Donderdag 25 april is het vijftig jaar geleden sinds in Portugal de Anjerrevolutie plaatsvond. Op deze dag maakte een militaire staatsgreep een einde aan 48 jaar dictatuur onder het bewind van het Estado Novo-regime. Bijzonder genoeg gebeurde dit zonder bloedvergieten. Vertaalster en literatuurwetenschapper Leonor Raven woonde in Lissabon tijdens d…

Hoe werd er in de tijd van Michelangelo gekeken naar seksualiteit? In het nieuwe boek Seks in de Renaissance gaat historicus Marlisa den Hartog op onderzoek uit, met brieven van een preutse Italiaanse markiezin die haar neus ophaalt voor een obsceen toneelstuk, en geschriften van een geestelijke die het opneemt voor de overspelige vrouw. Onderwerpe…

In de oorlog in Oekraïne zijn tenminste 50.000 Russische militairen omgekomen, zo bracht de BBC afgelopen week naar buiten. De dodentallen worden sinds februari 2022 bijgehouden door de Russische tak van de omroep; de Russen zelf publiceren geen cijfers over het aantal slachtoffers. De grote aantallen slachtoffers duiden volgens de BBC op een zogen…

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan historicus Sanne Frequin. Zij bespreekt: Johan op de Beeck - Versailles Podcast: De vorstinnen van Vlaanderen Mauritshuis - Roelant Savery's wonderlijke wereld…

African Parks is een relatief onbekende maar machtige organisatie die de volledige zeggenschap heeft over meer dan twintig nationale parken en reservaten in twaalf Afrikaanse landen. African Parks is gevestigd in Zuid-Afrika maar onderhoudt ook nauwe banden met Nederland. Niet alleen is de Postcode Loterij een van de trouwste donoren, de organisati…

Afgelopen donderdag is de winnende World Press Photo bekendgemaakt. Op de foto van de Palestijnse fotograaf Mohammed Salem zien we een Palestijnse vrouw die een kind, omwikkeld in witte stof, vasthoudt op haar schoot. Een aangrijpend beeld dat veel mensen deed denken aan de klassieke piëta-scène. Wat is een piëta? En gaat deze vergelijking op? We s…

Je kan het je tegenwoordig moeilijk voorstellen: aparte loonschalen voor vrouwen en mannen, waarbij vrouwen officieel minder verdienen voor hetzelfde werk. Tegenwoordig is er wel een enorme loonkloof die alleen maar groter wordt, maar wettelijk is het goed geregeld sinds de 'Wet gelijk loon voor mannen en vrouwen' in 1975 in werking trad. Wie vóór …

Waar al dagen voor gevreesd erd, is afgelopen nacht gebeurd. Iran heeft vannacht meer dan 300 drones en raketten op Israël afgevuurd als vergelding voor de eerdere Israëlische aanval op de Iraanse ambassade in Damascus. Bart Wallet is te gast om historische context te bieden.

Tombaroli -grafrovers- zijn de schrik en vloek van de Italiaanse politie en van archeologen. Overal in de Italiaanse grond zijn antieke schatten te vinden en daar is goud geld mee te verdienen, zo weet ook de Italiaanse maffia. Daarom wijdt de Italiaanse politie honderden agenten aan het bestrijden van kunstroof. Desondanks zijn ontelbare geroofde …

Deze week staan zeven leden van de Coöperatie Laatste Wil voor de rechter, vanwege het verschaffen van hulp bij zelfdoding. De CLW vindt dat iedereen ‘baas over eigen sterven’ moet zijn, en dat een ‘laatstewilmiddel’ vrij verkrijgbaar moet worden. Daarmee neemt de CLW in het euthanasiedebat een extreem standpunt in, maar tegelijkertijd toonde recen…

De nieuwe 'Wet op de politieke partijen' die deze week bij de Raad van State werd neergelegd gaat onder andere over het verbieden van politieke partijen die een bedreiging voor de rechtsstaat vormen. Het wetsvoorstel zou de Nederlandse democratie, die zich momenteel in onrustige wateren begeeft, ‘robuuster’ moeten maken. Een nieuwe stap voor Nederl…

De heilige Bernadette Soubirous uit Lourdes gaat op tournee, of tenminste een stukje van haar lichaam. Op paaszondag begon dit relikwie aan een tocht langs de zeven bisdommen in Nederland. Waarom gaat het op reis en wat is de geschiedenis van rondreizende relieken? Te gast is mediëvist Carine van Rhijn.…

De column is deze week van Sana Valiulina.

