Natural Sciences openbaar
[super 932156]
Meer
Download the App!
show episodes
 
Artwork

1
De Man en de Maan

NPO Radio 1 / NTR

icon
Unsubscribe
icon
Unsubscribe
Maandelijks
 
Een Nederlandse sterrenkundige gaat in zee met China om zijn grote droom waar te maken. Wat gebeurde er net na de oerknal? Voor het antwoord op die vraag moet astronoom Marc Klein Wolt naar de achterkant van de maan. Eén probleempje: daar is nog niemand geweest. Als hij in zee gaat met opkomende ruimtemacht China, blijkt samenwerken niet zonder risico. Documentairemaker Saar Slegers volgt hem tijdens zijn race tegen de klok en ziet hoe zijn wetenschappelijke droom langzaamaan verandert in ee ...
  continue reading
 
Vroege Vogels neemt je mee op een tijdreis door de natuur. Wat hoor je als je rondloopt in de ijstijd als er mammoeten en leeuwen rondstruinen? Hoe klinkt een middeleeuws bos waar de laatste elanden en beren hun best doen de mens te overleven die steeds meer ruimte inneemt? Klimaat en landschap veranderen voortduren en dieren komen en gaan. Welke natuurgeluiden zijn de afgelopen 100.000 jaar verdwenen en welke zijn ons land rijker geworden? Van steppe tot stad, van mammoet tot halsbandparkie ...
  continue reading
 
Loading …
show series
 
Het is 120 duizend jaar geleden. In de laatste tussenijstijd vinden we moerassen, veengebieden en bossen. Met daarin damherten, waterbuffels en nijlpaarden. Daarna koelt het weer af, en ontstaat de mammoetsteppe. Hier maken grottenleeuwen, neanderthalers en wolharige mammoeten de dienst uit. In deze aflevering zijn te horen: paleontoloog Dick Mol, …
  continue reading
 
Zo af en toe is het nog echt lekker warm in ons land, maar de ijstijden duren steeds langer en worden kouder. 150.000 jaar geleden wordt het zo ontzettend koud dat vanuit het noorden een enorme gletsjer ons land binnendringt. Na deze extreme koude wordt het weer warmer en natter en zwemt de vingerotter rond in onze wateren. In deze aflevering zijn …
  continue reading
 
Het is twee miljoen jaar geleden. Het klimaat wordt steeds instabieler. Warme en koude episodes wisselen elkaar snel af. Ons land kan tijdens warme periodes behoorlijk bebost zijn, met jaguars en kiwi’s. In de koudere tijden is het landschap vrij kaal en vliegen er kiekendieven rond. In deze aflevering zijn te horen: paleontoloog Dick Mol, paleo-ec…
  continue reading
 
Het is 2,6 miljoen jaar geleden. Lange tijd is ons klimaat redelijk stabiel, maar dan zakt de temperatuur plotsklaps. Nederland beleeft z’n eerste ijstijd. De moerasbossen sterven af en daarmee verdwijnen ook dieren als vliegende eekhoorn, Europese mastodont en tapir. Maar na deze korte ijstijd warmt het op en verschijnen er onder andere makaken en…
  continue reading
 
Het is vier miljoen jaar geleden. Nederland bestaat nog steeds voornamelijk uit zee, met in het zuidoosten ondoordringbare moerasbossen. De zomers zijn warm en de winters gematigd.  Maar abrupte temperatuurschommelingen zijn aanstaande en zullen leiden tot grote veranderingen. In deze aflevering zijn te horen: bioloog en conservator Natuurhistorisc…
  continue reading
 
We beginnen dit tweede seizoen vijf miljoen jaar geleden. Het grootste deel van ons land ligt onder water. Alleen in het zuidoosten vinden we land. Nou ja, land... Hier ligt een vrijwel ondoordringbaar en kletsnat bos, waar je als je even niet oppast eindigt als moeraslijk.    In deze aflevering zijn te horen: paleontoloog Dick Mol, bioloog en cons…
  continue reading
 
