Jonathan Haidt heeft het gesprek losgemaakt: de impact van social media op de mentale gezondheid van jongeren is enorm. Maar zijn de schermpjes daadwerkelijk de boosdoeners of is er een ander probleem? En belangrijker, wat kunnen we eraan doen? We praten erover door met Maarten van Ooijen, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in h…

Fusie en samenwerking van kerkelijke gemeenten: een kans om de eenheid in Christus te laten zien of vooral een noodzakelijkheid vanwege krimp? In deze aflevering gaat Koos Tamminga in gesprek met Leon van den Broeke, hoogleraar Kerkrecht en veranderkundige; en oud-kerkenraadsvoorzitter Gerrit Leene.Door PThU & TUU

Wat heeft je bardienst bij de sportvereniging te maken met “transcendentie van het Goede?” In dit gesprek gaan Daniël Muller en Merlijn Slothouber in op wegen om polarisatie tegen te gaan, of ten goede te keren. Kan dat, en wat vraagt dat dan? Daniel is filosoof en projectmanager voor het Moral Compass Project bij de Protestantse Theologische Unive…

Is er nog iets heilig in onze tijd? Is dat belangrijk voor een maatschappij? Wat bedoelen we dan met het h/Heilige? Is het heilige een ordenende kracht, of is de ontmoeting met het/de Heilige eerder ontregelend? En hoe kun je mensen helpen op het spoor van het Heilige te komen? Koos Tamminga gaat erover in gesprek met Jan Martijn Abrahamse, lector …

Het geweld tegen christenen groeit explosief. Wereldwijd ervaart 1 op de 7 christenen op zijn minst een hoge mate van vervolging of discriminatie. Wat heeft dat gelovigen in Nederland, voor wie dat heel anders ligt, te zeggen? Kun je je uberhaupt voorstellen wat het is om te lijden vanwege je geloof? En hoe kan het dan dat christenen die in situati…

Zit Nederland te wachten op theologie? En hoe spreek je in onze maatschappij over God? In deze aflevering krijgen we een kijkje in de keuken van onze huidige Theologen des Vaderlands: Kees van Ekris en Thelma Schoon. Wat doen ze, wat brengen ze? En wat brengt de rol hen? Een bemoedigend gesprek over publieke theologie dat uitnodigt om zelf in gespr…

Deze week gaat Europa naar de stembus en de formatie is nog volop aan de gang, politiek staat er veel op het spel. Volgens sommigen ook de toekomst van een christelijk Europa, en dus de oproep om ‘christelijk’ te stemmen. Maar wat is dat eigenlijk, en bestaat er eigenlijk wel iets als een ‘christelijke’ stem? In deze aflevering praten we over wat c…

Afgunst, geen emotie waarover je op een verjaardag makkelijk in gesprek gaat. Veel mensen zijn wel eens afgunstig, maar het is ook een emotie waar we ons voor schamen. Interessant om er eens van een afstandje naar te kijken. Wat is het eigenlijk voor emotie? Wat is het verschil tussen jaloezie en afgunst? Is afgunst altijd slecht of kan het ook mot…

Wat is de spirituele kracht van liturgie? En waar is die te ontdekken? Enerzijds is er een trend te zien waarbij de traditionele vormen van de katholieke of anglicaanse liturgie sterkte aantrekkingskracht blijkt te hebben op protestanten, maar ook op mensen die niet meer gewend zijn om naar de kerk te gaan. Anderzijds is er ook de sterke neiging om…

“Fascinerend dat mensen banger lijken te zijn voor de oplossing dan voor het probleem” zegt Lydia van Maurik, duurzaamheidsmedewerker bij de PKN in dit gesprek, dat zij en hoogleraar Praktische Theologie Mirella Klomp in deze aflevering voeren onder leiding van Koos Tamminga. Op tafel ligt het net verschenen rapport van het Sociaal Cultureel Planbu…