In Senegal is deze week Bassirou Diomaye Faye ingezworen als president. Hij is de jongste president die tot nu toe werd beëdigd in het West-Afrikaanse land. De benoeming van de 44-jarige Faye ging met grote beloftes gepaard; hij ziet in het toekomstige Senegal een land met meer autonomie. De nieuwe president schaart zichzelf bewust onder het kopje …

In het Nederlands Openluchtmuseum staan gebouwen die bepalend zijn voor de vaderlandse geschiedenis. Deze week is de eerste doorzonwoning in gebruik genomen in het kader van een reminiscentieprogramma voor ouderen met dementie. Wat behelst het programma? En waarom heeft het openluchtmuseum ervoor gekozen om de doorzonwoning in zijn oude glorie te h…

Meer dan 40 jaar na haar aftreden is de echo van de naam Margaret Thatcher nog steeds te horen in het Verenigd Koninkrijk. De meningen over de oud-premier zijn altijd verdeeld geweest, maar opmerkelijk genoeg lieten veel leden van de Labour Party zich afgelopen weken positief uit over de ‘Iron Lady’. Is dit dan een teken dat het debat rondom Thatch…

Deze week bestaat de NAVO 75 jaar. En dat jubileum wordt gevierd in roerige tijden met aan de ene kant de Russische dreiging en aan de andere kant Donald Trump, die openlijk speculeert over het niet nakomen van de verplichtingen die bij het NAVO-lidmaatschap horen. Maar dit is niet de eerste crisis die de NAVO heeft doorgemaakt. ‘De NAVO is momente…

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan historicus Fresco Sam-Sin. Hij bespreekt: Marcel Haenen - Pinguïns en de mensen Frans Thuijs - Galg & rad

Ook een weerman of weervrouw is een soort historicus. Want alle weersverwachtingen over korte of langere termijn zijn uiteindelijk afgeleid van weerpatronen uit het verleden. Voorspelt de metereoloog, vanwege klimaatverandering, heftiger weersextremen, hogere temperaturen, heviger regen, hardere wind... dan hebben ze daarvoor diep in het verleden v…

De tentoonstelling Verzet tegen slavernij gaat van start in het Verzetsmuseum te Amsterdam. Het is de eerste pop-up tentoonstelling van Het Nationaal Slavernijmuseum, dat naar verwachting in 2030 wordt voltooid. In de nieuwe expositie staan stemmen uit de groeiende anti-slavernij beweging centraal, samen met verhalen over Nederland en de koloniën t…

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan historicus Wim Berkelaar. Hij bespreekt: -Georges Duby (vert. Ger Groot) - De kathedralenbouwers -Cor Hermans - De uitgewiste horizon -Anita Terpstra - Hiltje…

Het Antropoceen wordt geen nieuw geologisch tijdperk, zo werd onlangs officieel besloten door de commissie die zich de afgelopen vijftien jaar over dit vraagstuk heeft gebogen. In 2009 werd een werkgroep opgericht die wilde aantonen dat het Holoceen is geëindigd en het ‘Antropoceen’, waarin de invloed van de mens op de aarde onmiskenbaar aanwezig i…

Op het eerste gezicht is het nou niet bepaald de meest prangende kwestie die op dit moment in Israël speelt: de vraag of de ultraorthodoxe bevolking vrijgesteld moet blijven van de dienstplicht. En toch is het volgens velen precies deze vraag, die maandag – als Netanyahu hierover een plan moet presenteren – tot een kabinetscrisis kan leiden. Corres…

Als het in de geschiedenis over de bloeiperiode van Nederland gaat, dan gaat het eigenlijk altijd over de geschiedenis van maar een heel klein deel, zo betoogt historicus Louis Sicking. Namelijk over Holland in de 17e eeuw. Terwijl alle provincies op hun eigen manier ook zo’n “Gouden Eeuw” kennen. Zo was bijvoorbeeld Limburg in de 12e en 13e eeuw h…

De aanslag in de Moskouse concerthal heeft inmiddels aan 133 mensen het leven gekost. Poetin beschuldigt Oekraïne, maar het is IS die de aanslag heeft opgeëist. De Amerikanen waarschuwden eerder al voor een aanslag van ISIS K. Wat is het voor groep? En waar liggen de wortels van de haat tegen Rusland? Gulnaz Sigbatullína van de Universiteit van Ams…

Vanaf aankomende maandag is de film Oppenheimer in Japanse bioscopen te zien. Het was lange tijd onzeker of dat zou gebeuren want de film over de bedenker van de atoombom, die maar liefst zeven oscars heeft gewonnen, is omstreden in Japan. De atoombommen waarmee de tweede wereldoorlog werd beëindigd kostte immers aan 200.000 Japanners het leven. Wa…

Het is officieel lente, en daarmee ook tijd voor de grote voorjaarsschoonmaak. Overbodige spullen worden op straat gezet en zwerfvuil wordt opgeruimd van de straten; meer dan 37.000 mensen gaven zich op voor de landelijke opschoondag die gisteren plaatsvond. Het lijkt alsof steeds meer mensen bewuster en duurzamer omgaan met producten. Maar ondertu…

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan historicus Sanne Frequin. Zij bespreekt: -Tore Skeie - Wolventijd -Nancy Marie Brown - Schildmaagd -Hannah Iterbeke en Marthy Locht - Ridders van het Gulden Vlies…

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan historicus Annelien de Dijn. Zij bespreekt: -Hans Schoots - Grootse gedachten -Frank van Vree - Nederland en de herinnering aan de Jodenvervolging -Lucy Cooke - Bitch…