Het is 2023. Op het platteland is het nog steeds stil. Maar zoals de afgelopen honderdduizend jaar is gebleken, komen er altijd weer nieuwe natuurgeluiden bij, van dieren die ons land binnenwandelen, vliegen of kruipen, óf die een handje worden geholpen door de mens. En die zich goed weten te handhaven in een door mensen gedomineerd Nederland. In d…
  continue reading
 
Rond het jaar 1600 neemt de mens het landschap over. Er is bijna geen land meer dat niet door de mens gebruikt wordt. Bevers en kroeskoppelikanen verdwijnen, maar andere dieren vinden een mooie leefomgeving. Totdat de veengebieden er aan moeten geloven en Nederland steeds drukker wordt. In deze aflevering zijn te horen: ornitholoog Ruud Foppen, eco…
  continue reading
 
De Romeinen worden door de Germanen teruggedrongen. De bevolking neemt af, gebieden worden verlaten en de natuur keert terug. Maar rond het jaar 1000 komen er weer mensen en worden er grote stukken bos gekapt. De mens drukt een steeds zwaardere stempel op het landschap. In deze aflevering zijn te horen: bioloog Bram Langeveld, paleo-ecoloog Marjole…
  continue reading
 
Het is 4.000 jaar geleden. In het westen wordt het steeds natter: door de stijgende zeespiegel ontstaan er uitgestrekte veengebieden. Duizenden jaren lang breidt het veen zich uit. En dan marcheren er zo’n 2000 jaar geleden goed getrainde beroepssoldaten het zuiden van ons land binnen. De Romeinen zorgen voor een flinke verandering van ons landscha…
  continue reading
 
Het is 12.500 jaar geleden. Voor even is het weer ongelooflijk koud in ons land. De naaldbossen verdwijnen, en voor zo’n duizend jaar is Nederland weer een open toendra. Daarna schiet de temperatuur omhoog. De temperatuur stijgt zo’n 4 graden in 50 jaar. De jagers-verzamelaars zien het gebied waarin ze wonen voor hun ogen veranderen. In rap tempo k…
  continue reading
 
Het is 15.000 jaar geleden. Het is al iets warmer, maar nog altijd koud. Vergeleken met enkele duizenden jaren terug is het vooral natter. De kale, desolate poolwoestijn is langzaam tot leven gekomen. Er zijn steeds meer planten en daardoor steeds meer dieren. Nederland is een toendra. In deze aflevering zijn te horen: geoloog Wim Hoek, poolbioloog…
  continue reading
 
Het is 50.000 jaar geleden. Langzamerhand wordt het steeds kouder op de mammoetsteppe. De winters worden steeds ijziger. We zien wolharige mammoeten lopen, saiga-antilopes trekken kop aan staart voorbij en holenleeuwen liggen op de loer. En dat allemaal in gigantische hoeveelheden. Leven en dood liggen dicht bij elkaar. In deze aflevering zijn te h…
  continue reading
 
We beginnen onze tijdreis door de natuurhistorie van Nederland in de laatste ijstijd, zo’n 100.000 jaar geleden. Ons land ligt midden in de mammoetsteppe. Een onafzienbaar gebied dat zich uitstrekt van Ierland, via Azië tot aan Noord-Amerika. In dit unieke landschap leven heel bijzondere dieren, van klein tot megagroot. De mens speelt nauwelijks ee…
  continue reading
 
Hoe zit het eigenlijk met die rakettrappen die van tijd tot tijd ongecontroleerd terugkeren naar onze planeet? Moeten we ons zorgen maken? En over zorgen gesproken... wat is er waar van het gerucht dat deze mega-populaire podcast gaat verdwijnen? U hoort het allemaal in deze aflevering! Incidenten met ruimteschroot: https://en.wikipedia.org/wiki/Li…
  continue reading
 
Ergens op een afstand van 1600 lichtjaar van de aarde, draait een vrij gewone ster om "iets donkers". De implicaties van deze ontdekking hoort u in deze aflevering. Het artikel in kwestie: https://arxiv.org/pdf/2209.06833.pdf Center for Astrophysics: https://www.cfa.harvard.edu/ Control your OWN telescope using the MicroObservatory Robotic Telescop…
  continue reading
 