Vaak zitten er maar weinig jongeren in de kerkbanken, het spreekt hen niet aan. Tegelijk verlangen ze wel naar preken en verhalen die raken aan hun leven en hoop geven. Moet de preek in de prullenbak? Of is het een enorme kans om het evangelie met hen te delen? Hoe doe je dat dan op een manier die jongeren aanspreekt? Wat vraagt dat van een voorgan…

Veel kerkgemeenschappen zijn of worden in deze tijd gedwongen om na te denken over het gebruik van hun kerkgebouw. Hoe onderhoud je met een krimpende gemeente een prachtig historisch gebouw? Wat moet er bij een fusie van gemeenten gebeuren met de gebouwen die ‘over’ zijn? Als je het gebouw gaat delen met andere gebruikers of huurders, wat kan er da…

Hoe zijn we als mensen verbonden met de aarde waarop we leven? Vandaag de dag hebben we te maken met grote vraagstukken die direct raken aan of voortkomen uit onze omgang met grond. Bijvoorbeeld als het gaat om voedselproductie, vervoer, consumptie, klimaatverandering… Tussen het theologisch denken over zulke vraagstukken en de keuzes die christene…

Dopen. Het wordt wereldwijd en al eeuwenlang in kerken gedaan. De handelingen en woorden die tijdens die doop worden gebruikt, zijn in die tijd weinig veranderd. Toch verschuift de betekenis die mensen er, op verschillende plekken en tijden aan geven wel. Daarover vertellen Jos Colijn en Paul Waterval in deze aflevering. We kijken naar de geschiede…

Hoe gaan overtuigd zijn en openheid samen in gesprek met mensen die anders of niet geloven? Zodra de waarheidsvraag op tafel komt, word je toch al snel gezien als fundamentalist (te overtuigd) of als relativist (te open). In dit gesprek over interreligieuze ontmoetingen zit Koos aan tafel met Benno van den Toren, hoogleraar interculturele theologie…

Meer dan ooit zijn we op zoek naar rust en stilte. Retraites, kloosterweekenden, meditatie, stiltetrainingen, mindfulness etc. zijn ongekend populair. Hoe is dat te duiden? Wat is er vanuit theologie over te zeggen? Hoe kun je vanuit de christelijke traditie zinnig met deze trend bezig zijn? Veel in de christelijke benadering van stilte en rust lij…

Wie om zich heen kijkt ziet dat alles in beweging is, van het klimaat tot de wereldpolitiek. 2024 lijkt een spannend jaar te worden vol met veranderingen en vraagtekens op de horizon. Hoe ziet de toekomst van de kerk er uit in deze tijd en wat zijn onze goede voornemens voor dit nieuwe kerkelijke jaar? We gaan daarover, en meer, in gesprek met Joha…

Het is bijna kerst, we vieren dat God klein, kwetsbaar en arm werd. Hoe krijgt dat goede nieuws vorm in Geloven in Moerwijk, de armste wijk van Den Haag? En hoe in Kruispunt, een vinexwijkgemeente in Vathorst. Twee heel verschillende kerken, die toch werken vanuit een gezamenlijke missie. Wat brengen zij elkaar? In deze aflevering gaat Koos in gesp…

De Bijbel die bij veel mensen in de boekenkast staat, zo weten de meeste trouwe lezers wel, is een vertaling van oeroude Hebreeuwse en Griekse teksten. Dat is echter maar het begin, want zo vanzelfsprekend is die ‘grondtekst’ helemaal niet. We spreken over de fascinerende en verborgen wereld van manuscripten, tekstkritiek en vertaalproblemen met Ma…

Storytelling. Een kunstvorm die niet langer alleen omarmt wordt door kunstenaars en sprekers, maar ook in het bedrijfsleven zijn ingang gevonden heeft. Want met een verhaal bereik je zoveel meer dan met feiten en cijfers. Ook Jezus maakte veel gebruik van verhalen. En in het bijzonder van gelijkenissen, parabels. Kleine verhalen die een diepere bet…