De jaren ‘60 en ‘70 luidden verandering in. Voor Mevrouw, die haar man verloor en daarmee een deel van haar sociale status. Voor Mina, die de beschikking kreeg over een stofzuiger en een wasmachine. En voor Nederland, waar socialisme en feminisme oude verhoudingen deden wankelen. Aan Berkenbosch gingen deze maatschappelijke ontwikkelingen grotendee…

Je zou misschien niet direct verwachten dat je het leven van een pornoster moet volgen om de geschiedenis van de seksuele revolutie te doorgronden. Maar dat is precies wat historica Jane Kamensky opwerpt in haar nieuwe boek over Candida Royalle. Het is net uitgekomen in Amerika, en wordt in de New York Times als baanbrekend beschreven. Heeft Candid…

Het is moeilijk voor te stellen dat er ooit optimisme heerste in Gaza. Toch was het zo, in de jaren na de Oslo-akkoorden van 1993. Journalist Caroline de Gruyter wist dat Gaza historische jaren tegemoet ging, en verhuisde naar Gazastad om er verslag van te doen. Onlangs herlas ze het boek wat ze in die jaren over Gaza heeft geschreven, en ze consta…

De chaos in Haïti is compleet, nadat afgelopen week premier Ariel Henry besloot niet terug te keren naar zijn land, nadat in zijn afwezigheid criminele bendes een gewelddadige coup pleegden uit onvrede over zijn regering. De roep om buitenlandse inmenging klinkt, maar de lange geschiedenis van internationale bemoeienis is ook een reden dat het land…

Hij veranderde voor altijd de manier waarop wij naar de aarde kijken, inspireerde een generatie aan sterrenkundigen en trotseert tot op de dag van vandaag de duisternis van de ruimte om kennis te verzamelen voor de mensheid: de Voyager 1. Maar na meer dan 45 jaar trouwe dienst begon de sonde afgelopen week incoherent te brabbelen, wat er op lijkt t…

De oma van Reggie Baay was een Njai; een Indische bijvrouw van zijn Nederlandse opa, die nadat zijn vader was geboren, bruut werd weggestuurd. Lang wist hij niet wat er van haar was geworden, totdat hij erachter kwam dat ze waarschijnlijk als contractarbeider naar Sumatra was vertrokken. Het leven van die contractarbeiders en de omstandigheden waar…

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan historicus Nadia Bouras. Zij bespreekt: -De tentoonstelling Frans Hals van het Rijksmuseum -Steven Nadler - De portretschilder: Frans Hals en zijn wereld -Varian Fry - …

Deze week reed een Israëlische organisatie met vrachtwagens vol hulpgoederen richting Gaza. Wat voor plek is er in Israël nog voor dit soort organisaties en welke positie hadden dit soort groepen eerder? Te gast is over dit onderwerp is Peter Malcontent.

Het wordt gezien als hét voorbeeld van de moderne kunst: het massa-geproduceerde urinoir dat met handtekening van kunstenaar Marcel Duchamp onder de naam Fountain wereldberoemd werd. Maar rond deze befaamde pisbak uit 1917 bestaan allerlei mythes: ook Dada-artiest barones Elsa von Freytag-Loringhoven zou de bedenker kunnen zijn. Over deze mysterieu…

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan historicus Bart Funnekotter. Hij bespreekt: -Ned Blackhawk - De herontdekking van Amerika -Rory Stewart - Op het scherpst van de snede…

Binnenkort opent in Amsterdam het Nationaal Holocaustmuseum zijn deuren. Nu lijkt het niet meer dan logisch dat er zo’n museum is, maar dat was lang niet vanzelfsprekend, omdat het een onderwerp was waarover in de Joodse gemeenschap liever werd gezwegen. We spreken erover met directeur Emile Schrijver van het Joods kwartier, waar het museum samen m…

Vrijdag werd Aleksei Navalny begraven op de begraafplaats van de Kerk van de Moeder Gods ‘Verzacht mijn Lijden’ in de buitenwijk van Moskou waar Navalny leefde. Er werd lang gespeculeerd dat het lichaam wellicht zou verdwijnen om te voorkomen dat er een bedevaartsoord zou ontstaan. Waarom heeft de Russische regering nu toch een officiële begrafenis…

“Wij spelen geen Beyoncé, wij zijn een country-zender.” Zo reageerde een radiostation op de vraag waarom ze weigerden om de laatste hit van het popicoon te draaien; want Beyoncé, dat kan geen country zijn. Kan een zwarte vrouw countrymuziek maken? Het klinkt als een vreemde vraag, maar in Amerika is daar op het moment veel discussie over. En dat te…

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin. Deze week is de beurt aan filoloog Fresco Sam-Sin. Hij bespreekt: -Inge Misschaert - Verzameld! Gepassioneerde verzamelaars door de eeuwen heen -Inger Leemans & Caro Verbeek (red.) - De neuswijz…