wimperslag mooi vochtig moet houden. Voor een deel zijn dat tranen die door een gure wind, door rook, door de lucht van vers gesneden uien of door een zanddeeltje opgewekt worden, de z…
  continue reading
 
De zoute en zoete stekelbaars Stekeltjes, oftewel de driedoornige stekelbaars kennen veel mensen uit hun jeugd, in de sloot, het schoolaquarium of de vijver. Om meerdere redenen zijn stekelbaarzen, familie van zeepaardjes en zeenaalden, spannende vissen. Ze hebben heel speciale voortplantingsrituelen, waarbij de mannetjes de regie voeren, daarover …
  continue reading
 
Tranen met tuitenZo’n zestig tot tachtig liter tranen vergiet de gemiddelde mens in zijn leven. Voor een deel is dat “basaal” traanvocht dat de ogen door regelmatige wimperslag mooi vochtig moet houden. Voor een deel zijn dat tranen die door een gure wind, door rook, door de lucht van vers gesneden uien of door een zanddeeltje opgewekt worden, de z…
  continue reading
 
Wie een egel in zijn tuin heeft mag van geluk spreken Want niet alleen heb je dan blijkbaar een tuin, maar ook nog eens één van de allerleukste dieren te gast. Egels weten er weg mee, ze eten insecten, tot wel veertig slakken per nacht, regenwormen, kleine muizen, hagedissen en zelfs slangen (het Griekse woord voor egel is slangeneter!). Ze schuife…
  continue reading
 
O2 - Zuurstof Het is een bijzondere stof, zowel in de biologie als in de chemie. Neem alleen die naam al, zuurstof, sauerstoff, oxy-gen. Allemaal identieke maar foutieve aanduidingen voor een stof waarvan ze ooit dacht dat het de vorming van zuren veroorzaakte. De invloedrijke “verkeerde naam”-gever was in de achttiende eeuw de beroemde Franse wete…
  continue reading
 
Wij kunnen ons gelukkig prijzen met deze achtpotige vrienden. Als we getallen van Engeland mogen omrekenen naar Nederland komen we uit op naar schatting 600 miljard spinnen in ons land die jaarlijks 60.000 miljard insecten opeten.We zouden niet zonder spinnen kunnen. Op de hele aarde komen er zo’n 50000 spinnen soorten voor, allen vleeseters. Ooit …
  continue reading
 
In this podcast we talk about the career of Bill Schwartz, an American neurologist and visiting professor at the University of Groningen. How he became the famous researcher of biological clocks he is? Bill explains that in the US the university education system is differently organised compared with Europe. You can receive four years basic academi…
  continue reading
 
An American scientist in Groningen: about sleep. Part two of a summer series of three podcast with Bill Schwartz. In this podcast we talk about sleep with Bill Schwartz, an American scientist and regular visiting professor at the University of Groningen. Sleep is the heart of his interest, being not only a neurologist with a large clinical experien…
  continue reading
 
In this podcast we talk with Bill Schwartz, an American scientist who obviously has a bond with Groningen. Already in 2008 he stayed as a Baerends guest professor for some months in Groningen. And now he stays several years in Groningen, each year for some months at the Faculty of Science and Engineering, teaching and working on a new textbook. For…
  continue reading
 
Al heel lang proberen mensen de plantenwereld naar hun hand te zetten. We selecteren en we kweken soorten waar we profijt van denken te hebben, vooral qua voeding maar ook wel omdat ze er mooi uitzien of beschutting bieden. Andere, niet meteen nuttig gevonden planten worden dan vaak ‘wilde planten’ genoemd. Daarvan hebben we er zo’n 2300 soorten in…
  continue reading
 
De loep van Antoni Van Leeuwenhoek: de ontdekking van nieuwe werelden Onvoorstelbare dingen zag de lakenhandelaar uit Delft door zijn loep: heel kleine dieren die door in het slootwater bewogen (we noemen die nu afgietseldiertjes, eencelligen zoals pantoffeldiertjes, algen en amoeben). Kleine dierkens”, nog veel kleinere wezentjes, vond hij na een …
  continue reading
 
Heel langzaam nemen ringslangen in Nederland toe, over de laatste 30 jaar zo’n 20 %. En dan is er zo maar de melding van een ringslang in de Groningse stadswijk Lewenborg. Of dat wat te beteken heeft? Natuurbeheerders melden wel successen met het aanleggen van broeihopen (bladeren, stro, takken en wat paardenmest) in natuurgebieden als het Naarderm…
  continue reading
 
Leven in een ijstijd, de geboorte van ons landschap Misschien hebben we ooit wel meegekregen dat ijstijden onze omgeving gevormd hebben. Maar dat we nog steeds leven in een ijstijdvak is minder bekend. Die aanduiding geldt namelijk zolang er ijskappen op de polen zijn. Sinds ruim 2.5 miljoen jaar is dat het geval. In het kwartair, zoals we deze per…
  continue reading
 
Biologen die het inwendige van vaak doorzichtige cellen onder de microscoop wilden bekijken zaten altijd met een dilemma. De lichtgolven die door de cel heen gaan vertraagden wat en dat leverde daarmee geen duidelijk beeld van het binnenste van de cel op. Om wel iets te kunnen zien moesten ze die cellen kleuren. Maar daarmee doodden ze die zelfde c…
  continue reading
 