Een eerlijk gesprek tussen, jawel, drie dominees over de waarde van ambt. Wat maakt het nou zo bijzonder om predikant te zijn en hoe helpt het ambt daarbij? Draagt de predikant het ambt of wordt de predikant toch vooral door het ambt gedragen? De krimpende en steeds maar weer vernieuwende kerk heeft met dit stoffige begrip 'ambt' goud in handen, te…

Stikstof, het klimaat, Israel, zomaar een aantal thema's die vandaag voor verhitte discussies zorgen waarin deelnemers elkaar niet meer bereiken maar zich steeds meer op hun eigen stelling terug trekken. Een wij-versus-zij een houding die niet helpt om verschillen tussen mensen te overbruggen en samen verder te komen. Tom de Haan is stadspredikant …

Weinig debatten zijn zo gepolariseerd als het gesprek over gender. Grote woorden zijn snel gesproken, en angsten aangewakkerd. Maar waar hebben we het eigenlijk over als het over gender gaat? En hoe komt het dat juist dit onderwerp zulke verhitte discussies oplevert? Wie of wat bepaalt onze identiteit eigenlijk, gender of God? Een boeiend en eerlij…

Op 4 oktober is het dierendag, de naamdag van Franciscus van Assisi (1181 - 1226). Als Italiaanse, rijke jongeman koos hij ervoor om afstand van al zijn bezit te doen. Hij ontdekte: er is een goede manier van arm zijn. Als je geen bezit hebt, krijg je daar echte verbinding met de ander, met God, met de natuur en dus ook de dieren voor terug. Toen J…

Al eeuwenlang spreken hel en hiernamaals tot de verbeelding. Theoloog Arnold Huijgen zette met zijn oratie het onderwerp weer op de kaart en geograaf en schrijver Guido Derksen bracht de hel in kaart. Het boek Hemel en hel in kaart dat hij samen met Martin Mousch maakte brengt 5000 jaar verbeelding van de hel bij elkaar. Als Huijgen en Derksen in d…

We leven in een tijd waarin dankbaarheidsdagboeken als warme broodjes over de toonbank vliegen. Duizenden lessen en tips worden gedeeld over hoe je een dankbaar mens kunt zijn. Want een dankbaarder mens is ontspannener, gelukkiger, liefdevoller.... In deze podcastaflevering spreekt Koos met Ciska Stark (docent homiletiek en liturgiek, PThU) en Mari…

Deepfake, ChatGPT en zelfrijdende auto’s; het zijn fenomenen die dankzij artificial intelligence bestaan. De ontwikkelingen op dit gebied gaan ontzettend snel. Zullen op termijn verlamden dankzij AI weer kunnen lopen? En blinden weer kunnen zien? In deze aflevering van Heilige Grond praten we met theoloog Ad de Bruijne en filosoof Ariën Voogt. Zien…

Nederland kent ruim een miljoen christenen met een migratieachtergrond en toch zie je daar weinig van in de gemiddelde witte kerk. Hoe komt dat en is het erg om in de kerk je eigen cultuur op te zoeken? We praten erover met Klaas Bom, docent dogmatiek en interculturele theologie aan de PThU en Hedwig Komproe, predikant en bestuurslid van SKIN. In a…

Hoe kun je er zijn voor mensen die geconfronteerd worden met een plotseling verlies of acute nood? Wat is helpend, hoe ga je om met de vragen die het oproept? Koos Tamminga spreekt in deze aflevering met Martha Zonneveld, projectleider noodhulp bij Tearfund en Marieke Meiring, luchthavenpastor op Schiphol. Hoe kun je er als pastor zijn voor iemand …

Waar was God in Auschwitz? is één van de bekendste en indringendste vragen die het geloof in een goede en almachtige God uitdagen. Een vraag die ook in het licht van hedendaagse verschrikkingen op ons af kan komen. Houden onze theologische begrippen, onze Godsbeelden, onze mensbeelden, stand in het licht van het ergste lijden? In deze aflevering sp…