Als er één astronoom is die ons kan gaan vertellen of er leven is op andere planeten, dan is het Lisa Kaltenegger. In deze aflevering hoort u hoe zij te werk gaat en welke spannende exoplaneten op dit moment extra aandacht verdienen. Two temperate super-Earths transiting a nearby late-type M dwarf: https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2022/1…
  continue reading
 
In deze aflevering van "Zimmerman een Space" een interview met podcastmaker en sterrenkunde enthousiasteling Anco van Hal. Anco is maker van de Sterrenstof podcast, waar Hens ook van tijd tot tijd (maar gelukkig niet te vaak natuurlijk) te gast is. Stemmen op Sterrenstof kan nog tot en met 6 november: https://podcastawards.nl/stem#wetenschap-educat…
  continue reading
 
Onlangs verscheen er weer een adembenemende foto van "The Pillars of Creation" in het nieuws, ditmaal gemaakt met de James Webb Space Telescope. Maar wat zijn toch die pilaren? Waar kijken we eigenlijk naar? Nederlandse foto van de Adelaarsnevel: https://sterrenwacht-orion-uden.jouwweb.nl/astrofoto-s/deepsky-opnames Nog een mooie foto van ESO, waar…
  continue reading
 
Uranus... een planeet waar we weinig over weten. Na deze column weet u misschien iets meer. En anders weet u de "unsubscribe" knop wel te vinden hè? Het originele artikel: https://arxiv.org/pdf/2209.10590.pdf Observatoire de Paris: https://www.observatoiredeparis.psl.eu/?lang=en Nog meer over Uranus: https://en.wikipedia.org/wiki/Uranus…
  continue reading
 
Wat als er bekend wordt dat buitenaards leven een feit is. Hoe zou de mens reageren? Hoe zou u reageren? Het artikel waar deze podcast over gaat: https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2017.02308/full Amazon Mechanical Turk: https://www.mturk.com/ Craig Venter's werk is echt heel interessant: https://www.ted.com/talks/craig_venter_watch…
  continue reading
 
Wat vliegt daar met een rotgang om de zon? De Parker Solar Probe! Het Odeillo Solar Furnace in Frankrijk: https://en.wikipedia.org/wiki/Odeillo_solar_furnace Hohmann transfer calculator (en als u dat leuk vindt, kijk dan ook eens verder rond op Omni Calculator): https://www.omnicalculator.com/physics/hohmann-transfer De firma Ultramet: https://ultr…
  continue reading
 
C/4 dus. Dat zijn snelheden waar we niet vaak mee te maken hebben. Toch werd iets dergelijks gemeten in de buurt van Sagittarius A*, het zwarte gat in het centrum van onze melkweg. Orbital motion near Sagittarius A* - Constraints from polarimetric ALMA observations: https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2022/09/aa44493-22/aa44493-22.html…
  continue reading
 
Lonsdaleïet is - net als diamant - één van de allotropen van koolstof, alleen mogelijk 58% harder. Het wordt vooralsnog alleen aangetroffen op plaatsen waar een bepaald soort meteoriet is ingeslagen. Dit mineraal is vernoemd naar de Britse kristallograaf en vredesactivist Kathleen Lonsdale. Spiegelorchissen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Spiegelorc…
  continue reading
 
Geologen denken in de aardkorst een spoor te hebben gevonden van onze gang door de melkweg. Maar is het een causaal verband of slechts een coincidentie? Het artikel in kwestie: https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/article/doi/10.1130/G50513.1/616377/Did-transit-through-the-galactic-spiral-arms-seed…
  continue reading
 
W. Widmann: Welke Ster is dat? In de serie "Zakboeken voor natuurvrienden" is nu, in 1940, een alleraardigst boekje over den sterrenhemel verschenen. Juist in deze tijden van verduistering is de pracht van de sterren eigenlijk voor het eerst aan velen opgevallen en heeft hun belangstelling gewekt. En juist voor dergelijke menschen, voor wie cosmogr…
  continue reading
 