Wat een nieuw natuurgebied fantastisch maaktOp een zonnige middag kijken naar tientallen oeverzwaluwen die hun jongen voeren in de nestgaten van de oeverzwaluwwand, en even later lopen langs een prachtig dras veldje vol met rietorchissen en de zachtgele ratelaars, dat zijn natuurervaringen die blij maken. In een land als het onze zijn dat geen toev…
  continue reading
 
De meeste mensen die hun carrière over een andere boeg gooien doen dat omdat er iets begint te knagen. Ze halen geen voldoening meer uit hun werk, of denken simpelweg dat ze meer voor de wereld kunnen betekenen. Maar bij Bram Schaper was dit allesbehalve waar – hij had zijn droombaan al. Bram was namelijk van jongs af aan al geobsedeerd met treinen…
  continue reading
 
Hoe zit het met evenwicht in de biologie, is dat net zo als in de scheikunde? Een helemaal niet zo’n simpele vraag. We praten makkelijk over evenwicht, maar we duiden er vaak heel verschillende dingen mee aan. Zonder verstoring geen verandering is het principe, maar hoe groot of klein kan die verstoring zijn? Hoe stabiel is het evenwicht? Wat bedoe…
  continue reading
 
Stemmen voor je regering – en democratie in het algemeen – is iets dat we hier in Nederland als vanzelfsprekend zien. Dat wij over een paar jaar weer een stem mogen uitbrengen voor wie ons gaat vertegenwoordigen, dat idee trekken we eigenlijk nooit in twijfel. Maar, is dat wel terecht? En zelfs als we stemmen, kunnen we dan wel garanderen dat de ve…
  continue reading
 
Hoe komt het dat uitvindingen op verschillende plekken op hetzelfde moment lijken te gebeuren? En dat cactussen in Japan en Nederland gelijktijdig bloeien? Die vraag van een luisteraar hint naar de resonantie-ideeën van Rupert Sheldrake. Deze Engelse bioloog heeft voortgeborduurd op aloude gedachten dat er toch meer moet zijn in het leven dan oorza…
  continue reading
 
Vasten zit er goed in bij de mens. Veel grote wereldreligies doen er aan, niet eten en of drinken voor een paar dagen, of voor een tijdje. Bezinning door onthouding is het grondidee. Er zijn veel mensen die een bijzonder geloof hechten aan de gezondheidseffecten van vasten door je te beperken tot een één enkele drank of voedingsstof: dat gaat van t…
  continue reading
 
Er zijn veel apps die ons helpen de natuur om ons heen beter in de smiezen te krijgen. Een van de allerbeste is de gratis vogelsite Merlin (Engelse naam voor onze kleinste valk de smelleken). De site is in zo’n tien jaar ontwikkeld door de Cornell University in Amerika, is gebaseerd op zo’n 800 miljoen waarnemingen over de hele wereld, en meer dan …
  continue reading
 
In 2019 had een Nigeriaanse vrouw een kans van 1 op 22 om te overlijden tijdens de zwangerschap of de geboorte van een kind. Elk jaar overlijden er in het land bijna 90.000 vrouwen aan complicaties rondom de zwangerschap – meer dan 20 procent van alle moedersterfte wereldwijd. Het goede nieuws: er is een oplossing, die bijna niets kost. Door vrouwe…
  continue reading
 
Een betonnen, in plaats van een onverhard fietspad wil de dorpsvereniging van Scharmer aan laten leggen door onze gemeente. Misschien vinden sommigen dat overdreven, maar bij mij leidt dat tot grote droefenis. En ook wel een beetje boosheid. Een van de mooiste onverharde fietspaden in de buurt wordt opgeofferd voor wat precies? Verkeersveiliger wor…
  continue reading
 
Toen Laurentien van Oranje met een stichting begon om laaggeletterde mensen te helpen, werd haar gevraagd of ze niet een “knuffelbaarder” onderwerp had kunnen kiezen. Maar Laurentien gaat moeilijke onderwerpen niet uit de weg. Sterker nog, ze lijkt ze bijna op te zoeken. De afgelopen jaren heeft ze zich met de Stichting Gelijkwaardig Herstel in een…
  continue reading
 
De kat is het meest geliefde huisdier in Nederland, in drie miljoen huishoudens loopt een kat rond. De zwarte kant van het kattenwezen zit vooral in het aantal zwerfkatten, waarschijnlijk meer dan een miljoen. Al met al zijn onze katten een forse bedreiging voor onze vogelstand. We houden katten al zo’n tienduizend jaar als huisdier. Sinds kort wet…
  continue reading
 
De leukste kanten van de wetenschap worden beloond met de IG-Nobelprijzen: we zijn er best goed in! Veel wetenschappers zijn creatieve personen, nemen hun bezigheden heel ernstig maar hebben gelukkig ook vaak een goed gevoel voor humor. Dat wordt nu al 33 jaar beloond met de “onwaardige” ignoble prijzen, jaarlijks in tienvoud uitgereikt vlak voor d…
  continue reading
 
Loading …

Korte handleiding

Luister naar deze show terwijl je op verkenning gaat
Spelen