Het ene na het andere klimaatrapport laat zien dat de klimaatcrisis niet te ontkennen is en ook dat menselijk handelen daar alles mee te maken heeft. Eind maart 2023 nog, schreef het IPCC – het klimaatpanel van de Verenigde Naties – dat de mogelijkheden om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad te beperken gauw buiten zicht raken. Wat doet dat met…

Dit jaar herdenken we de afschaffing van de slavernij. Belangrijk én dubbel, want is slavernij wel echt afgeschaft? Wereldwijd zitten nog miljoenen mensen vast in systemen die hen tot ‘moderne slaven’ maken. We praten erover met Martijn Stoutjesdijk, post-doc onderzoeker aan de PThU met betrekking tot bijbelgebruik in het slavernijverleden van de k…

We leven in de veertigdagentijd, een tijd waarin christenen traditioneel hun aandacht richten op het lijden in de wereld en in hun eigen leven. In deze aflevering staan we stil bij trauma en theologie. We komen steeds meer te weten over de impact van trauma’s op wie we zijn als mensen. Wat gebeurt er in een mens wanneer deze overweldigd wordt door …

Een schietgebedje bij het inruimen van de vaatwasser, of een tijd verblijven in de stilte. Het kan allebei gebed zijn, volgens Agnes Huizenga (teamleider gebedspastoraat New Wine) en Jos Douma (predikant en oprichter van de online School voor Spiritualiteit). Maar of bidden ook echt spreken met God is? Daarover valt volgens hen nog veel meer te zeg…

Koert van Bekkum, hoogleraar Oude Testament en Mechteld Jansen, emeritus-hoogleraar Interculturele Theologie en Missiologie bespreken in deze podcastaflevering de recent uitgekomen “Bijbel met bijdragen over geloof, cultuur en wetenschap” waaraan zij beiden een bijdrage hebben geleverd. Zij bespreken deze uitgave en gaan in op de Bijbel als “wereld…

Kun je geloven leren, of moet het je gegeven worden? De geestelijke vorming van jonge generaties krijgt binnen de kerk veel aandacht, maar staat tegelijk onder druk – bijvoorbeeld door ontkerkelijking, handelingsverlegenheid bij opvoeders, individualisering en het ontbreken of afbrokkelen van een lerende cultuur. Hoe leer je, te midden van alle ver…

Hoe gaat een samenleving om met haar ouderen? Mag je nog gewoon oud worden? In deze podcastaflevering gaan Frits de Lange (emeritus hoogleraar Ethiek) en Klaas Spronk (hoogleraar Oude Testament), beiden verbonden aan de Protestantse Theologische Universiteit, met elkaar in gesprek over deze vragen en de rol van ouderen in onze samenleving. Ze bespr…

In de vorige aflevering van Heilige Grond ging het over armoede. Wat betekent het als er niet genoeg is? Hoe reageer je daar als christen op? Misschien wel juist door te leren zien dat er wel genoeg is. En is een podcast over rijkdom meer op zijn plaats dan een podcast over armoede. Want, hoe gaan we om met rijkdom? Stinkt geld? Of onderschatten we…

Steeds meer mensen krijgen tegenwoordig te maken met kosten en rekeningen die ze nauwelijks meer op kunnen brengen. Tegelijk wordt er ook nog steeds een taboe ervaren op armoede. Bewust of onbewust hebben we veel waardeoordelen over armoede – en die hebben invloed op de manier waarop we ons voor armen inzetten, of naast armen kunnen staan. En op de…

In tijden van crisis krijgen de Bijbelse profeten nieuwe zeggingskracht, ze bieden hoop. Maar die hoop is iets anders dan zoete geruststelling of optimisme. We worden gedwongen de confrontatie met onszelf aan te gaan. In deze aflevering leiden oudtestamentici Jaap Dekker en Robin ten Hoopen ons door de boeken van de profeten en zoeken ze naar de re…