De heilige graal van de astronomie is details onderscheiden in de ruis van het heelal. In deze column eerst wat dat voor de achtertuin-astronoom betekent en daarna wat de laatste wetenschappelijke wapenfeiten op dit gebied zijn. Formules voor telescopen: https://wiki.waarnemen.com/index.php/Formules_voor_telescopen?langid=1 Molecules with ALMA at P…
  continue reading
 
De vondst van een steenoude krater - of althans, wat daar van over is - werpt een nieuw licht op de ontstaansgeschiedenis van onze aarde. Het element iridium: https://en.wikipedia.org/wiki/Iridium Een plaatje van de Chicxulub krater: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chicxulub.jpg Crater Explorer: https://craterexplorer.ca/chicxulub-impact-st…
  continue reading
 
Weer eens een vrolijk fenomeen uit de hoge hoed van Albert Einstein: frame dragging. Het is bijna te vreemd voor woorden, maar het effect is meetbaar en inmiddels door diverse instrumenten aangetoond. Hoe dit nou weer zit hoort u in deze aflevering van "Zimmerman in Space". Het LIGO observatorium: https://www.ligo.caltech.edu/ Gravity Probe B: http…
  continue reading
 
Dit is de tweede van twee afleveringen over de Venus missies van de vorige eeuw. Vandaag bespreken we het succesvolle Venera (en Vega) ruimtevaartprogramma van wat ooit de Sovjet Unie was. En omdat er geen nachtuitzending is en de aflevering al wel af is, plemp ik 'm maar wat eerder online dan anders. De Venera missies op Wikipedia: https://en.wiki…
  continue reading
 
Dit is de eerste van twee afleveringen over de Venus missies van de vorige eeuw. Mariner 2 is een verhaal op zich. Nou kan ik hier natuurlijk wel een synopsis schrijven over deze aflevering, maar dan vergooi ik al een deel van uw pret. Dus dat doe ik maar niet. Een paar links krijgt u natuurlijk wel van mij: https://www.space.com/18746-mariner-2.ht…
  continue reading
 
Uiteindelijk moet leven ontstaan zijn uit niet-leven. Dat proces noemen we abiogenesis. Daarover twee nieuwe opmerkelijke zaken in deze aflevering. Abiogenesis op wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Abiogenesis Pionier op dit gebied, Sijbren Otto: https://en.wikipedia.org/wiki/Sijbren_Otto De-novo synthese: https://en.wikipedia.org/wiki/De_nov…
  continue reading
 
Moeten we nou écht eerst weer naar de maan en dan pas naar Mars? Tijd voor antwoorden! Lunar Gateway: https://www.nasa.gov/johnson/HWHAP/gateway Moon to Mars objectives: https://www.nasa.gov/sites/default/files/atoms/files/moon-to-mars-objectives-.pdf The Mythical Man Month (book): https://en.wikipedia.org/wiki/The_Mythical_Man-Month https://web.ee…
  continue reading
 
...met die snelheid sjeest een solitair zwart gat door onze melkweg. Hoe nemen astronomen zoiets waar? En moeten we ons zorgen maken? Spoiler: pak de rekenmachine er maar bij. Het artikel in kwestie: https://arxiv.org/pdf/2201.13296.pdf Rijksmuseum Boerhaave: https://rijksmuseumboerhaave.nl/ Armin van Buuren: https://www.arminvanbuuren.com/…
  continue reading
 
Nederland mag reuze trots zijn op onze bijdrage aan het Copernicus programma van de EU. In het bijzonder het Tropomi instrument aan boord van de Sentinel 5p satelliet, waarmee we inzicht krijgen in ons klimaat. In deze aflevering gaan we op bezoek bij het KNMI, waar we Dr. Pepijn Veefkind spreken, senior scientist R&D Satelliet Waarnemingen. https:…
  continue reading
 
In 1972 werd voor het eerst een schrikkelseconde ingevoerd. Maar sinds 2016 staat het voorlopig stil voor wat betreft die schrikkelsecondes. Waarom? Schrikkelseconde: https://nl.wikipedia.org/wiki/Schrikkelseconde International Earth Rotation and Reference Systems Service: https://www.iers.org/IERS/EN/Home/home_node.html…
  continue reading
 
Loading …

Korte handleiding

Luister naar deze show terwijl je op verkenning gaat
Spelen