Moeten we de term 'hoogbegaafd' afschaffen?

Leren wat ertoe doet

‘Leren wat ertoe doet’ - Podcast van Tijl Koenderink (Novilo en School of Understanding)

Dé podcast voor professionals die nóg meer uit de begeleiding van kinderen willen halen - lessen uit onze praktijk toepasbaar in die van jou.

Aflevering 4 : ‘De term ‘hoogbegaafdheid. Wel of niet afschaffen?’

Er is vaak discussie over het woord ‘hoogbegaafdheid’. Voorstanders vinden dat ‘Hoogbegaafdheid’ echt ‘iets’ is; Er zou een officiële term moeten komen en er moeten kwalificaties en rechten aan verbonden worden en bijvoorbeeld met gebruik van IQ-scores worden bepaald wanneer iemand hoogbegaafd is. Tegenstanders vinden dat we geen nieuwe hokjes moeten creëren en stellen de betrouwbaarheid van IQ-testen (terecht) ter discussie.

Ik kijk vanuit een ander gezichtspunt naar deze discussie. Ik zou graag willen gaan van ‘classificerende’ diagnostiek naar ‘handelingsgerichte’ diagnostiek. Bij classificerende diagnostiek gaat het over de vraag ‘Wat ben je?’ en bij handelingsgerichte diagnostiek gaat het juist om de vraag ‘wat heb je nodig?’

Het is verreweg de belangrijkste vraag die je kunt stellen als ouder, schoolleider of professional, want als je weet welke ondersteuning een kind precies nodig heeft, is het ook mogelijk deze ondersteuning vervolgens goed te organiseren.

Als de term ‘hoogbegaafdheid’ bijdraagt aan de ontwikkeling van het kind pleit ik ervoor om deze term dan ook te gebruiken. Als de term echter een fixed mindset bij het kind veroorzaakt, bijvoorbeeld de ‘ik- ben- hoogbegaafd, -dus -waarom -zou -ik -nog -werken- mentaliteit, dan werkt het gebruik van deze term juist averechts op het resultaat dat je wilt behalen.

Er zijn ondersteuningsvragen die we wel aan de groep ‘hoogbegaafden’, of kinderen met een hoger IQ, kunnen toekennen. Bijvoorbeeld deelname aan een peergroup. Het is waardevol je te ontwikkelen met ontwikkelingsgelijken, want dat zorgt voor zelfreflectie en andere sociaal emotionele voordelen. Ook is er in deze groep noodzaak voor uitdaging. Een kind heeft recht op een ontwikkelingstempo en -niveau dat onafgebroken aansluit bij zijn ontwikkeling.

Dat hoeft niet per definitie op een aparte plek of in een aparte klas plaats te vinden. Aan de andere kant: Ik ben op bezoek geweest bij ‘Ad Astra’ , de school in Amerika die Elon Musk heeft opgezet voor zijn kinderen. Daar worden enkel een handvol van de hoogst-functionerende kinderen van de 200 aanmeldingen elk jaar aangenomen, vrijwel zonder uitzondering met een hoger IQ dan 145. Ik ontmoette daar een meisje van 11 die met haar master Wiskunde bezig was en daarbij haar professoren corrigeerde.
Het is niet realistisch dat zo’n meisje effectief begeleid kan worden in een reguliere klas met 30 andere kinderen, dus zo’n school is voor haar ondersteuningsvraag passennd. Maar je hoeft niet voor iedereen uit deze groep talenten een aparte omgeving op te zetten. Er zijn ook fantastisch gedifferentieerde omgevingen waarbij kinderen constant aan het leren en het groeien zijn op hun niveau en dat is ook het doel. En daarbij is het aansluiten op de maatschappij, wat als reden voor inclusie wordt gegeven, ook een hele belangrijke, want niet iedereen is hoogbegaafd
. Hoe je het beste aan de ondersteuningsvraag van het kind kunt voldoen is dus voor elk kind verschillend. Soms kan dus een aparte omgeving met extra training en begeleiding samen met kinderen met gelijk ontwikkelingsniveau de oplossing zijn en soms dien je een kind met oog voor zijn ondersteuningsvraag in een reguliere omgeving te zetten.
Vraag: Ben jij op dit moment een kind aan het labelen en waar dient dat label voor? Zou je ook de ondersteuningsvraag kunnen formuleren voor dat kind en uitdenken hoe je het beste aan deze ondersteuningsbehoefte kunt voldoen?

Deel dat met me via Facebook of Twitter