“Het grootste en eerste gebod is de liefde.” Maar de liefde tussen twee mensen van hetzelfde geslacht verdeelt christenen en kerken. De meningsvorming rond homoseksualiteit heeft het risico homo’s en lesbiennes te reduceren tot standpunten, in plaats van aandacht te geven aan de persoonlijke worsteling. De kijk op homoseksualiteit lijkt daarbij te …

Als een geliefde euthanasie wil, klinkt vaak de roep om iemands autonomie te respecteren. Het getuigt van liefde om iemand zelf te laten beslissen over diens levenseinde. Maar hoe individueel is zo’n beslissing? Is het ware liefde om iemand vrij te laten in zijn keuze? Of betekent liefde juist dat je iemand bij je wilt hebben? Wat is de rol van naa…

“Mijn leven is mijn project”, zo denken we vandaag de dag. In dat kader is de medische zorg meer en meer een instrument. Hoe merk je dat op een ziekenhuisafdeling? Is de klant koning? Tegen welke ethische dilemma’s loopt een arts dan aan? In deze aflevering krijgen we een kijkje in de keuken van verloskundearts Marieke den Besten-Niemeijer. Henk Jo…

In de afgelopen jaren raakten we vertrouwd met het online vieren van de liturgie, hielden we bijbelstudies via Zoom en vergaderingen via Teams. Is dat nu ‘gelukkig voorbij’, of ontdekten we ook kansen? Is het gelukt om de gemeenschap te bewaren of zelfs te creëren via online ontmoetingen? Is in deze tijd, waarin het leven zich sowieso grotendeels o…

Explosieve boosheid van mensen die niet gehoord worden. Gevoelens van onmacht, grote woorden en groeiende verschillen. Het westerse vooruitgangsdenken zit muurvast. Het gebrek aan geloof en vertrouwen in overheid en medemens kleurt onze samenleving. En God? Wordt hij nog gevonden in deze crisis? Verlangt hij radicale veranderingen, quick fixes of..…

Op een zeepkist staan en het evangelie verkondigen. Het lijkt niet meer helemaal van deze tijd. Maar wat doe je wel als je er van overtuigd bent dat het evangelie levensveranderend en – belangrijk is? Het heeft alles te maken met heil en heil ‘zoeken’ vinden theologen Sake Stoppels en Kees van Ekris. Maar wat is dat dan eigenlijk heil? Kijken we va…

In Oekraïne staat het leven in een ander licht. Omdat dat wat zeker leek, dat niet is. Families, huizen, veiligheid en vertrouwen zijn kapotgeschoten. Hoe is het om christen te zijn in Oekraïne op dit moment? Waar vind je houvast, of heerst de wanhoop? En hoe vanzelfsprekend is het om christen te zijn in deze voormalige Sovjetstaat? Het zijn vragen…

Wat betekent het om met dementie te leven? Wat doet dementie met jouzelf, je mensbeeld en je beeld van God? Wie ben je eigenlijk nog als je dat zelf niet meer weet? Koos Tamminga praat er in deze aflevering over met Tim van Iersel en Christa Reinhoudt. 'Dementiedominee' Tim van Iersel is geestelijk verzorger en ethicus en schreef meerdere boeken ov…

De plek van jongeren in de kerk is veelal een urgent onderwerp in snel vergrijzende geloofsgemeenschappen. Vaak is dan de vraag: Wat maakt de kerk aantrekkelijk voor jongeren? Hoe binden we jongeren nog aan de kerk? Want: “wie de jeugd heeft, heeft (de) toekomst.” Maar wat doet het eigenlijk met je benadering als je jongeren vooral ziet als een inv…

In deze aflevering gaan we in op lijden als thema in de muziek. Wat is dat toch, dat de Matthäus Passion in ons seculiere Nederland zoveel mensen blijft aanspreken? Waarom zijn pijn, lijden en depressie ook altijd een dominant thema geweest in de popmuziek? Zijn het de teksten die herkenning en erkenning oproepen, of gaat het juist om wat niet onde…